Nếu ta cho việc Quốc Đức gặp Quế Anh là « tiền định » theo thuyết số mệnh thông thường, thì cũng có lý. Bởi vì đặc biệt năm nay, hội xuân tổ chức chậm hai tháng, nên Quốc Đức mới được phép đến võ đài… Quen phóng khoáng tự do, mà nay ba tháng kham khổ, đủ tỏ chàng có nghị lực, nhưng từ khi gặp Quế Anh ở võ đài, chàng thấy bồn chồn tấc dạ, lúc nào cũng muốn gặp người đã chiếm đóng hết tâm tư. Chẳng may, Quế Anh còn ở trong thờI kỳ « quản thúc tại gia » mà Quốc Đức, theo lễ giáo chưa có cớ chính đáng lên thượng thôn, thăm đò Quỳnh Hoa Trại, nên lại thương nhớ. Chàng thường kiếm cớ đến thăm Đỗ giáo thụ để chiêm ngưỡng người đẹp Quế Anh trong bức hoạ « Thiếu nữ trước án thư ». Sự chờ đợi ấy đã nung đúc mối tình, chàng bắt đầu vào thời kỳ biếng ăn mất ngủ. Nếu ta cho rằng Quốc Đức không còn lý trí thì cũng phải, và chúng ta nên nhớ rằng những kẻ say mê không bao giờ suy luận, bởi vì suy luận là không thể say mê… mà cũng không biết say mê, vì thuộc vào số người không bao giờ say mê… Thời gian qua. Thế là đã năm sáu tháng đợi chờ. Biết tin Trung Vân thôn nữ Quế Anh được “ tháo củi sổ lồng ” Quốc Đức không giấu nổi vui mừng. Từ ngày đó, lúc nào Quốc Đức cũng có một cớ « chính đáng » đến gần Lâm nữ. Đua ngựa, thi bắn tên, Quốc Đức đều nhường Quế Anh. Mới đầu bực tức rồi sau nàng cũng quen cử chỉ si tình. Và đối với chàng, hay với tất cả các bạn trai khác, nàng vẫn hồn nhiên, tặng tất cả mọi người những cử chỉ lẳng lơ, những nụ cười hứa hẹn, những khóe mắt đa tình, chinh phục tất cả mọi người mà chẳng chiếm đóng nơi nào. Quốc Đức vì vậy càng thêm đau khổ, rồi, một tối chàng yết kiến Thiền Sư. Thiền Sư rời sập gụ nơi chính diện, sang bàn bên, gọi tiểu pha trà, đặt bàn cờ thầy trò đàm đạo. Ðó là thói quen, mỗi khi đàm đạo với Quốc Đức, chỉ bắt đầu vào chuyện từ ván thứ hai. Thiền Sư cho đó là một cách huấn luyện bình tĩnh nhẫn nại của con người . Quốc Đức rất cao cờ, mức độ quán quân, với trí óc 19,20, có nhiều nước đi bất ngờ, cho nên tính đến nay Thiền Sư còn nợ chàng hai ván. Thế mà hôm nay, mới có sáu bảy nước, Quốc Đức đã bị thế cùng. Sau vài giây ngập ngừng, một mạch, chàng giải bày tâm sự, xin phép xuất trường về Kinh Bắc, nói với bố mẹ lên đánh tiếng với Lâm gia, và ước mong Thiền Sư ưng thuận làm chủ hôn sau này. Ta hân hạnh lãnh vị chủ hôn, nhưng thiết tưởng đó là quyền của song đường con, khi nào gặp hai người, ta sẽ quyết định. Bé Quế Anh - Thiền Sư thường gọi các nữ độ đệ là bé – Bé Quế Anh thực đẹp người, nhưng ta cho la nết bé hơi đặc biệt, con đã nghĩ kỹ chưa, mà con đã hỏi thẳng nó chưa ? -Thưa sư phụ, nghĩ kỹ rồi, nhưng hỏi thẳng thì chưa. Con không dám vượt khỏi phong tục lễ nghi …- Quốc Đức nói tới đây thì Thiền Sư ngắt lời với nụ cười đùa cợt và khóe mắt nửa khiển trách, nửa hiền từ : - Ta biết rồi. Con không dám hỏi bởi vì con không chắc chắn câu trả lời hợp ý ; con … con lo sợ, muốn ta làm chủ hôn, nghĩa là đưa ta vào nhiệm vụ người giữ ngọc quý trong khi chủ ngọc đi vắng? Con đâu phải là chủ ngọc? Nói đùa thôi, ta sẽ coi chừng giúp con, ngày mai cứ về Kinh Bắc - -Thưa sư phụ, hôm đấu võ … -Thôi, con không cần phải thú tội chuyện bình thăm, không có gì qua mắt được ta đâu. Chú tiểu bạn con hiện đi vắng không phải là ta trừng phạt, mà vì ta giao cho hắn một việc quan trọng, rồi đây con sẽ biết. Vậy con cứ yên trí về quê . Về nhà, thân mẫu cho hay quân tam phủ hống hách sách nhiễu dân chúng, bè đảng lợi dụng danh nghĩa Trấn Thủ Kinh Bắc ( Tuân sinh hầu Nguyễn Khắc Tuấn? ) có ý dòm ngó cơ sở kinh doanh của nhà. Nếu không «đóng góp» cho họ thì sẽ có chuyện không may xảy ra như hỏa tai, cướp phá. Thân phụ chàng đã báo cho Trấn Thủ hay nhưng vị này nói chưa có gì xảy ra, không thể can thiệp. Thân phụ chàng nghi Trấn Thủ cũng có tư tình với bè lũ ấy, nên ra Kinh Kỳ xin Phủ Trịnh can thiệp . Thành ra vắng nhà gần sáu tháng mà nhiều việc quan trọng đã xảy ra, chàng không thể nói ngay chuyện riêng với mẫu thân, vả lại, còn bận điều động, bố trí hơn ba trăm gia nhân canh gác chung quanh hai xưởng dầu và dệt lụa . Năm sáu ngày qua, không biến cố, và được tin thân sinh đang trên đường về, chàng yết kiến mẫu thân .Bà Xuân Thảo tán thành cách phân tích và giải thích tình trạng của con trai.. Thấy mẹ vui vẻ bình tĩnh trở lại, chàng nói chuyện hôn nhân. Bà Xuân Thảo lộ nét mặt mừng, hân hoan ngắt lời con : - Mẹ vẫn nóng lòng muốn thêm dâu hiền. Năm ngoái con khất, năm nay con bằng lòng. Mẹ chờ cha con về rồi ra Kẻ Chợ, nói lại với Đinh gia … - Thưa mẹ, không phải Đinh Kiều Thúy, con xin thú thực với mẹ, con gặp cô Quế Anh, họ … - Tưởng ai chứ Quế Anh, mẹ biết, mẹ coi như con gái mẹ, cô Quế Anh có thể nối nghiệp mẹ sau này. Họ Nguyễn tuy không phải môn đăng hộ đối, nhưng Quế Anh đẹp người đẹp nết, rất thông minh, lại trông xa hiểu rộng. Bố cô ta lại là bạn từ nhỏ của cha con...Thưa mẹ, thưa mẹ, con muốn nói Quế Anh họ Lâm ở Trung Vân . Bà Xuân Thảo giật mình, trấn tĩnh hỏi : - Mẹ đâu có biết con đi lên Trung Vân Sơn, mẹ yên trí con đi Đàng Trong, qua cửa Hàn như con thường nói. Cũng vì vậy cha con mớI biên thư «tín dụng». Ở Thượng du, nhà ta không có liên lạc thương mại nhiều. Mẹ không biết Quế Anh họ Lâm, mẹ sẽ bàn tính với cha con tối nay . Dứt lời, Xuân Thảo bảo con cùng mình qua xưởng dệt . Đi vắng sáu tháng, Quốc Đức ngạc nhiên, thầm kính phục mẹ : Xưởng rộng gấp đôi, cửa sổ mở ra phía hồ sen, gió mát đưa hương khắp xưởng, mùi lụa sống quen thuộc dễ chịu, mà tiếng động của các khung cửi, từ hơn hai trăm, nay gần gấp đôi, cũng không cao quá mực độ chịu đựng thông thường. Đó là nhờ cách biến chế, hoàn chỉnh, cách tiếp dẫn chất nhờn khô vào các bộ phận có khớp cử động của khung cửi, vừa êm, vừa không ô nhiễm lụa dệt, kết quả của cộng tác chặt chẽ giữa bà Xuân Thảo và Quế Anh . Một thiếu nữ từ văn phòng ra đón, áo cánh rộng tay lụa mầu mơ non, xiêm dài lụa mầu nâu tím, tóc buộc sau gáy, cổ đeo chuỗi ngọc xanh nho nhỏ, phần thưởng đệ nhất công nhân, mới được cách đây vài tháng. Quốc Đức tuy bận tâm về người đẹp Trung Vân, cũng sửng sốt khen thầm trang quốc sắc nông thôn. Dáng dấp thanh tao, cử chỉ khoan thai từ tốn, đáng bực chỉ huy, dù nàng còn trẻ măng, chừng hai năm qua độ trăng rầm. Khuôn mặt trái soan vừa phải, vầng trán cao, đôi mày lá liễu, mũi dọc dừa, cặp mắt to sáng dưới hàng mi dài, má núm đồng tiền, cằm hơi xẻ, nước da bánh mật tuyệt mỹ càng tăng ánh ngọc hàng răng khi cười nói . Khi ba người bước vào, mấy trăm khung cửi bỗng ngưng hoạt động. Im lặng như một giáo đường! Có thể vì «tiểu chủ» ít khi vào xưởng nên mấy trăm cặp mắt, đại đa số các thiếu nữ công nhân, tò mò chờ đợi, làm Quốc Đức hơi lúng túng vụng về . Bà Xuân Thảo phá bầu im lặng : - Quế Anh con, những thoi mới thế nào? Thưa từ mẫu, tất cả các cô gái dệt sa đều gọi Xuân Thảo như vậy vì nàng không những là chủ nhân, là con là sư phụ dạy chữ, nhiều khi lại săn sóc dựng vợ gã chồng, như con cái mình – Thưa từ mẫu, loại thoi mới nhất rất hữu hiệu, se sợi mà ít lỗi . Dứt lời, Quế Anh, Nguyễn Quế Anh, ra hiệu cho một cô bạn đứng lên, nàng ngồi thay. Khung cửi và người dệt, dưới ánh chiều, nổi bật, như bức tranh «tối sáng» kiểu «người đẹp dưới án thư» của Đỗ giáo thụ Trung Vân. Mầu da nàng hồng nâu, phản tương với mầu mơ vàng của áo cánh, cặp mắt biến đồng thau, sáng ngời, hai bàn tay, ngón búp măng, đưa thơi như bướm lượn tìm hoa ... những hạt bụi cực vi biến thành phấn vàng đảo lộn lóng lánh trong tia chiều chênh chếch . Hình ảnh tuyệt mỹ của họa sĩ nỗi danh nào ? Quốc Đức hiểu mẹ nàng gián tiếp giới thiệu người đẹp Dương Châu ( Dương Châu thôn, tên nơi xưởng dệt và tư gia họ Đặng ) ... Chàng đang mãi suy nghĩ mông lung, quả nhiên hai Quế Anh đề là mỹ nhân hiếm có, mỗi người một vẻ, không thể so bì. Những tiếng động đều đều của mấy trăm khung cửa đã trở lại mà chàng cũng chưa hay … Tối hôm ấy, trong phòng khuê, Xuân Thảo ngỏ lời với Quang Anh, thì ông bỗng biến sắc, nhưng cố giấu ưu phiền lo ngại. Tôi cũng như bà, tôi không hay Quốc Đức nó chẳng vào Nam và lại ngược Bắc, đến Trung Vân. Cũng như bà, nếu là con Quế Anh Dương Châu này, tôi không bao giờ để ý giầu nghèo, tôi rất ưng … ngừng vài giây ông tiếp : - Còn con bé Quế Anh họ Lâm ở Trung Vân, thì không được, vì…vì… gia phong không hợp với nhà ta. Tôi không thể nói hơn. Bà cứ tin tôi, khuyên con bỏ chuyện Trung Vân ! Cái phản ứng tức thì của chồng làm Xuân Thảo buồn rầu lo nghĩ, nàng không nói thêm gì nữa, bắt đầu một đêm suy tư không ngủ, còn Quang Anh sang phòng sách khêu đèn, đối bóng . Sáng hôm sau, được tin thân phụ chối từ, Quốc Đức vô cùng thất vọng, chẳng cần thu xếp hành trang, chàng từ biệt mẫu thân, lần đầu tiên vô lễ với cha, không chào thân phụ, lên ngựa thẳng tiến Kinh Đô . Đến thăm em rể và Xuân Xuân, chàng kể tâm tình cho em gái, nàng thương anh, nước mắt vòng quanh : - Thân em, bố mẹ đặt đâu ngồi đấy, em chưa bao giờ hiểu thế nào là tình yêu, thì em biết nói gì? Em chỉ mong anh sẽ sung sướng hơn em ! Không ra khỏi cửa Chiêu Vân các, đúng ngồi bồn chồn, càng xa càng nhớ, chàng trai biếng ăn kém ngủ, từ dáng vóc to lớn hiên ngang, biến dạng không ngờ, đôi má hóp, mắt quầng sâu … Quốc Tuấn và Xuân Tâm hết sức lo ngại, biên thơ hỏa tốc về nhà, còn Quốc Đức sầu tương tư không nguôi, sắp sửa nghĩ đến theo tình bỏ hiếu, bất chấp lễ nghi phong tục cùng người đẹp xây tổ uyên ương nơi nào xa lánh . Được thơ Quốc Tuấn và Xuân Xuân, Đặng Quang Anh cấp tốc trẩy kinh, chưa bao giờ cướp không gian và thời gian như lần này. Khi ông đến Chiêu Vân các, Quốc Đức vẫn nằm lì trong phòng, không ra đón thân phụ ngoài cửa như mọi lần. Quanh Anh không giận, đến thẳng phòng con : - Quốc Đức con, đi với cha, cha có chuyện phải nói . Quang Anh hối gia nhân sửa soạn cơm chiều, mang xuống thuyền, gia nhân ở lại bờ, tự ông chèo thuyền ra giữa Tây Hồ. Quốc Đức lặng nhìn cha, hy vọng người đã thay đổi ý kiến . Lúc này trời đã vào đêm. Trăng chênh chếch in bóng mặt hồ gợn lăn tăn. Bỗng tiếng đàn tranh từ bờ xa vọng lại .Đối cảnh sinh tình, Quang Anh, đọc bài thơ Đường « Văn Lân Gia lý tranh » của Từ An Trinh : Bác đẩu hoành thiên dạ dục lan Sầu nhân ỷ nguyệt tứ vô đoan Hốt vân hoa- các Tần tranh dật Tri thị lân gia «Lâm» nữ đàn Khúc thành, hư ức song nga liễm, Diêu cấp dao liên ngọc chỉ hàn Ngân thược trùng quan thính vi tịch , Bất như miên khứ mộng trung khan . Rượu ngà say, chưa vào đề, Quốc Đức biết cha mình giầu tình cảm, chàng ngắm nhìn dáng điệu phong lưu mã thượng của ông, chứa chan hy vọng. Câu thơ «Tri thị lân gia Triệu nữ đàn» mà ông lại đọc : Lâm nữ đàn … Có thể ông đã xuôi lòng cho phép chàng đi vào tỉnh mộng? Chàng nâng ly rượu mời thân phụ, ứng khẩu dịch : Tiếng đàn nhà bên Đêm khuya sao đấu giữa không sâu Dưới bóng trăng say dạ rối rầu Gác tía tơ đồng gieo tiếng nhạc , Nhà bên Lâm nữ dạo cầm châu Cung ngừng chắc nhíu đôi mày liễu Phím nắn, tay ngà hắn lạnh đau Tìm mãi đường sang, then chốt đóng Chi bằng vào mộng đến cùng nhau . Đỡ lu một hơi uống hết, cầm ly ngắm nghía suy tư, đột nhiên ném xuống mặt hồ. Trăng in nước tan vỡ thành muôn mảnh vàng lấp lánh, rồi những vòng tròn đồng tấm nối tiếp nhau vào bờ xa … Ông ngửa mặt nhìn trời : -Thực là tự ta gây oan! tự ta gây oan! Ngừng vài giây, ông tiếp : - Quốc Đức con, cha nói tại sao cha phản đối con lấy Lâm Quế Anh. Đây là chuyện bí mật giữa hai cha con ta. Con gắng nghe từ đầu đến cuối, đừng ngắt lời cha … Thế là mẹ con và cha làm bạn với nhau đã hơn hai mươi lăm năm. Người ta nói «làm bạn» thực là chí lý. Mẹ con và cha, hai người thương nhau như đôi bạn, ngoài tình nghĩa vợ chồng. Cha gặp mẹ hồi cha mới mười tám tuổi mà mẹ con chưa đến mười bảy. Gặp nhau, thiên duyên tiền định, ở một bến sông gần Phố Hiến . Buổi sáng hôm ấy thật đẹp trời mà còn cuối mùa nước cạn, cha giục ngựa qua sông, không chờ phà ngang như mọi lần vì lúc đó phà đã ở giữa dòng. Trong khoảnh khắc, cha vượt phà, khi cha lên bờ thì phà còn vài sải mới đến bến. Mấy người phụ trách sang ngang còn đang lúng túng với sợi dây thừng buộc ngang sông để kéo phà, thì nghe ở thượng lưu tiếng nước đổ, rồi dòng sông bắt đầu nước cuốn mạnh. Vừa lúc đó, lái phà tuột tay, chiếc phà mất giây liên lạc, trôi theo dòng nước xiết chảy. Mấy người quá giang sợ hãi kêu cứu ầm ĩ. Cha vội xuống ngựa, lấy cuộn dây thừng, ném một đầu cho người lái để người ấy buộc vào cột chèo, một đầu cha buộc vào gốc cây, rồi dùng ngựa kéo phà vào bờ . Cha đưa tay giúp khách lên bờ. Đến lượt một thiếu nữ xinh đẹp, y phục hơi khác thường. Áo cánh lụa nâu ngắn, tay rộng, xiêm cùng mầu, nhưng đầu đội mũ cói kiểu Thái tây, cổ đeo một thập tự nhỏ bằng vàng của đạo Gia Tô. Thực kính phục nàng can đảm vì ở khắp nơi đã có nhiều dấu hiệu kỳ thị đạo giáo Tây phương. Thế rồi cha tìm cớ gặp lại, được biết nàng là một nữ anh tài thông minh mỗi lạc mà quan niệm, lý tưởng về việc đời khác hẳn những hiểu biết thông thường của nho giáo cổ xưa. Thiếu nữ ấy có một nền học vấn khác hẳn người đương thời. Nàng là học trò của giáo sĩ đạo Gia Tô thuộc Dòng Tên ( Jésuite )biết ba thứ tiếng ngoại quốc Hồng Mao, y pha nho và Pháp lan tây … Cha được phép đến tư gia nàng, nhưng trong cuộc hàn huyên, bao giờ cũng hiện diện một tỳ nữ hay bà vú nuôi của nàng, như phong tục nhà quyền quý Y pha nho. Chả nói con cũng đoán ra người ấy là mẹ con . Nhưng chuyện tình duyên của mẹ con và cha cũng không dễ dàng. Ông bà ngoại con nhất định phản đối việc hôn nhân, cớ chính là cha ngoại đạo, còn ông bà nội cũng cực lực phản đối, không cho cha lấy cô gái đạo Gia Tô … sau cùng bất chấp quyền lực gia đình, mẹ con và cha, cùng mấy người bạn thân, đến Thánh đường Gia tô ở Phố Hiến. Cha Gia tô, thầy học của mẹ con, cũng bất chấp giào lệ, làm lễ thành hôn cho mẹ con và cha. Vì vậy, sau cùng hai gia đình cũng thỏa thuận, rồi mẹ con về làm dâu ở Dương Châu, Kinh Bắc. Cử chỉ và đức độ của mẹ con đã chinh phục được ông bà nội con, thường thường bắt con dâu lên sảnh đường thảo luận về văn học Thái Tây. Những dịp ấy, có nhiều khi cha lặng im nghe hai người tranh luận về những gì khác biệt giữa Đông và Tây, và những gì đồng hướng, cha cảm thấy vừa mến phục vừa yêu mẹ con với những cảm tình phức tạp hơn xưa . Mẹ con đặt hoàn toàn tin tưởng vào cha như đã hứa ở Thánh đường, chỉ một vợ một chồng đến khi trăm năm mãn hạn. Vì vậy, chuyện cha tiếp tục kể đêm nay, con đừng bao giờ để mẹ con biết … cho vô cùng lo sợ phản ứng của mẹ con nếu mẹ con phong thanh chuyện này . Sự nghiệp nhà ta bây giờ gấp nghìn lần khi trước là do mẹ con hoàn toàn gây dựng từ khi ông bà nội giao cho mẹ con toàn quyền quản trị ; lòng nhân từ, bác ái, quãng đại của mẹ con chinh phục tất cả mọi người. những gì khi xưa ta nói làm ơn, làm phúc thì mẹ con rất giản dị, cho là công bằng và bổn phận. Cha không thể nào làm tan vỡ cái hồn nhiên, trong trắng, tin tưởng tốt đẹp của mẹ con … Con nay đã khôn lớn, chắc hẳn cảm thông, cha muốn chính con cũng rộng lượng đối với cha . Cha là người sung sướng nhất đời, mấy năm trời quần quít cạnh mẹ con, rồi anh con ra đời, ông bà nội «độc quyền» trông nom cháu đích tôn, mẹ con thì cùng cha mải mê công chuyện kinh doanh . Thế rồi một buổi sáng kia, đồng thời cha nhận được hai bức «tâm thư», một của ông Hoàng Công Chất, và một của ông hoàng thân Lê Duy Mật. Đấy là cách đây khoảng hai chục năm, tình trạng loạn ly khắp nơi, dân chúng lầm than đói khổ … cũng như ngày nay … Hai cái thư ấy đánh thức cái ham thích phiêu lưu của cha, không hiểu sao đang ngủ yên trong mấy năm hạnh phúc. Mẹ con đang mang thai con, mà cha, không hiểu sao đã nỡ tình xin phép mẹ con ra đi . Cha nhớ từng lời nói của mẹ con lúc chia tay. Hồi ấy, cha tính tình nông nổi, không biết mức độ đau lòng của mẹ con qua lời nói nửa đùa cợt, nửa đúng đắn mà cha sẽ kể tiếp . Sáu con ngựa, yên cương sẵn sàng chờ cha và năm gia nhân ngoài sân. Trong phòng khuê, mẹ con đua hai tay đón hai dòng lệ trào lan trên hai má rồi cầm tay cha nói : -Chúng ta đã nhiều lần tranh luận quan niệm cuộc đời. Có thể thiếp nhi nữ thường tình cho là bổn phận nam nhi không phải chỉ ở nơi chiến trường khói lửa mà bất cứ nơi nào. Kẻ sĩ không đem lại hạnh phúc cho nhân dân, có khi còn bạo tàn phá hoại! Nước mạnh dân giàu, ở nông, ở công và ở thưong. Chúng ta ở công và ở thương, thiếp biết chàng không toại nguyện, xin chàng cứ trở về sĩ của mấy ngàn năm nho giáo! Xin chàng đừng vì thiếp giảm nhuệ khí nam nhi trong việc «quân vương cấp bách». Sự thật thì thiếp cũng chẳng biết, «quân» nào và «vương» nào? Đó là chuyện khác. Thiếp không muốn sau này chàng ân hận vì thiếp ! -Thôi chàng lên đường, xin trao chàng tấm khăn hồng mấy đêm nước mắt của người chinh phụ này, để... để chàng nhớ đến người tình muôn thuở ở nhà nóng lòng chờ đợi khải hoàn … ! Mẹ con bế anh con, ở lại phòng khuê, không ra cửa tiễn cha . Lời nói của mẹ con, ngày nay cha mới thấu hiểu . Đến thăm ba vị hoàng thân họ Lê, rồi lên Mường Then thăm ông Hoàng công Chất. Cha vô cùng thất vọng. Đúng như mẹ con đã nói từ lâu, không ai có một chương trình «trị quốc» gây thái bình, phồn thịnh, hạnh phúc cho nhân dân. Ai nấy chỉ nghĩ đến «sự nghiệp» của chính bản thân mình mà ai cũng cho rằng mình hành động theo mệnh Trời, chẳng biết Trời trao cho lúc nào? Cha đề nghị chương trình án binh địa phương gây những vùng kinh tế phồn thịnh tự lập để làm gương mẫu, thì chẳng ai nghe, chỉ hỏi cha giúp đỡ bao nhiêu tiền bạc. Cha hứa về tính toán trả lời sau, nhưng quyết định của cha là không ai đáng giúp . Nhân tiện đã xa nhà, cha bàn định với gia nhân, nhân dịp này, qua biên giới đến tỉnh Chiết Giang bên Trung Quốc để nghiên cứu về nghề dệt. Bên ta chưa dệt được gấm vóc như Trung Quốc Nhưng khi qua một bản làng ở biên thùy thì quân Mãn Thanh đang vây đánh một sơn đồn của ta, thuộc vùng Tà Lùng Cha đến nơi này vào buổi chiều. Cha lên một ngọn đồi kín đáo dùng viễn kính quan sát : Quân đội Mãn Thanh chung quanh đen nghịt. Một cuộc tấn công vừa bị đẩy lui, khói súng còn mờ tỏa khắp thung lũng. Một số thôn xóm chung quanh đồn đã bị đốt cháy. Hỏi dò, thổ dân trốn thoát kể lại dân chúng bị sát hại khá nhiều. Trong đồn chỉ còn vài chục quân sĩ dưới quyền chỉ huy của một vị quan lang họ Đèo. Mà gia đình quan lang cũng còn trong doanh trại. Mấy ngàn quân Mãn Thanh đã hai tuần vây bọc, nhưng không thôn tính nổi vì kiến trúc kiên cố đặc biệt của vùng này . Những bức tường cao đất đỏ đầy chông gai, cạm bẫy ác nghiệt và sức chống trả dũng mãnh đã làm mấy trăm quân giặc tử trận. Vì vậy giặc đã trả thù giết hại dân chúng, bất kỳ là người già yếu hay đàn bà con trẻ. Vị chủ tuớng Mãn Thanh thề rằng khi hạ đồn sẽ không để ai sống sót. Trước tình trạng này, gia nhân và cha, sáu người như một, quyết định phải làm trọn bổn phận nam nhi, bảo vệ đất nước, dù phải hy sinh nơi đây. Mọi người chuẩn bị đêm nay, lọt vòng vây lên đồn .