Dịp bất ngờ đi vào chiến đấu, Cùng dân bản dự trận Thạch Đào.
Tối hậu thư ấy, nội dung như sau:
« Ta, Bành Đức, Tổng chỉ huy quân đoàn Lưỡng Quảng, thừa lệnh Thanh triều Hoàng Đế, kính gửi bản trưởng
« Thể lời cầu cứu của An Nam quốc vương Lê…Thanh triều quyết định giúp đỡ quý tộc, giúp An Nam quốc vương khôi phục giang sơn…(tiếp theo vài dòng kể công dây dỗ người An Nam của Thanh triều)…
« Nay ta quyết định trưng dụng quý bản…
« Bộ tướng tiên phong cùng tùy tùng và đại diện Lê triều đến trước nhận Bản…
« Mong mọi cấp chức thi hành chu đáo ».
Bức thư lời lẽ kiêu ngạo, thô sơ, không đề ngày tháng, không tên Bản… đó là bức thư chép nhiều bản dùng cho bất cứ xã nào bị « trưng dụng ».
Tú Thái biết chiến tranh sắp đến bản này, bỏ đi bây giờ sao được? chàng đến trước bản trưởng, vòng tay:
- Thưa đại bá, ngu sinh tài hèn sức mọn nhưng nếu đại bá cần, xin ở lại cho đến khi xong việc.
Đại bá vui mừng cầm hai tay Tú Thái cám ơn, còn Cúc Xuyên đôi mắt sáng ngời hy vọng.
E ngại những tác động kìm hãm của Cúc Xuyên, chàng xin ngủ ở công quán bắt đầu từ đêm nay. Thực vậy, nếu trở về La trang, ban đêm xảy ra chuyện gì, chàng phải nhận hết tội lỗi, không bao giờ có can đảm nói là Cúc Xuyên khởi đầu khiêu khích…Chàng lo ngại thực vì nghĩ đến hành động của Tiểu Sơn đối với Kim Chi, mẹ Cúc Xuyên, chàng lẩm bẩm: « bố nào con nấy », nhưng chàng lại cải chính ngay: Cúc Xuyên thẳng thắn, hiên ngang, dễ bị cảm tình đột khởi khích động, có thế thôi. Dù nữ nhi, nhưng cái thẳng thắn hiên ngang của nàng đã chinh phục chàng…Có lúc tự nhủ thầm, ừ thì cứ ở lại Thạch Đào cũng không sao…Ai cưỡng được số mệnh?
Thế là Nguyên Thái ở lại Thạch Đào, nhưng ở lại không phải vì tình duyên, mà mục đích dự vào chiến sự sắp tới.
Tới đây, chúng tôi chép lại Viễn trình nhật ký của Trần Nguyên Thái. Trận Thạch Đào
« Tôi (Nguyên Thái) đã đọc nhiều lịch sử chiến trận, đã đọc qua Binh thư của các bậc tiền bối, nhưng không bao giờ nuôi ý cầm quân ra trận.
« Dự vào trận Thạch Đào chỉ là một ngẫu nhiên thiên định. Coi như bổn ohận công dân chung vai, góp sức chống ngoại sâm. Tôi ở Thạch Đào bao nhiêu ngày, không nhớ hẳn vì có nhiều sự kiện xảy đến khu vực tâm tình. Tôi thương mến cô bạn gái Cúc Xuyên từ khi nghe chuyện bí mật gia đình họ La. Thương mến, chưa phải thương yêu, nàng đã nhầm thương mến là thương yêu. Tôi là người trai đầu tiên đến bản mà nàng chú ý, có thế thôi. Cảm tình giữa chúng tôi trong sạch không bụi gợn… Biết rằng sau nàng, nàng cũng như tôi, theo dòng hiệp liệt phiêu lưu, tôi nguyện tìm cách chống đỡ để tình bạn chúng tôi không tổn thương rạn vỡ. »
Cúc Xuyên và tôi đều vừa là nhân chứng vừa là diễn viên của trận Thạch Đào, mà tôi kể lại sau đây để chứng tỏ « Quả thắng Chúng » nếu ta có đủ ba điều kiện: Thiên thời, Địa lợi, Nhân hòa.
Mà điều kiện nhân hòa là quan trọng hơn cả. Tần Thủy Hoàng thắng được đất nước Trung Hoa khổng lồ nhưng không có nhân hòa nên diệt vong mau lẹ…Nhà Nguyên bá chủ bao nhiêu quốc gia, nhưng không bao giờ có nhân hòa, nên chỉ tồn tại một thế hệ…
Tôi (Nguyên Thái) nhắc lại: La bản trưởng đọc xong tối hậu thư, vô cùng tức giận, tự tay đánh trống khẩn cấp hội đồng hương chính. Tộc biểu vừa về tới nhà vội vàng trở lại. Khi được tường trình sự thể, họp riêng từng bọn, đây năm kia ba, bàn tán sôi nổi. Họ từng nghe tên tướng Mãn Thanh Bành Đức tên Dực, cực kỳ hung hãn, có lần làm cỏ toàn vẹn, già trẻ lớn bé một bản chống cự hắn.
Cần nói, Thạch Đào cũng như hàng ngàn bản khác cách biên giới không xa. Trên đường nam tiến, Bành Đức đã dẫn quân qua ít nhất hai mươi bản. Tình báo cho biết đã có nhiều bản bị tiêu diệt, phần đông hàng chục, địch chiếm đóng, trưng thu thực phẩm. Đặc biệt đoàn quân này không có xe lương thực hậu thuẫn, chủ tướng Bành Đức tuyên bố: trên đường đi qua lương thực địa phương ưu tiên chiếm đọat. Vì thế qua bản nào, bản ấy không còn hột thóc…trâu bò biến vào bụng viễn chinh, chưa nói đến những hiếp đáp, giết chóc.
Trong khi các tộc biểu họp riêng từng nhóm bàn tán sôi nổi, chúng tôi (Bản trưởng La Đại Hoành, lão trượng La Cường, giáo sự Nguyễn Thanh Duyên, Cảnh trưởng Đỗ quái kiệt (đã phục hồi), Đại thúc La Đại Hùng, Thiện Tịnh thiền sư, chùa Thiên Đức, Phó cảnh vệ Bùi Đình Quý, chuyên viên kiến trúc địa điểm phòng thủ, em gái La Cúc Xuyên, và một nữ hiệp lúc ấy tôi mới gặp), đóng cửa phòng riêng thảo luận. Chúng tôi quyết định đường lối, chống cự hay hàng phục, sẽ thi hành quyết định ấy, không cần hỏi lại ý kiến dân bản. Chúng tôi sẽ hành động với danh nghĩa những người ủy quyền của dân bản. Mấy người kể trên, dân vừa bầu lại đầu năm.
Tôi (Nguyên Thái) được dự vào cơ mật, họ tin cẩn tôi, tôi không thể nào phản lại lòng tin ấy, dù trong trận này phải bỏ thân nơi chiến địa. Hội đồng cơ mật, mấy người như một quyết định chống cự, kể cả Thiện Tịnh thiền sư cũng biễu quyết đánh, sau khi chấp tay vái bàn thờ Phật trong phòng:
- Nam mô A di đà Phật, bần tăng sắp phạm giới sát sinh, nhưng biết làm thế nào để diệt tà phù chính…?
Tôi không dự biểu quyết, nhưng tôi tuyên bố hiến thân cho việc thi hành quyết định chiến đấu, vì tôi đồng ý chiến đấu, dù sẽ thiệt hại sinh mạng, vì…vì hàng phục là bắt đầu vào đường tử vong, không còn lối thoát.
Tin rằng với tài hùng biện của La đại thúc và Thanh Duyên, họp đại hội, thì dân bản cũng quyết chống, nhưng không thể nào làm như vậy: Quyết định chống cự cũng thuộc vào bí mật quân sự lẽ dĩ nhiên không thể phổ biến. Tôi ghi chép tài liệu này, góp vào việc thảo một binh thư đặc biệt của trường Trấn Bắc.
Nhất định chống đánh thì phải có chiến thuật, chiến lược. So sánh quân lực đôi bên, Thạch Đào phải chống 5. Nguyên tắc « Quả địch Chúng »;
Theo tờ trình tình báo: Bành Đức Dực chỉ huy một đoàn quân phá hoại (ngày nay, chúng ta nói đạo quân thứ 5, 5e Colonne, chuyên chủ xâm nhập hậu tuyến địch quân, tuyên truyền, phá hoại), cho nên chỉ vào khoảng gần sáu trăm người. Thường thường, đoàn quân viễn chinh, từ Bắc xuống Nam, dù Hán, dù Thanh, dù Nguyên đều ít nhất hàng chục vạn. Kết trận Thạch Đào thắng toàn vẹn thì không có hậu quả gì Bành Đức Dực, người Hán thuộc quân đội lưỡng Quảng, dưới quyền chỉ huy của một tướng Mãn Thanh. Dực được lệnh xâm nhập nước ta, sẽ đi xuống Đàng Trong, mục đích ngầm kích phá những người Hán chống đối Mãn Thanh, bỏ Trung Quốc sang Việt Nam.
Khởi thủy, Bành có khoảng hơn trăm thủ hạ, vừa Hán, vừa Thanh, chọn ở những đội quân tinh nhuệ của Lưỡng Quảng. Đáng lẽ hoạt động theo đường lối điệp viện, nhưng cái kiêu ngạo của Bành xui giục Bành tổ chức qui mô như đạo quân viễn chinh thực sự. Đó là cái yếu điểm, mà chúng tôi khai thác. Bành dùng chiến thuật đoàn sói kiếm ăn. Bành dẫn quân đi toàn nơi trù phú, lương thực dồi dào, vì thế các bản nghèo nàn đều thoát nạn. Mục tiêu của Bành là hai bản Thạch Đào và bản Trà Sơn. Muốn qua Trà Sơn, phải qua độc đạo Thạch Đào, bành trướng quân lực ở đây là có thể chi phối một vùng lớn trung du…
Gần sáu trăm quân, nhưng quá nửa ô hợp, xã phang, thổ phỉ, Bành không có quân đội khác nào hậu thuẫn.
Trước khi kể lại trận đánh, tôi xin nói qua ba cái lợi của Thạch Đào:
Thiên thời: Bấy giờ cuối thu, sang đông, có nhiều hôm, ngày đêm sương mù che phủ cả vùng, dày đặc, hai ba thước không nhận ra mặt người. Dân bản, già trẻ lớn bé đều quen thuộc di chuyển trong không khí đặc biệt ấy.
Địa lợi: Thạch Đào ở giữa một thung lũng, bản xây dựng trên ngọn đồi cao. Phía Nam có Bạch Nguyệt hồ, phía bắc có hồ Thanh Thiên. Hồ Thanh Thiên nhỏ hơn hồ Bạch Nguyệt, nhưng ở vị thế đặc biệt, mặt nước cao hơn Bạch Nguyệt mười mấy thước, gần cao bằng ngọn đồi bản, nơi xây dựng gia cư, công quán. Thanh Thiên Hồ dưới chân núi Thanh Thiên và núi Ngọc Tỉnh, đổ nước từ nguồn xa xuống hồ, mùa này thác vẫn đổ nước. Hiệp sĩ kiến trúc Bùi Duy Quý xây một bức tường chắn nước, đặt tên là Xích Bích vì có tường gạch đỏ sau kè đá và cọc tre. Trước đây đồi Thạch Đào ở giữa khoảng nước rộng lớn, phải dùng thuyền vào bản. Từ ngày xây đập Xích Bích, có đường đi từ khe Âu Lạc đến thẳng bản, còn khoảng đất hết ngập nước dùng vào trồng trọt. Khe Âu Lạc ở giữa hai trái núi, hòn Hùng và hòn Hắc Báo…Xin coi bản đồ. Muốn vào Thạch Đào bắt buộc phải dùng độc đạo, khe Âu Lạc. Có hai bãi lầy, Thổ Hồng và Thổ Lục, cực kỳ nguy hiểm, bề mặt cỏ xanh rêu hấp dẫn chân ngựa, chân người, nhưng ngay gần đường, nhiều quãng có sức mạnh hút vật, người vào lòng đất. Hệ thống phòng thủ thiên nhiên. Chỉ có dân bản thông thuộc nơi tốt xấu.
Nhân hòa: Dân bản nam nữ hiên ngang, đồng tâm công ích, tin tưởng ở Hội đồng hương chính. Từ lâu không có chuyện hèn nhát, lừa lọc, nên họ lúng túng trong việc Duy Trú định ám sát cảnh trưởng…
Tôi (Nguyên Thái) xin tiếp tục. Ấn định kế hoạch chiến thuật xong xuôi, Đỗ quái kiệt giả vờ bị chất độc biến chuyển, liệt tay chân. Lấy vải băng bó, chống vai tôi ra phòng Đại Hội.
Facebook
Twitter
