- Vâng . Tôi cũng vừa xuống đến nơi . May quá , gặp chị ở đây , tôi khỏi vào làng . Cuối năm mà giời còn nóng quá nhỉ !
Vừa nói , Quảng vừa đứng dậy tiến gần tới Duyên hơn để khỏi phải nói lớn . Ông vốn trọng nguyên tắc của Đảng , nên dù Duyên chỉ đáng tuổi con ông , ông vẫn gọi bằng chị . Ông ngồi bệt xuống bãi cỏ , ngay trước mặt Duyên và mở đầu bằng câu thăm hỏi thường lệ :
- Hải Ninh công tác vẫn tôt đấy chứ ?
Duyên hãnh diện đáp :
- Vâng ! Mọi mặt đều tốt cả ! Tinh thần chị em rất cao !
Duyên nói thế cũng theo thói quen thôi chứ mấy tháng nay , Hải Ninh có công tác gì đâu ! Chi bộ thì vẫn họp tối thiểu một tháng một lần để cùng nhau thảo luận những đề tài rất cũ , nhưng công tác cụ thể thì chả có gì ngoài việc rãi truyền đơn ngày Quốc Tế Lao Động và Cách Mạng Tháng Mười của Liên Bang Xô Viết .
Quảng cười hiền hòa :
- Vâng ! Tỉnh bộ bao giờ cũng đánh giá cao Hải Ninh !
Dù biết đó là những lời sáo ngữ , Duyên vẫn thấy vui . Cô nói :
- Cảm ơn anh có lời động viên . Dưới này chị em chúng tôi lúc nào cũng cố gắng ! Học tập và thảo luận đều , đúng như chỉ thị của Tỉnh Bộ .
Im lặng một chút , Quảng thay đổi đề tài :
- Hôm nay tôi xuống đây gặp chị để phổ biến một chỉ thị mới của Tỉnh Bộ . Rất khẩn trương !
Duyên mở to mắt , hồi hộp hỏi :
- Chỉ thị gì đấy anh ?
Quảng nói chậm từng chữ :
- Đoàn thể cần chị thoát ly ngay ……
Duyên giật mình ngắt lời :
- Ngày là bao giờ ?
Quảng nghiêm nghị nói :
- Sáng mai , chị đi được không ?
Câu hỏi làm Duyên choáng váng , cô phân vân nhìn xuống chân , bàn tay lơ đãng nhổ những bông cỏ may bám vào gấu váy . Chẳng phải Duyên ngại thoát ly . Đã theo cách mạng thì biết trước sẽ có ngày bỏ nhà lo việc nước như Hậu . Nhưng mẹ Duyên lúc này yếu sức mà Duyên thì lại nặng tình gia đình hơn Hậu . Chẳng biết bà Lương mắc bệnh gì mà cứ dai dẳng nằm ho sù sụ , biếng ăn , khó ngủ , toàn thân sa sút thấy rõ . Ông Lương sắc bao nhiêu thuốc cũng không trị dứt . Duyên thì đoán chắc mẹ mình chẳng có bệnh gì ngoài sự dằn vặt nhớ thương Tân và Hậu . Bây giờ nếu Duyên lại đi thì mẹ cô sẽ ra sao ? Đến héo mòn mà chết mất thôi ! Cô ngẫng lên dè dặt nói :
- Hỏi anh cái này . Chi bộ Hải Ninh cử người nào thoát ly cũng được , hay cứ nhất định phải là tôi ?
Quảng nhìn Duyên hơi thất vọng . Cái thái độ nhiệt tình của Hậu trước đây mới đúng là người làm cách mệnh . Còn Duyên , đoàn thể cần đến mà lưỡng lự thì không xứng đáng là một đảng viên chứ nói chi đến bí thư chi bộ !
Duyên cũng nhận ra ngay ánh mắt không vui của Quảng , lòng giằng co áy náy , cô vội phân trần :
- Mẹ tôi đang ốm . Ốm từ ngày chị Hậu tôi ra đi ! Phần nhớ anh Tân tôi , phần thương chi Hậu ! Giá anh cho tôi thư thêm một thời gian nữa thì tiện cho tôi hơn !
Một người cộng sản đúng nghĩa thì không được quyền nói như thế , bởi như thế thì vẫn còn hữu khuynh , vẫn còn biểu lộ tình cảm tiểu tư sản hèn yếu .
Duyên cũng biết vậy , biết mình còn lấn cấn chuyện gia đình . Nhưng những ngày ở bên mẹ sau khi Hậu giả vờ tự tử , Duyên mới hiểu được lòng mẹ thương con đến mức nào . Từ những cúng kiến , lên đồng , rồi những huy động xóm làng đi tìm xác Hậu , những đêm trăn trở đầy nước mắt và tiếng thở dài bất tận , khiến Duyên nhiều phen phải mủi lòng khóc theo và đã toan cho mẹ biết là Hậu chưa chết ! Duyên nhớ có đêm trăng mờ , Duyên đã ngủ được một giấc dài lắm , tình cờ thức giấc vẫn còn thấy mẹ mình thơ thẩn ngoài hiên . Duyên vội chạy ra đở mẹ vào nằm chung với mình . Bà lương òa lên khóc lớn và bảo :
- Mẹ nhớ cái Hậu quá ! Chả ngủ được !
Rồi bà sụt sùi kể :
- Dạo ấy , nó xin mẹ có mỗi cái áo dài nhưng mà mẹ không cho ! Bây giờ nghĩ lại , mẹ thấy bứt rứt lắm ! Con có muốn may sắm gì thì cứ cho mẹ biết ! Mẹ không tiếc !
Duyên úp mặt vào vai mẹ để khỏi khóc thành tiếng . Khác với Tây phương , người mẹ Việt Nam thương con thường ít tỏ bằng lời . Chẳng những thế , nhiều bà hễ mở miệng ra là mắng con , quanh năm không đuợc một câu nói dịu dàng . Nhưng khi hữu sự mới thấy lòng thương con thâm sâu không bờ bến .
Nằm một chốc , Duyên tưởng mẹ đã ngủ rồi thì bà kể :
- Năm ngoái , năm kia , mẹ chỉ mong cái Hậu với con lập gia đình . Nhưng bây giờ thì khác . Hôm nọ bà Khán Huân gặp mẹ , có ý đánh tiếng hỏi con cho cháu bà ấy . Nhưng mẹ bảo để thư thả , nhà bây giờ neo người quá !
Duyên càng cảm động hơn . Đó chính là những sợi giây tình cảm giữ chân Duyên lại , ít nhất trong lúc bà Lương còn đang chữa bệnh chưa lành .
Quảng lại cầm cái điếu lên , lấy thuốc lào nhét vào nõ . Nhưng chợt nhớ ra nước trong cái điếu đã cạn khô , Quảng đứng dậy nhìn quanh rồi bước lại một vũng nước trâu đằm bên kia đường , vụt tay múc nước đổ vào điếu . Ông trở lại chỗ cũ , đủng đỉnh châm lửa hút . Rít xong hơi thuốc lào dài , ông mới bảo :
- Nhẽ ra thì tôi không tiết lộ cái tin này , vì nó phạm nguyên tắc bí mật . Nhưng chị đã bảo thế thì tôi đành nói thật .
Ông dừng lại , Duyên mở to mắt nhìn ông chờ đợi . Quảng thở dài rồi bảo :
- Chị Hậu bị bắt rồi !
Duyên hoảng hốt kêu lên :
- Bị bắt rồi ! Bao giờ ?
- Mới hôm kia !
- Chị tôi bị bắt ở đâu ?
Quảng chậm rãi giải thích :
-Tôi chỉ được Thành Bộ Hà Nội thông báo là chị Hậu đã bị bắt . Chính vì thế hôm nay tôi phải về đây gặp chị ngay . Có hai việc cần phải trao đổi . Thứ nhất , chị phải thoát ly càng sớm càng tốt , vì chỉ nay mai mật thám có thể sẽ đến lục xét nhà chị . Chị không ở Hải Ninh được nữa . Thế nào cũng bị bắt . Thứ hai , chị về họp chi bộ ngay tối nay hay ngày mai , tuyệt đối đừng cho chi bộ biết tin là chị Hậu đã bị bắt . Chỉ nói rằng chi bộ cần cảnh giác , vì đang bị theo dõi . Tạm ngưng hoạt động một thời gian . Hay nói đúng hơn là chuyển hướng công tác , tránh hội họp , tránh gặp riêng nhau , không vận động tuyên truyền với bất cứ người nào khả nghi vì có thể bị gài vào tròng . Chắc chắn là mật thám sẽ chỉ thị lý trưởng và trương tuần theo dõi các đồng chí Hải Ninh ! Phải hết sức đề phòng để tránh bị bắt …
Duyên lặng người ngồi im , cố mím môi để nước mắt khỏi trào ra . Anh Tân cô chưa làm được việc gì , chỉ lang thang ra biên giới rồi chết . Chị Hậu cô cũng chưa làm được gì , chỉ mới lên thành phố có nửa năm rồi bị bắt . Bị bắt thì cũng kể như chết , hoặc có khi còn khổ hơn là chết ! Duyên đã nhớ lại cả mấy tháng trời mẹ cô vật vờ chết đi sống lại khi Hậu báo tin tự tử . Duyên trở thành điểm tựa của gia đình , là niềm an ủi cần thiết của bà Lương . Mẫu tử tình thâm , mẹ con càng ngày càng gắn bó hơn vì chỉ còn mình Duyên bên cạnh . Nhiều đêm bà bắt Duyên sang ngủ chung , xoa đầu Duyên như thuở còn con nít ! Có khi trong giấc mơ , bà kêu tên Hậu , tên Tân , làm Duyên cảm thấy buốt nhói như có mũi dao nhọn đâm thẳng vào tim . Rồi bà giật mình choàng dậy , ôm ghì lấy Duyên và bảo :
- Con đừng đi đâu nhé con ! Mẹ chỉ còn mình con với thằng Hoàn ….
Duyên trào nước mắt và hứa với mẹ trong niềm xúc động bao la :
- Con không đi đâu cả ! Mẹ cũng đừng gả chồng cho con !
Rõ ràng so với Hậu thì Duyên yếu mềm lắm , thậm chí có lúc đã thấy ân hận rằng theo cách mạng là chọn lầm đường . Con đường ấy không có chỗ đứng cho những kẻ nặng tình cảm cá nhân như Duyên . Cái hăng say buổi đầu đã giảm đi quá nhiều làm cô lo sợ cái giây phút phải chia tay cha mẹ .
Nhưng cứ như Quảng vừa nói thì Duyên không thể ở lại được nữa , dù thương cha mẹ đến đâu cũng đành phải chia tay . Ở lại là chọn con đường vào tù . Quảng toan lên tiếng cắt nghĩa tiếp thì từ phía xa , trên con đường độc đạo , có một bóng người đàn ông vai vác cày , tay giắt trâu tiến về phía Quảng và Duyên . Duyên vội nhỏm dậy , khom người lủi nhanh vào sâu trong ruộng ngô . Quảng vẫn ngồi yên chỗ cũ , đội nón lên và lom khom cúi xuống thúng củ nâu . Chờ người vác cày đi qua khá xa , ông mới ho mấy tiếng làm hiệu , gọi Duyên quay ra để nói cho xong câu chuyện .
Duyên trở lại , mệt mỏi ngồi xuống chỗ cũ và hỏi :
- Còn gì nữa không anh ?
Quảng phân trần :
- Sở dĩ tôi đề nghị chị thoát ly ngay là vì muốn bảo vệ chị , không để lọt vào tay địch ! Chị thu xếp đi , sáng mai hoặc chậm lắm , sáng ngày kia , chị lên tỉnh gặp tôi . Chưa biết chừng chốc nữa chị về , mật thám đã cho người ở nhà chị rồi đấy ! Chị Hậu bị bắt hôm kia . Lắm khi chỉ một ngày là có tin về đến làng ! Đám mật thám bây giờ chúng nó quỉ lắm
Duyên hững hờ hỏi :
- Tôi đi Hà Nội hở anh ?
Quảng nghiêm trang đáp :
- Trước mắt , Thành Bộ Hà Nội sẽ cho người xuống đón chị . Bố trí công tác cụ thể thì tùy các đồng chí ấy . Ở Hà Nội , Hải Phòng , cũng có thể ra tận Hòn Gai . Chữa biết thế nào !
Quảng nhón người dậy rồi bổng đưa tay vỗ lên trán rồi bảo :
- Tí nữa thì quên ! Tôi dặn chị cái này quan trọng . Ngày mai chị lên tỉnh , chớ có lại hiệu thuốc lào như cũ . Chị Hậu bị bắt rồi , tôi không ở đấy được nữa . Nguy hiểm lắm . Chị lên tỉnh , cứ đi bộ theo con phố ấy , nhưng qua hiệu thuốc lào , đến số nhà 87 , cửa hiệu bán gạo Thịnh Ký . Sẽ có người chờ chị ở đấy . Nhớ hộ tôi là không tạt vào hiệu thuốc lào . Tôi giao cho người ta rồi ! Cơ quan Tỉnh Bộ bây giờ là Thịnh Ký , số nhà 87 . Chị nhớ lấy !
Duyên gật đầu đáp :
- Tôi nhớ rồi . Hiệu bán gạo Thịnh Ký , số nhà 87 .
Rồi Duyên uể oải đứng dậy , đội nón lên và bảo :
- Vâng ! Thế thì ngày mai …. Chắc chắn hơn là ngày kia , tôi sẽ gặp anh . Ngày mai sợ không kịp , vì tối nay tôi còn phải họp chi bộ .
Nghe nói đến chi bộ , Quảng tha thiết dặn thêm :
- Chị đi là một chuyện . Nhưng cần nhất là chị phải sắp xếp công việc của chi bộ . Dặn các đồng chí ấy phải hết sức cảnh giác trong giai đoạn này ! Tôi nhắc lại : Tạm thời ngưng tất cả , tránh không hội họp gì cả ! Cần nhất là động viên các đồng chí ấy giữ vững tinh thần , dù trong bất cứ tình trạng hoàn cảnh nào !
Duyện gật đầu , lặp lại câu nói mỗi khi nhận công tác :
- Tôi nhớ rồi ! Tỉnh bộ cứ tin tưởng ở chúng tôi !
Quảng đội nón , đứng dậy và gánh hai cái thúng nhẹ tênh quay lên dốc đê . Nhưng mới được mấy bước , Quảng quay lại bảo :
- Quên . Chị lấy một cái tên mới . Tên cũ ở làng không dùng được nữa vì rất dễ bị lộ . Chị lấy tên gì cho tôi biết ngay để tôi bảo với người trên Thành Bộ ngày mai xuống đón chị .
Duyên đang nghĩ đến cảnh chia ly với gia đình và làng cũ , nên đáp :
- Tôi lấy tên là Ly . Từ nay anh cứ gọi tôi là Ly .
Quảng hài lòng gật đầu :
- Tôi nhớ rồi ! Tên đẹp đấy ! Nhưng làm cách mạng thì cần cương quyết chớ không cần tên đẹp !
Rồi Quảng thoan thắt bước đi dưới ánh nắng xiên của buổi xế trưa .
Duyên cũng bước nhanh vào cổng làng . Nhưng thay vì về nhà , cô chạy sang tìm Nhâm , bảo Nhâm đi thông báo cho tất cả các đồng chí trong chi bộ tối nay họp phiên họp bất thường để Duyên phổ biến chỉ thị của Quảng , đồng thời từ biệt chị em lên đường . Bố mẹ Nhâm nhờ tiền chứa bạc và cho vay lãi cắt cổ , vừa tậu thêm được một căn nhà nhỏ ở sát cánh đồng làng , mua lại của một người thua bạc . Bố mẹ Nhâm dự định làm của hồi môn cho Nhâm mai say khi lấy chồng . Căn nhà ấy hiện chưa có người ở , vườn đất chung quanh , ngoài cây ăn trái xum xuê , còn có sẳn những luống lang và dàn đậu đũa chạy thẳng tới hàng rào tre sau nhà . Ngày ngày Nhâm thường ra chăm sóc hoặc múc nước dưới ao lên tưới . Những buổi họp gần đây của chi bộ Hải Ninh thường được triệu tập trong căn nhà trống này mà chẳng ai để ý bởi dân làng đều biết Nhâm bây giờ là chủ . Hai bên hông nhà và vườn sau , có nhiều bụi rậm , nhiều lối thoát quanh co dẫn ra cánh đồng làng hoặc thông sang vườn nhà hàng xóm . Giả như có bị phát hiện thì các cô cũng có thể chạy trốn dễ dàng .
Lúc Duyên đến , Nhâm đang luộc ngô trong bếp . Trên nhà tiếng nói ồn ào của hai bàn chắn ăn thua khá lớn . Để tránh mất thì giờ thảo luận trong buổi họp , Duyên dặn Nhâm trước :
- Tỉnh bộ vừa yêu cầu mình thoát ly ……..
Nhâm sửng sốt ngắt lời :
- Chị Hậu mới đi , bây giờ cậu lại cũng đi nốt ư ? Sao không cử người khác ? Thiếu gì đứa đang muốn thoát ly ! Cái Nhu , cái Đoan . Đứa nào cũng mong đi !
Duyên gật đầu , nhấn mạnh :
- Nhưng Tỉnh Bộ chọn mình , mình phải chấp hành . Tối nay họp chi bộ , mình sẽ đề nghị bồ thay mình làm bí thư , lãnh đạo chi bộ .
Nhâm lắc đầu lia lịa :
- Không được đâu Duyên ơi ! Chọn người khác đi .Mình tự thấy chưa đủ khả năng . Với lại hoàn cảnh nhà mình , cậu biết rồi . Người ra người vào tấp nập , nguy hiểm lắm , không có lợi cho đoàn thể !
Duyên cương quyết :
- Mình đã nghĩ kỹ rồi . Lãnh đạo chi bộ thì không ai bằng cậu ! Thôi , mình không có nhiều thì giờ . Cứ nghe mình . Mình biết cậu làm được !
Nhâm chẳng biết nói sao , đành miễn cưỡng chấp nhận . Duyên đứng dậy từ giã . Cô vòng ra sau bếp , vạch hàng rào dâm bụt chui ra đường . Nhâm cũng tắt bếp , chạy vội đi thông báo buổi họp bất thường lúc 7 giờ tối tại căn nhà mới của Nhâm tại bìa làng .
Tối hôm sau , cơm nước xong . Duyên thu dọn mọi việc từ nhà trên xuống nhà bếp , vừa làm vừa sụt sùi ngấn lệ . Trăng thượng tuần chiếu ánh sáng mờ nhạt trên những khóm cây đang nhuốm lạnh hơi sương . Ông Lương đang ngồi uống trà ở gian giữa . Bà Lương đã vào buồng nghỉ sớm vì lúc này bà hay đau lưng . Thằng Hoàn cũng đã xuống ao rửa chân rồi lên phòng riêng ở đầu nhà phía bên kia . Xong hết việc nhà , Duyên mới đi tắm rồi vào bên giường mẹ và nói nhỏ :
- Mẹ còn thức không mẹ ?
Trong mùng , bà Lương ngóc đầu dậy đáp :
- Còn ! Gì đấy con ?
Duyên đã chuẩn bị trước , mạnh dạn nói :
- Mời mẹ ra ngoài , con có chuyện cần thưa với bố mẹ !
Bà Lương ngơ ngác không hiểu gì , vì chưa bao giờ Duyên nói với bà bằng giọng nghiêm trang như vậy . Bà ngồi bật dậy và chỉ trong khoảnh khắc bà hoảng hốt nảy ra một ý tưởng ghê gớm trong đầu : Hay là con của bà chửa hoang , bây giờ lại thú tội với bố mẹ ? Bà nghĩ thế vì gần đây , bà hay bắt gặp Duyên nói chuyện với thằng Kết bên kia bờ ao ! Nếu quả thật như thế thì nhà bà hết phúc rồi , nhất là thằng Kết là con nhà cùng đinh !
Bà quơ chân tìm guốc rồi lết nhanh ra nhà ngoài , kéo ghế ngồi đối diện với ông Lương , Duyên khép cửa chính ,hạ cửa sổ , đóng luôn cánh cửa ăn thông với buồng thằng em . Bà Lương hồi hộp theo dõi từng động tác của Duyên , lòng hoang mang như lửa đốt . Duyên tiến lại , đứng ở đầu bàn , khoanh tay nhắc lại :
- Con có chuyện muốn bẩm với bố mẹ ….
Ông Lương bình thản châm lửa đốt thuốc hút . Nhưng bà dằn không được , gay gắt ngắt lời :
- Chuyện gì ? Mày đổ đốn ra rồi phải không ? Con kia !
Ông Lương giơ bàn tay ngăn lại :
- Thì bà cứ để cho con nó nói cái đã !
Ông lúc này đổi hẳn tánh nết , trở nên dịu dàng hơn bà Lương rất nhiều . Duyên ngước nhìn bố thầm tỏ lời cám ơn rồi tiếp :
- Thưa mẹ không ! Con không làm gì để bại hoại gia phong , xin bố mẹ cứ an lòng ! Hôm nay con xin thưa với bố mẹ câu chuyện quan trọng hơn là : Chị Hậu con còn sống . Chị không chết …
Ông Lương vẫn ngồi yên ,vì ông đã biết trước như thế . Nhưng bà Lương thì chồm đứng dậy , níu lấy cánh tay Duyên , giật mạnh kêu lên :
- Mày bảo sao , chị Hậu mày vẫn chưa chết ư ?
Duyên dìu mẹ ngồi xuống rồi giải thích :
- Thưa mẹ chưa ….. chị Hậu con theo hội kín đánh Tây !
Bà Lương lại kêu lên :
- Ối giời ơi ! Cái Hậu nó dám theo hội kín đánh Tây ư ? Nó chưa chết thật à ? Bây giờ nó ở đâu ?
Duyên điềm tỉnh đáp :
- Vâng . Thưa mẹ , cả con nữa , con cũng vào hội kín chứ không phải riêng chị con . Ngày ấy , đoàn thể gọi đi thì chị con phải đi . Nhưng vì sợ liên lụy đến bố mẹ nên chị phải giả vờ tự tử để làng xã người ta khỏi điều tra lôi thôi , làm phiền đến bố mẹ !
Bà Lương hồi hộp nhắc lại :
- Cái Hậu nó còn sống ư ? Thật ư ? Thế bây giờ nó ở đâu ?
- Con phải gió này ! Tiên sư bố mày ! Thế tại sao bấy lâu nay mày không bảo cho tao biết , để tao khổ sở vất vả vì nó ….
Ông Lương lại chen vào :
- Bà cứ để cho con nó nói cái đã ! Cái Hậu nó làm như thế là phải .Nó không giả chết thì nửa năm nay , lão Lý Bân có để cho nhà mình yên không ?
Bà Lương không thèm để ý tới lời phân giải của chồng , bà nhắc lại :
- Tao hỏi mày , thế bây giờ cái Hậu nó ở đâu ?
Trước giờ chia tay , Duyên không muốn biết tin cha mẹ đang ở tù nên cô đáp :
- Thưa mẹ ! Con cũng không chị con đang ở đâu . Con chỉ biết chắc là chị con đang còn sống !
Bà Lương lại gắt :
- Làm sao mày biết nó còn sống ? Ai báo tin này cho mày ?
Duyên chưa kịp đáp thì ông Lương chen vào :
- Con nó nói thế thì bà hẵng cứ biết thế ! Biết là cái Hậu chưa sao cả ! Thế là đủ rồi ! Con nó đang ở đâu thì từ từ rồi bà sẽ biết !
Bà Lương nghe lời chồng , không nói nữa , chỉ nâng vạt áo thấm nước mắt . Duyên lại hạ giọng nói nhỏ :
- Hôm nay con xin thưa thật với bố mẹ là dạo anh Tân con còn sống , anh con đưa chúng con vào Việt Nam Thanh Niên Cách Mệnh Đồng Chí Hội để là cách mệnh đánh Tây !
Facebook
Twitter
