Buổi sáng hôm ấy Hậu khăn gói giã từ Hải Ninh , băng ngang cánh đồng làng lên mặt đê , rồi cứ thế rảo bước tới thị xã gặp Quảng . Lúc ấy Quảng đang sắp sửa ăn trưa . Hiệu thuốc lào vẫn mở cửa , nhưng Quảng mời Hậu ngồi ăn luôn ngay bên trong , trên chiếc bàn gỗ cũ kỹ bày đầy ấm chén và điếu cày . Hậu bỏ nón , buông cái túi cói xuống chân bàn rồi kéo ghế ngồi đối diện Quảng . Quảng vói tay khép cửa sổ sau lưng rồi hạ giọng bảo Hậu :

- Trước tiên , chị phải lấy một cái tên mới . Tên cũ ở làng không dùng được nữa , vì mọi người đều biết , rất dễ bị lộ .

Nghĩ đến thái độ dứt khoát của mình , dám gạt nước mắt giã từ cha mẹ và quê nhà , Hậu chọn tên mới là Quyết , để đánh dấu sự quyết tâm thoát ly , đồng thời cũng tự nhắc nhở mình không nản lòng trên bước đường chông gai sắp tới . Quảng hài lòng bảo :

- Tốt lắm ! Như vậy từ nay tên của chị là Vũ thị Quyết .

Rồi ông xòe bàn tay , nhắc Hậu ăn cơm . Bữa cơm rất đơn giản chỉ có cá quả kho với khế phơi khô , thêm bát muối vừng bên cạnh , nhưng Hậu thấy rất ngon vì đang đói bụng sau quãng đường dài cuốc bộ . Quảng bảo :

- Tối nay chị ngủ tạm ở đây . Sáng mai sẽ có người đưa chị đi xuống Hà Nội . Đi tàu lửa . Lẽ ra thì tôi phải đi cùng với chị , nhưng tôi còn đợi một đồng chí nữa . Chị cứ đi trước đi . Có thể mình sẽ gặp nhau ở dưới ấy cũng chưa biết chừng !

Cơm trưa xong , Hậu lang thang ra con phố chính của thị xã , mặc dù không cần mua bán gì . Lòng cô bâng khuân xao xuyến vì nhớ cha mẹ và các em ở nhà , mặc dù mới xa Hải Ninh có mấy tiếng đồng hồ . Hai năm nay , từ ngày dấn thân hoạt động , cô đã sống thường trực trong nỗi lo âu phập phòng . Nhưng chuyến đi hôm nay mới thật sự đặt chân lên lộ trình sinh tử , chẳng biết trong tương lai rồi sẽ ra sao . Chỉ có điều là trái tim cô đang tràn đầy nhiệt huyết , vì cô hãnh diện mình theo đuổi một lý tưởng mà cô cho là hết sức chính đáng .

Tối hôm ấy , Hậu ngủ lại hiệu thuốc lào Vĩnh Bảo . Ông Quảng nhường cho Hậu chiếc giường có căng mùng và trải chiếu hoa . Còn ông thì nằm trên cái ghế mây kê sát cửa ra vào . Ông không nói chuyện nhịều với Hậu bởi nhiệm vụ của ông chỉ là giao liên , đại diện tỉnh bộ đưa người lên thành bộ ở Hà nội mà thôi .

Sáng hôm sau , Hậu thức giấc lúc ông Quảng đã sắp mở cửa tiệm . Vì đêm qua thao thức nhớ nhà , nên Hậu ngủ trễ , chắc phải quá nữa khuya mới thiếp đi . Cô ngồi dậy , vén mùng , gấp chăn và ngượng ngùng nhìn ông Quảng mỉm cười . Ông bảo :

- Cô ra sau xúc miệng rửa mặt đi , rồi vào đây ta nói chuyện .

Hậu làm theo lời ông dặn . Lúc quay vào thì ông Quảng đã mua sẳn đĩa xôi gấc và một khoanh giò đặt trên bàn cho Hậu . Ăn sáng thế này thì sang quá , quanh năm Hậu chả được động tới . Ông Quảng mời Hậu rồi nói :

- Lẽ ra , hôm nay có người đi cùng chị xuống Hà Nội . Nhưng vào phút chót , đồng chí ấy lại không đi được . Chị đành đi mình vậy !

Hậu véo miếng xôi , hốt hoảng nói :

- Chết ! Tôi biết đàng nào mà mò !

Quảng cười trấn an :

- Không sao ! Dễ lắm . Tôi sẽ chỉ đường cho chị từ đây ra nhà ga . Chị mua vé đi Hà Nội . Lên xe hỏa rồi là kể như xong . Đến sân ga sẽ có người đón chị .

Hậu vừa nhai vừa lo lắng than :

- Có chắc không đấy anh ? Chỉ sợ không có người đón , tôi đi lớ ngớ , người ta sinh nghi !
Quảng gật đầu quả quyết :
- Tôi đã bố trí xong cả rồi !
Rồi Quảng giục Hậu :
- Ăn đi ! Chị ăn no đi đã ! Hay là bọc theo ăn trên xe hỏa cũng được !

Hậu gật đầu đồng ý . Cô muốn đi sớm vì sợ xuống tới Hà Nội thì tối mất . Cô quay vào lấy cái giỏ cói của mình . Còn Quảng thì trút dĩa xôi vào miếng lá chuối khô , gói lại để Hậu bỏ luôn vào giỏ , ăn dọc đường . Quảng dặn dò tỉ mỉ đường đi nước bước , rồi ân cần chia tay , chúc Hậu công tác tốt , hy vọng có ngày gặp lại .

Buổi chiều , Hậu đặt chân đến Hà Nội . Đây là lần đầu tiên trong đời , cô có mặt ở thủ đô , nên nhìn chỗ nào cũng lạ mắt . Tay ôm khư khư cái giỏ cói , Hậu hoang mang bước ra khỏi nhà ga . Hình ảnh đầu tiên đập vào mắt Hậu là mấy cô gái tân thời , có người mặc đầm , có người mặc áo dài nhưng dám mặc quần trắng , đi bên cạnh những anh lính Tây . Đối với Hậu cũng như đa số phụ nữ miền Bắc lúc ấy , mặc quần đã là cách mạng rồi , huống chi lại dám mặc quần trắng ! Đại đa số vẫn là váy đen và đi chân đất , đủ cả bốn mùa Xuân , Hạ , Thu , Đông . Chỉ buổi tối , trước khi lên giường , các cô mới mang đôi guốc ra giàn nước hoặc xuống ao rữa chân để đi ngủ . Sáng sớm tỉnh dậy , bước xuống giường là trở về chân không như thường lệ . Thi sĩ thời đó không ai làm thơ ca ngợi “gót son” hay “gót hồng” của người mình yêu , bởi gót nào cũng nứt nẻ vì lao động và vì đi bộ .

Hậu bước ra lề đường , choáng ngộp bởi quang cảnh chung quanh . Xe kéo , xe ngựa thì vẫn nườm nượp , nhưng lâu lâu lại có những chiếc xe đạp cao lênh khênh , thô kệch chay qua chạy lại mà hiếm khi Hậu thấy ở làng mình . Hậu đứng ngó quanh hai bên đường , lo sợ không gặp người giao liên như Quảng đã dặn trước . Bổng cô giật thót người toan đánh rơi cái giỏ cói vì tiếng còi quá lớn hét lên bên tai . Cô bước lui vào và định thần nhìn lại : Một chiếc ô tô vừa chạy ngang . Dân Hà Nội thì đã quen mắt , nhưng người nhà quê như Hậu , nom thấy xe hơi thì kinh hãi lắm , như nhìn thấy quái vật lù lù chạy trên đường ! Chiếc xe đi khỏi , Hậu thở phào , đặt bàn tay lên ngực rồi chậm chạp bước theo vỉa hè , vừa đi vừa nhìn dáo dác tứ phía . Một chiếc xe kéo cũ kỹ chạy vượt lên phía trước Hậu và tấp vào lề đường . Anh phu xe còn khá trẻ , quần ta sắn lên khỏi đâu gối , áo cánh nâu bạc thếch gió sương , bỏ nón chào Hậu và nói nhỏ :

- Mời chị lên xe !

Hậu sợ hãi lắc đầu lia lịa :

- Không ! Cảm ơn ông ! Tôi đi bộ quen rồi !

Dứt lời Hậu bước nhanh hơn như chạy trốn . Người kéo xe cất tiếng gọi :

- Chị Quyết ! Chị lên xe đi !

Anh ta gọi lần thứ hai , Hậu mới sực nhớ ra mình có cái bí danh mới là Vũ thị Quyết mà chỉ có một vài đồng chí trong tổ chức biết được . Hậu dừng lại , quay đầu ngơ ngác nhien lại anh ta . Anh phu xe nỡ nụ cười hiền hòa và bảo :

- Chị lên xe , tôi kéo . Chị mới lên Hà Nội lần đầu , biết đàng nào mà mò !

Hậu hoàn hồn mỉm cười và hỏi :

- Hóa ra anh là …

Người kia ngắt lời :

- Vâng ! Tôi đây . Anh Quảng không dặn chị hay sao ?

Anh phu xe đang nói dở câu thì có hai người đàn ông mặc âu phục từ phía nhà ga đi ra , xăm xăm bước tới phía Hậu , nét mặt rất khả nghi . Sợ là mật thám theo dõi , anh phu xe vội lớn tiếng bảo Hậu :

- Xin bà hai hào ! Từ đây lại đằng ấy xa lắm , lại toàn đường dốc . Bà cho hai hào tôi mới kéo !

Hậu ngần ngại đứng yên . Cô chưa bao giờ ngồi xe kéo . Đàn bà nhà quê suốt đời chỉ đi bộ . Xe kéo là thứ phương tiện dành cho các thầy thông , thầy phán , hoặc những phú thương thị thành chứ một người nhà quê chân đất như Hậu leo lên xe coi nó chướng mắt lắm . Chờ hai người đàn ông lạ mặt đi xa , anh phu mới giục :

- Chị lên đi . Đừng đứng giằng co ở đây , người ta để ý !

Hậu miễng cưỡng leo lên , nhíu mày bảo:

- Ngại quá , bắt anh kéo !

- Người chị nhẹ như bông , ngại cái gì ! Tôi đã kéo những ông khách béo trục béo tròn , nặng như tạ gạo ! Chị ăn thua gì !

Anh ta nói đúng , Hậu dáng người mảnh mai , bà Lương vẫn thường nói đùa với bạn bè của Hậu :

- Cái Hậu nhà này mỗi lần có việc phải lên đê , chỉ sợ gió thổi bay xuống sông ! Người gì mà cứ như là ốm đói !

Anh phu xe bắt đầu khom lưng kéo. Qua những dãi phố xầm uất, anh đi chậm lại và giảng cho Hậu nghe những sinih hoạt của phố phường mà anh chắc chắn là Hậu chưa hề quen biết. Cuối cùng anh đưa Hậu đến một con hẻm nhỏ thuộc khu lao động có tên là ngõ Lò Rèn và dặn Hậu cứ tự nhiên đi vào, sẽ có người đứng đón ở căn số 19. Anh dừng xe. Hậu làm bộ trả tiền để nghe anh dặn:

- Cái nhà có cánh cửa gỗ sơn màu xanh đậm. Trước sân có giàn bí và hai sợi dây phơi. Chị cứ vào đi. Tôi đứng chờ ở ngoài này. Nếu vạn nhất không có ai ở trong nhà, hoặc cửa khóa ngoài thì chị quay đầu ra đây. Dặn hờ chị thế thôi, chứ chắc chắn có người đang đợi chị, vì tôi đã hẹn rồi!

- Hậu gật đầu rồi xăm xăm bước đi, không dám nhìn hai bên con hẻm. Cô dừng lại bên căn nhà nhỏ, thấp lè tè như cái bát úp mà người giao liên đã dặn dò, thấy cánh cửa màu xanh mở hé và thấp thoáng vài người bên trong. Cô ho một tiếng rồi mạnh dạn bước chân vào. Đó là căn nhà thuê dùng làm chỗ hoạt động và là chỗ tạm trú cho cán bộ thoát ly khỏi thành phố trước khi Thàn bộ Hà Nội bố trí đi những nơi khác. Mọi thứ trong nhà đều cũ kĩ, xiêu vẹo. Bốn người đàn ông ngồi vây quanh một chiếc bàn vuông, cùng đứng dậy chào Hậu với ánh mắt trìu mến. Một người mặt áo dài trắng, dáng dấp thư sinh, bước vội lại đỡ giỏ và nón cho Hậu rồi nềm nở lên tiếng:

- Chị Quyết phải không ạ mời chị vào trong này!

Giai đoạn này phụ nữ thoát ly cũng khá nhiều nhưng so với đàn ông thì vẫn chưa đáng kể. Ở nhiều nơi phong trào các cô bỏ nhà, hoặc theo Quốc Dân Đảng, hoặc theo Thanh Niên Cách Mạng Đồng Chí Hội, lan rộng quá, đền độ cha mẹ phải vội vã gã chồng để ngăn chặn. Phụ nữ đảm trách công tác liên lạc bao giờ cũng dễ hơn đàn ông, cho nên sự hiện diện của Hậu trong căn nhà này là một điều quý giá khiến cá đồng chí điều phấn khởi.

Người mặt áo dài đón Hậu rồi quay ra cửa nhìn hai bên con hẻm xem có ai theo dõi không. Con hẻm này có một điểm lợi là nhà chỉ nằm dọc theo một bên, còn bên kia là bức tường gạch cao đã lên rêu xanh mốc. Nghĩa là không có nhà đối diện để nhìn vào nhà mình. Bên kia bức tường là một cư xá thuộc loại bình dân, hình như ngày trước Pháp xây làm trại gia binh, bây giờ đơn vị rút đi, dân tứ xứ mua lại để ở.

Anh ta đưa Hậu vào hẳn sau bức vách, đặt cái giỏ sát tường, úp cái nón lên trên rồi chờ Hậu trở ra để giới thiệu với các đồng chí mà Hậu sẽ sống chung và làm việc chung trong những ngày xắp tới. Lần đầu tiên ngồi bên một đám đàn ông không hề quen biết trong một căn nhà xa lạ, Hậu xấu hổ quá, từ lời ăn tiếng nói đến cử chỉ đều lúng túng mất hết cả bình tĩnh, khác hẳn với hai năm qua từng lãnh đạo chi bộ Hải Ninh. Lãnh đạo chi bộ Hải Ninh thật ra là lãnh đạo toàn phụ nữ và hơn thế nữa toàn là phụ nữ quen biết nhau trong làng, lại thêm cô em gái là Duyên bên cạnh, nên gần giống như sinh hoạt trong một gia đình. Còn ở đây thì toàn người lạ mà lại là đàn ông, làm Hậu chùn bước muốn bỏ ngay lập tức. Cả đến cách xưng hô, Hậu cũng thấy rất ngượng mồm. Bốn người đàn ông đều lớn tuổi hơn Hậu. Lẽ tự nhiên là Hậu phải goi họ là anh xưng em, nhưng họ không bằng lòng. Họ muốn Hậu xưng tôi, cũng như họ gọi Hậu bằng chị. Hậu ngồi khép nép ở mép giường, cái giường duy nhất kê sát vách, trải chiếc chiếu cũ đã gãy mòn cả bốn cạnh. Người mặc áo dài ra vẻ có học thức, lúc nào cũng tươi cười nềm nở, tỏ rõ phong cách lãnh đạo.

Anh ta bảo Hậu:

- Chị ở tạm đây chờ đến khi có công tác cụ thể.

Rồi anh ta chỉ tay về phía ba người đàn ông ngồi ở bàn và tiếp:

- Đây là anh Kiệt, anh Thông, và anh Mão.

Hậu cuối đầu chào ba người nhưng không biết nói gì, cô nhìn thoáng từng người và nhận ra ngay họ cũng xuất thân lao động như Hậu, nên trông ai cũng cục mịch, da ngăm đen, khác hẳn anh chàng thư sinh mặc áo dài trắng. Anh dặn dò thêm vài câu rồi đứng dậy từ giã, thậm chí Hậu chưa biết tên anh là gì. Mãi về sau, Hậu mới khám phá ra đó Lê Tiến, công tác trên Thành Bộ Hà Nội. Lê Tiến xuất thân con nhà giàu, giác ngộ cách mạng, gia nhập Thanh Niên Cách Mạng Đồng Chí Hội ngay từ buổi mới thành lập và bây giờ là Phó Bí thư Thành Bộ Hà Nội.

Đêm đầu tiên nằm ở cơ sở là cả một cực hình đối với Hậu. Nhà chỉ có một chiếc giường, ba người đàn ông nằm chung. Họ nhường cái bàn cho Hậu, nhưng chẳn có mùng màn chiếu gối. Cái bàn tuy là hình chữ nhật nhưng chiều dài vẫn quá ngắn. Hậu cứ co quắp tênh bênh trên đó, ngượng ngùng không tài nào ngũ được. Mùi nước mắm, cá khô, rồi mùi ẩm mốc thấm lâu vào lớp gỗ mặt bàn, bốc lên trong đêm tối rất khó chịu. Lại thêm từng làn mũi xông vào đốt, Hậu cứ liên tiếp vỗ khắp người rồi lâu lâu lại ngồi dậy, xuống đất nằm để được dũi thẳng chân. Xuống đất thì mũi lại càng nhiều hơn, Hậu lại mò mẫm leo lên. Không ngũ được Hậu trăn trở nhớ nhà ra riết, chỉ mogn cho trời mau sáng. Khi ngoài đường có tiếng rao “Bánh Tây” lần thứ nhất, Hậu thở phào ngồi bật lên, xuống bếp nấu nước pha trà. Pha xong ấm trà, Hậu ra sân sau rửa mặt, thấy hai bàn tay đầy những vết máu của cả chục con mũi đêm qua. Người đàn ông tên Kiệt chạy đi đâu kiếm được chiếc chiếu nhỏ và chiếc mùng cá nhân mang về cho Hậu làm Hậu mừng hơn bắt được của. Hậu cảm động bảo:

- Cám ơn anh! Anh đưa màn cho tôi, rồi các anh nằm không hay sao?

Kiệt vốn có tính khôi hài nên thản nhiên đáp:

- Da chúng tôi dù sao cũng dày hơn da chị! Muỗi cắn chẵn hề hấn gì đâu!

Từ đó, ngày qua ngày Hậu làm quen với nếp sống mới của những khuôn mặt trước lạ sau quen. Hậu thấy yên lòng vì xem ra ai cũng hiền cả. Công tác ở đây chưa có gì nhiều. Kiệt và Thông sáng nào cũng ra đi, tìm cách len lỏi vào hàng ngũ công nhân - chẳng hạn lò gạch Cát Linh - để làm nhiệm vụ vô-sản-hóa, tuyên truyền cho đường lối của tổ chức. Hậu thì ở nhà nấu cơm, những bữa cơm hết sức đơn giản bởi tất cả đều phải tự túc, không có ngân khoảng nào cấp dưỡng. Kiệt thuê xe kéo, bữa có bữa không. Thông thì đi gánh than, nhưng cũng chẵn có việc thường xuyên. Hôm nào mai mắn kiếm được một hai hào về đưa hết cho Hậu để góp vào tiền chợ và tiền giấp mực để in tài liệu. Chỉ có Mão vì chữ nghĩa khá hơn hai người kia, lại có hoa tay viết chữ đẹp, nên được bố trí ở nhà nấu thạch, in truyền đơn, dự trữ sẵn. Việc in ấn tuy không nhiều, nhưng đôi khi phải chờ đêm xuống mới dám làm, nên ban ngày ở nhà Hậu và Mão có nhiều thì giờ đọc taì liệu rồi bàn luận về nội dung những cuốn sách Thành Bộ bí mật gởi xuống. Mão trước đây đi lính cho Tây, giác ngộ cách mạng, bỏ hàng ngũ, được kết nạp, cho học chữ quốc ngữ rồi thoát ly xuống Hà Nội trước Hậu sáu tháng. Mão là người đầu tiên có mặt ở cơ sở này. Rồi kế đến là Kiệt và sau cùng là Thông. Ngoài việc in truyền đơn, Mão cũng đãm nhận công tác giao liên mỗi khi Lê Tiến cần phổ biến một chỉ thị mới của Thành Bộ. Bởi vậy, Mão luôn luôn túc trực tại nhà, không phải ra ngoài kiếm việc.

Để che mắt thiên hạ, để phòng trường hợp có người lạ bất chợt vào nhà hoặc những khi cần đem truyền đơn ra ngoài, Mão phải đảm luôn công việc sản suất vàng mã, nghĩa là in ra những xấp tiền giả để người ta dem đốt ở những đám tang hoặc ngày giỗ, ngày Tết hay lễ vu lan cúng các cô hồn. Mão tung tin cho hàng xóm biết nghề chính của mình là in tiền âm phủ, cung cấp cho cửa hiệu bán hương nhan và vàng mã ở chợ Đồng Xuân. Tiến trình xản xuất vàng mã cũng đơn giãn như in truyền đơn: Chỉ việc phết mực vào cái khung gỗ có khắc hình những đồng xu đồng trinh thời xưa, rồi in lên tờ giấy bản. Làm lâu quen ty thì mực sẽ phết đều, tềin in ra không bị lem luốc vì đậm quá hay nhợt nhạt vì mực ít quá. In rồi, đem từng tờ hong cho khô trước khi xếp thành từng xắp trăm tờ. Phải đúng một trăm tờ mới đựơc, chứ đếm thiếu là coi như đánh lừa thần thánh! Giấy in tiền cũng thế, phải dùng bản xấu và mỏng, để khi đốt lớp tro sẽ theo gió bay đi, tan hết, thì tiền mới gởi sang thế giới bên kia cho người chết xài! Đứng trên lập trường vô sản và vô thần, Mão coi những trò này là mê tín dị đoan, cần phải bài trừ. Nhưng tạm thời Mão vẫn phải làm để có thể công khai đưa truyền đơn bằng cách xếp chồng những tờ tiền giả nằm lên trên.

Ngày đầu tiên mới đến, Hậu tò mò đứng nhìn Mão in tiền. Mão cười nói với Hậu:

- Đúng là đem tiền giả bán lấy tiền thật! Đã chết rồi còn tiêu quái thế nào được nữa mà phải gởi tiền xuống đấy!

Nhớ lời bà Lương có lần giảng, Hậu nhắc lại:

- Mẹ tôi bảo, không được gọi là tiền giả. Phải gọi là tiền âm phủ. Cũng không được nói là “đốt tiền ”, mà phải nói là “ hóa vàng “!

Mão nói:

- Mình chống duy tâm mà phải làm nghề duy tâm! Chị thấy buồn cười không?

Câu hỏi bất ngờ làm Hậu đứng yên. Cô chưa bao giờ đặt vấn đề trong đầu là đốt vàng mã thì bị coi là duy tâm. Cô chỉ biết đó là phong tục của dân gian truyền từ đời này qua đời khác, chẳng ai thắc mắc nó là duy tâm hay duy vật, cũng chẳng ai đặt câu hỏi là điều đó đúng hay sai. Cái gì đã có sẵn thì cứ để yên như vậy cần gì phải thay đổi! Huống chi mẹ cô lúc nào cũng là người rộng rãi khi hóa vàng trong ngày giỗ thân nhân hoặc lễ vu lan mà chính cô khi đi bên mẹ cũng cảm thấy việc đó có ý nghĩa. Ít ra đó là tấm lòng thành để tưởng nhớ người quá cố!

Hậu cố nhớ lại có lần ông Lương đã kể lại sự tích này cho cả nhà nghe trong bữa cơm. Cô ngẫm nghĩ một chút để xắp xếp ý tưởng rồi nói:

- Bố tôi bảo là thuở xa xưa bên Tàu, người ta có tục chia của cho người chết để người chết có cái mà tiêu ở thế giới bên kia. Hễ nhà có người chết thì chôn theo biết bao nhiêu vàng bạc châu báu. Vua chúa và phú hộ còn chôn theo cả vợ bé hoặc nàng hầu nữa. Đến thời nhà Đường vua thấy làm như thế, dần dần của cải sẽ cạn hết, vì chỉ một thời gian sau trên dương gian sẽ chẵn còn châu báu nữa. Vua truyền cho nhân gian làm tiền giả mà đốt cho đỡ phí phạm. Đốt xong thì tiền sẽ thự động “ hoá vàng “ bay xuống âm phủ!

Nghe Hậu kể rành mạch về sự tích tiền âm phủ, Mão hết sức cảm phục. Anh thầm nhủ trong bụng: Con ông giáo có khác! Hậu lại thêm:

- Giờ này, đa số dân mình vẫn tin là có thế giới bên kia. Cho nên không phải người ta chỉ đốt tiền giả, mà còn đốt cả hình nhân nữa, vì cho rằng những hình nhân đó sau khi đốt, sẽ biến thành người thật. Bố tôi bảo là, có những bà vợ nặng máu ghen, khi chồng chết, chỉ đốt tiền chứ không chịu đốt hình nhân phụ nữ, sợ đám hình nhân ấy sẽ sống dậy thành vợ lẽ của chồng mình dưới âm phủ!

Mão càng nể kiến thức của Hậu. Gã buộc miệng nói:

- À thì ra là thế! Buồn cười nhỉ!

Từ đó, ngày ngày Thông và Kiệt đi làm, ở nhà chỉ còn Hậu quanh quẩn bên Mão, phụ Mão những việc lặt vặt khi Mão cần đến. Mão thấy tháng ngày đầm ấm hơn gấp bội vì có Mão bên cạnh, bù đắp thời gian vừa qua, thui thủi một mình từ sáng tới chiều, lóng ngóng chờ Thông và Kiệt đi làm về cùng ăn cơm tối, nói chuyện cho vui. Mão lại càng sung sướng hơn vì từ khi có Hậu, Mão không phải phụ trách thổi cơm nữa. Mọi việc lớn nhỏ trong nhà: xách nước, quét nhà, bổ củi v.v... Hậu đều chu toàn một cách gọn ghẽ, như thói quen làm lụng khi còn ở Hải Ninh.

Số tiền ít ỏi Hậu bọc theo,, tiêu thật dè xẻn cũng chỉ được hai tháng là hết nhẵn. Hậu phải bán luôn sợi dây chuyền vàng mẹ cô mới mua cho năm ngoái. Gạo thời ấy rất rẻ, loại xấu chỉ có hai hào một thúng hai mươi cân. Nhưng dù rẻ đến đâu mà tiền cứ tiêu ra, không kiếm đồng nào thì rồi cũng cạn sạch. Từ đó, bữa cơm bữa cháo rất khổ sở.

Nhưng chẳng riêng gì Hậu , dân cư cùng chung con hẻm với Hậu đều là hạng cùng đinh chạy ăn từng bữa . Mà đã nghèo thì thường lại đông con . Trong nhà chật chội , nóng bức , thành ra ai cũng kéo ra ngoài , tạo ra cái sinh hoạt hỗn độn suốt ngày trên con hẻm . Tiếng khóc con nít hầu như chả bao giờ dứt . Tiếng chồng quát vợ ngày nào cũng có . Cha mẹ đánh con , hàng xóm chửi nhau , cộng với tiếng rao hàng liên tục , làm cho Hậu lắm khi bực mình vì chưa quen . Hai mươi năm ở Hải Ninh , cô sống êm đềm trong một căn nhà rộng , cách biệt láng giềng bởi mảnh vườn và cái ao , có bao giờ thấy thị thành náo nhiệt như thế này ! Huống chi trước khi lên đây , cô cứ tưởng Hà Nội chỉ tòan người giàu sang và văn minh , nhan nhản trai thanh gái lịch . Nào ngờ họ còn sống vất vả hơn cả gia đình cô ở nông thôn . Mảo hiểu tâm trạng của Hậu nên giải thích :

Anh Lê Tiến bảo tôi thuê chỗ này là vì người chung quanh vừa nghèo vừa đông . Ít ai

để ý đến mình . Gặp ai mình cũng cần phải kết thân với họ . Nhất là hai nhà hai bên . Bên tay phải nhà mình là vợ chồng ông Rao . Ông ấy làm nghề “tóc rối đổi kẹo”

Hậu ngắt lời :

- Tôi có gặp rồi . Sáng nào ông ấy cũng gánh đôi quang gánh đi thật sớm !

Mão gật đầu :

- Còn bà vợ thì đi mua đồng nát , mang về đổ đầy sân sau , chờ người ta đến lấy . Chị thấy đấy : Nồi , nêu , soong , chảo , chậu thao , mâm đồng , lúc nào cũng chất lên cả đống ! Hai vợ chồng ấy thì hiền lành cả !

Ngừng một chút Mão lại thêm :

- Còn bên tay trái nhà mình là bà Vỵ . Bà ấy thì không làm gì cả vì bận con mọn !

Rồi Mão tiếp tục đề cập đến các cán bộ khác , nói cho Hậu biết ngành nghề và gia cảnh của từng người . Mão kết luận :

- Nói chung , tất cả đều thuộc thành phần nhân dân lao động . Chả biết mình có ở đây lâu không , nhưng còn ở ngày nào thì ngày nấy phải hòa mình vào quần chúng . Anh Lê Tiến thường dặn chúng tôi như thế ! Họ đều nghèo như mình . Có người còn nghèo hơn cả chị và tôi nữa !

Tuy nhiên nghèo không đáng ngại bằng nỗi lo bị mật thám phát giác . Bốn người sống trong nỗi căng thẳng thường trực , lúc nào cũng lấm lét , nhìn ai cũng ngờ vực . Có hôm Hậu vừa xách giỏ ra chợ thì tình cờ thấy một người quen cùng quê ở Hải Ninh cũng đang lang thang trước cửa hàng vải . Hậu giật mình hoảng hốt , vội quay đi và lủi nhanh vào đám đông. Hậu chưa hề báo cho gia đình biết là cô đang ở đây , vì điều đó sai nguyên tắc . Nếu gặp người quen chắc chắn sẽ bị lộ . Bởi vậy lúc nào Hậu cũng phải mở to đôi mắt nhìn quanh để đề phòng . Lên Hà Nội , trong thâm sâu chỉ mong có dịp gặp lại Trần Khải , nhưng chả bao giờ nghe các đồng chí nhắc đến mà Hậu cũng không dám hỏi .

Đối với hàng xóm hai bên trong cùng con hẻm , Hậu tỏ ra rất thân tình , sẳn sàng giúp họ những công việc lặt vặt như gánh nước hay bổ củi . Thậm chí có hôm bế con cho họ cả buổi mà vẫn vui vẻ nói cười , thành ra ai cũng quí mến Hậu . Những lúc ôm con nhà hàng xóm , Hậu thường thấy nhớ nhà ray rứt vì chẳng biết bố mẹ sống chết ra sao từ ngày Hậu bỏ đi . Đôi khi vừa làm bếp , Hậu vừa thầm nhủ :

- Thoát ly gia đình theo cách mạng , tưởng làm việc gì to tát , hóa ra xuống Hà Nội chỉ để nấu ăn hoặc bế con cho người ta ! Làm cách mạng kiểu này thì có đánh được thằng Tây nào đâu !

Đối với Hậu , ngay từ buổi ban đầu được Tân tuyên truyền , Hậu chỉ nghĩ đến việc đi vận động phụ nữ chống Pháp , hoặc thậm chí cầm súng lao ra chiến trường . Thế mà gần nữa năm bỏ cha bỏ mẹ ra đi , Hậu chỉ làm việc nội trợ , nấu cơm cho các đồng chí và nơm nớp lo sợ mật thám đến bắt . Hậu sốt ruột lắm vì thấy việc thóat ly của mình không mang lại lợi ích gì cho đất nước . Hậu than với Mão điều này thì Mão bảo :

- Trước hôm chị đến , mật thám phát hiện một cơ sở của ta bên ngõ Ngọc Ngà . Bốn đồng chí bị bắt , hiện đang bị giam ở Hỏa lò . Mật thám vẫn đang tiếp tục điều tra . Vì vậy các anh lãnh đạo mới chỉ thị mình án binh bất động !

Mão vì cảm tình với Hậu nên mới phun ra điều đó , chớ thật ra Mão không có quyền tiết lộ . Để tránh việc bị bắt giây chuyền , mỗi cơ sở đều hoạt động riêng lẻ , không biết nhau , cũng không tiết lộ tên đồng chí không may bị bắt . Nhờ Mão nói , Hậu hiểu ra , từ đó mới thôi trách móc lãnh đạo . Hậu sợ nhất là chưa làm được gì , đã bị bắt rồi chết trong tù , giống như anh Tân của Hậu , chưa đụng được thằng tây nào , đã gục ngã vì sốt rét !

Một hôm , trẻ con bên kia bờ tường đối diện đá trái banh lọt vào nhà Hậu . Hậu đang vặt rau sau nhà , Mão thì đang in truyền đơn trong buồng , tức là tấm cót quây sát vách nhà bếp . Như thông lệ , cửa nhà ngoài vẫn hé mở để tránh sự ngờ vực của mật thám . Hậu vừa múc nước vào thau thì có tiếng gọi trước hè :

- Có ai trong nhà không ?

Mão hốt hoảng lấy cái bao tải phủ vội lên đống truyền đơn đang in dở . Còn Hậu thì tái mặt đứng yên một chỗ , lúng túng không biết chạy đi đâu . Ngòai cửa , giọng nói nhắc lại lần thứ hai . Hậu mới cố lấy lại bình tỉnh bước ra . Mão núp trong góc nhà ngó ra . Một người đàn ông trc5 tuổi ngoài 30 , lễ phép cúi đầu chào Hậu rồi chỉ vào góc nhà và nói :

- Cô cảm phiền , cho tôi xin quả bóng . Cháu nó chơi , chẳng may bay sang đây !

Hậu thở phào cúi xuống lượm trái banh đưa lại . Người đàn ông nói cám ơn nhưng không đi ngay . Ông ta nấn ná đứng gợi chuyện làm quen :

- Chắc cô ở đâu mới đến đây ? Bác Cử , chủ căn nhà cô đang thuê này , dạo trước hay sang chơi với bố tôi . Bây giờ ông ấy giàu rồi , ít khi thấy mặt !

Vừa nói , anh ta vừa đảo mắt nhìn quanh khắp căn nhà nhỏ làm Hậu lo sợ ú ớ đáp :

- Vâng … chào ông … Tôi ở đây … cũng lâu rối . Nhưng mà tôi ít đi đâu , thành thử chả gặp ai !

Người đàn ông chưa chịu buông tha . Anh ta tiếp :

- Gia đình có trẻ con không cô ? Nếu có thì bảo chúng nó sang chơi với trẻ con nhà tôi ! Sân bên nhà tôi rộng rãi lắm !

- Cám ơn ông . Nhà tôi toàn người lớn thôi ạ !

Anh ta bổng nhìn Hậu đăm đăm như dò xét rồi mới gật đầu giã từ , cầm quả bóng đi về . Hậu hoang mang quay vào . Mão cũng đang tái mặt theo dõi và dự định nếu mật thám ập vào thì anh sẽ nhảy bờ tường phía sau , lao qua nhà hàng xóm tẩu thóat .

Buổi chiều , Thông và Kiệt trở về . Hậu kể lại câu chuyện trái banh hồi ban sáng cho mọi người nghe rồi kết luận :

- Biết đâu nó là thằng chỉ điểm tay sai mật thám . Nó giả vờ đá quả bóng vào nhà mình để có cơ dò xét !

Mão nói vuốt theo ý của Hậu :

- Tôi cũng đoán thế ! Chị Quyết đưa cho nó quả bóng rồi , nó cứ đứng mãi không chịu về .

Hậu gật gù nói thêm :

- Đứng không thì nói làm gì ! Nó còn nhìn khắp nhà rồi hỏi nhà mình có trẻ con không . Hàng xóm láng giềng gì mà tò mò thế ?

Kiệt nghe dứt câu chuyện hoảng hốt hỏi Mão :

- Thế đã giấu hết tài liệu đi chưa ?

Mão nhìn Kiệt lắc đầu , Kiệt đứng bật dậy , chạy vào buồng in , tức là tấm cót quay tròn sát vách . Anh thấy máy in thạch , khay mực và từng xếp truyền đơn vẫn còn nằm trơ vơ dưới cái gầm bàn gỗ mộc . Anh quay ra , nắm chặc bàn tay , nghiến răng bảo Mão :

- Thế này là bỏ mẹ cả lũ ! Sao lại có thể bất cẩn đến như thế ! Hễ đã nghi ngờ thì phải giấu hết tài liệu đi chứ . Từ trưa đến giờ , bao nhiêu tang vật cứ nằm tênh hênh ra đây . Ngộ nhỡ nó ập vào thì chạy làm sao cho kịp . Đoãng quá !

Nghe Kiệt nói , cả ba khuôn mặt cùng giật mình kinh hãi . Mãi đến lúc đó , Mão mới thấy mình sơ hở . Lập tức Thông chạy vào , xếp vội mọi thứ bỏ vô chiếc rương gỗ sơn đen rồi cùng Kiệt khiêng ra sau nhà . Kiệt bực mình không thèm nhìn Mão . Anh làm hiệu bảo Thông cùng anh vần cái lu nước sang một bên , lật tấm ván đây nấp hầm , rồi khiêng cái rương tài liệu thả xuống đó . Xong rồi , hai người đậy nấp hầm , đẩy cái lu nước cho đè lên bên trên , đồng thời nhặt mấy mẩu gạch vụn và bát chén vỡ vứt lung tung bên cạnh lu . Cái hố này họ đào ngay từ khi mới don vào và hôm nay là lần thứ hai họ dùng đến .

Thông và Kiệt rửa tay , xoa vào quần cho khô rồi quay vào nhà . Mão ngồi ở bàn , ngượng ngùng phân trần một câu nhưng càng làm cho Kiệt bực bội thêm .

Thông trầm ngâm nói :

- Sáng mai tôi đi tìm anh Lê Tuấn , báo cáo tình hình cho anh ấy biết rồi xin chỉ thị của Thành bộ . Nếu chỗ này lộ rồi , thì mình phải tìm cơ sở khác . Dù sao đi nữa cũng cần cảnh giác !

Tối hôm đó , Hậu phập phòng lo âu , chỉ sợ chuyện bất trắc xãy ra trong đêm . Cô nghe tiếng trở mình liên tục trên giường bên cạnh và biết chắc ba đồng chí kia cũng trăn trở ưu tư như cô . Mãi đến gần sáng Hậu mới ngủ được . Lúc Hậu thức giấc thì mặt trời đã lên cao . Thông đã đi từ tờ mờ sáng rồi , Kiệt và Mão thì đang ngồi ăn khoai lang , uống nước lã cho căng bụng . Hai người nói chuyện nho nhỏ theo thói quen . Hậu hơi ngạc nhiên vì giờ này Kiệt vẫn chưa đi làm , nhưng cô ngại không dám hỏi . Rửa mặt xong , Hậu từ dưới bếp đi lên , Kiệt quay lại vui vẻ nói :

- Kéo xe lúc này cũng có tiền . Nhưng ngặt một nỗi là mình không có tiền để thuê xe kéo ! Đúng là cái vòng lẩn quẩn !

Hậu cười buồn :

- Tôi bây giờ cũng hết nhẵn rồi . Hôm nay chắc phải bắt các anh ăn cháo muối !

Vốn tính hay khôi hài , Kiệt cười theo :

- Tôi có hỏi vay đâu mà chị khai là chị hết tiền !

- Anh muốn vay tôi cũng chả có !

Kiệt nghiêm mặt bảo :

- Ba đứa chúng tôi đều là thanh niên sức dài vai rộng mà chả làm gì ra tiền , để chị bán cả tư trang . Chúng tôi lấy làm áy náy lắm !

Hậu hài lòng đáp lại :

- Anh này lại khách sáo rồi ! Đã bảo đừng nhắc đến chuyện ấy nữa cơ mà !

Hậu vừa nói dứt thì Thông trở về , có Lê Tiến theo sau . Mỗi lần gặp Lê Tiến , Hậu điều cảm thấy bồi hồi nhớ lại hình ảnh người anh của mình đã chết . Ngày trước anh Tân của Hậu cũng hay mặc áo dài trắng và cũng có cái dáng trí thức như Lê Tiến . Chỉ khác một điều là Lê Tiến nói năng nhỏ nhẹ hơn và trên môi lúc nào cũng dường như có sẵn nụ cười ngay cả những hôm nhịn đói vì hết gạo.

Buổi họp diễn ra nhanh chóng quanh rổ khoai luộc . Theo thói quen , Lê Tiến nhập đề bằng một số tin tức rất phấn khởi , chẳng hạn như thợ thuyền đình công tại bến cảng Sài Gòn , công nhân đồn điền cao su đât đỏ nổi lên chống lại bọn cai thợ . Toàn những tin mà không thể kiểm chứng được , nhằm mục đích để động viên đồng chí và để chứng tỏ phe ta đang đồng bộ thắng lợi khắp nơi trên phạm vi cả nước . Sau đó , Lê Tiến mới chuyển sang vấn đề phải giải quyết trước mắt . Anh nói :

- Anh Thông vừa báo cáo với tôi câu chuyện quả bóng đá hôm qua . Chắc chỉ là tình cờ , nhưng cảnh giác như thế là tốt . Trước mắt , chúng ta cứ ở đây vì là khu lao động ít ai để ý . Nhưng tôi đề nghị từ nay chị Quyết với anh Mão phải giả vờ đóng vai vợ chồng , nấu cơm tháng cho anh Thông và anh Kiệt . Như thế thì người ngoài mới không chú ý .

Hậu nhíu mày khẻ đưa mắt nhìn Mão rồi ngượng ngùng cúi xuống . Mão thì cố giữ nét bình thản nhưng trong lòng chợt dấy lên một niềm vui . Lê Tiến kể tiếp :

- Tôi cũng sơ ý không dặn anh Mão ngay từ hôm đầu . Bên Khâm Thiên , người ta cũng chỉ vì sơ hở mà bị bắt . Một đồng chí ở Bắc Ninh , thoát ly lên Hà Nội , cũng giống như đồng chí Quyết . Hàng xóm thấy tự dưng có một cô gái đến sống chung với hai người đàn ông . Tất nhiên họ phải sinh nghi . Nếu không phải là gái ăn sương thì tất nhiên là hội kín . Bọn chỉ điểm tay sai mật thám lúc này thiếu gì , chỗ nào mà chả có ! Đồng chí ấy mới lên Khâm Thiên được có hai tuần thì bị bắt . Mật thám kéo đến vây nhà vào lúc 4 giờ sáng , nên không ai chạy thoát !

Hậu nhíu mày hỏi Lê Tiến :

- Báo cáo anh , tôi tưởng khi cơ sở bên ấy bị lộ , các đồng chí bên ấy bị bắt , thì chúng tôi dọn đi chỗ khác , chứ sao lại cứ ở đây ?

Lê Tiến gật đầu cười :

- Chị sợ các đồng chí ấy bị tra tấn , rồi có người yếu đuối , chịu đựng không được , sẽ khai ra chỗ này chớ gì ? Cái ấy thì chị không lo ! Họ có biết chị ở đây đâu mà khai ? Tất cả các cơ sở , các trạm giao liên , đều không biết nhau , không liên lạc hàng ngang . Chỗ nào biết chỗ nấy ! Chỉ trực tiếp liên lạc với thành bộ mà thôi !

Hậu thở phào nhẹ nhõm , đưa mắt nhìn Kiệt , Mão và Thông . Cả ba cùng nhìn lại Hậu một cách cảm phục vì Hậu đã nêu ra một thắc mắc mà chính họ đang ưu tư . Hậu cười bảo Lê Tiến :

- Đúng là tôi có cái tật lo bò trắng răng ! Lãnh đạo đã dự kiến cả rồi !

Lê Tiến nhìn Thông và Kiệt dặn thêm :

- Sáng sáng , dù chẳng có việc gì , hai anh cũng phải giả vờ như đi làm , để hàng xóm khỏi phải nghi ngờ . Vả lại , phân tán lực lượng bao giờ cũng tốt hơn !

Mọi cái đầu cùng gật . Mão đưa mắt nhìn Hậu , rộn rã niềm vui . Càng ngày Mão càng nặng tình cảm với Hậu . Mão lại có lợi thế hơn hai đồng chí kia là Mão không phải đi làm , có nghĩa là suốt ngày quanh quẩn bên Hậu . Bao nhiêu lần Mão đã đứng trong nhà , len lén nhìn Hậu , khi cô ngồi gội đầu ở góc sân . Buổi tối , khi Hậu đứng tắm trong tấm cót quay tròn sau nhà bếp , Mão cũng vẫn trông ra , mặc dù không thấy gì . Đang thầm yêu trộm nhớ như vậy thì bổng dưng Lê Tiến chỉ thị Mão phải làm chồng của Hậu ! Bất chiến tự nhiên thành ! Mão thấy đúng là cơ hội trời cho , không nên bỏ lở thời cơ . Mão ngước nhìn Lê Tiến thầm cám ơn sự sáng suốt của người lãnh đạo . Rồi đây vai trò của người chồng giả biết đâu chẳng biến thành thật . Mão sẽ cưới Hậu , hai vợ chồng cùng làm cách mạng !

Riêng Hậu thì không vui ti’ nào . Chỉ vì mệnh lệnh mà phải chấp hành , chứ trong ba người , Hậu vốn ít thiện cảm với Mão nhất . Cái người mà Hậu thấy gần gũi hơn là Kiệt , vì tính tình Kiệt lúc nào cũng vui vẻ , kể cả những khi uống nước lã cẩm hơi . Rồi kế đến là Thông . Chỉ vì Mão thường xuyên ở nhà , cho nên gã mới được gán cho Hậu . Cọ mĩm cười nhìn Lê Tiến nói :

- Báo cáo anh . Đóng vai nấu cơm tháng cho hai người ăn thì từ nay sáng nào tôi cũng phải đi chợ ? Chả nhẽ cứ xách cái giỏ không , đi rồi lại về !

Lê Tiến nhìn Hậu cười hiền hòa :

- Chị phải khắc phục chớ tôi biết làm sao ! Đi chợ là cứ đi . Nhét cái gì ở dưới đáy giỏ cho nó phồng lên , rồi mua bó rau bỏ lên trên !

Hậu gật đầu :

- Vâng , tôi cũng định như thế !

Lê Tiến trông ra cửa và bảo mọi người :

- Cần thống nhất với nhau về ám hiệu truớc cửa . Hôm nọ tôi đã gợi ý với chị Quyết và anh Mão rồi . Chẳng hạn nếu lở bị lộ hoặc bị nghi ngờ , thì người nhà nên treo cái khăn trên giây phơi . Thí dụ thế . Ám hiệu nào cũng được , miễng phải có và phải thống nhất với nhau , để người đi công tác về , hễ nhìn thấy thì bỏ đi thẳng , không cần vào nhà nữa

Thông đáp thay cả bọn :

- Vâng ! Chúng tôi đã nhất trí cả rồi . Anh thấy trước cửa nhà lúc nào cũng có cái khăn vắt trên giây phơi . Nếu chẳng may bị mật thám ập vào , thì ai có mặt trong nhà , phải cố gắng giật bỏ cái khăn . Đó là dấu hiệu bị lộ !

Lê Tiến trấn an :

- Hoạt động bí mật thì chủ yếu là phải cảnh giác ! Nhưng nói để ba anh và chị Quyết yên lòng . Thành bộ đánh giá cơ sở này là kín đáo nhất , vì nằm lọt trong xóm lao động , không sợ nhân dân tố giác . Nhất là nếu ta làm tốt công tác dân vận , thì lại càng an toàn hơn . Hôm nọ , tôi có bàn với anh em trên ấy xem có cần dọn đi nhà khác hay không , thì ai cũng nhất trí với nhau chỗ này là tốt nhất ! Tạm thời thì không nên đi đâu cả !

Hậu gật đầu tiếp lời Lê Tiến :

- Tôi cũng nhất trí với anh . Dạo mới lên đây , tôi hãi lắm . Nhưng dần dần rồi thấy hàng xóm láng giềng aai cũng cư xử như người nhà , tôi mới đỡ lo !

Ngoài ngõ , có tiếng rao của hàng chè đỗ đen . Rồi cô hàng chè đặt gánh ngồi xuống bán ngay trước cửa nhà Hậu . Cô ngồi đó là vì muốn nương nhờ bóng mát của tàn cây quéo mọc bên kia bức tường gạch tức là trong mảnh sân của nhà hàng xóm đối diện nhà Hậu . Chính từ mảnh sân đó , hôm qua trẻ con đã đá trái bóng bay sang nhà Hậu làm cả bọn sợ suốt nguyên đêm . Trong nhà , Lê Tiến lo lắng trông ra quan sát cô hàng chè xem có dấu hiệu gì là thành phần chỉ điểm cộng tác với mật thám Pháp hay chăng ? Với Lê Tiến thì bất cứ ai cũng phải nghi ngờ để đề phòng , nhất là khi người đó lại dừng chân ngay trước cửa cơ sở của mình ! Biết ý Lê Tiến , Hậu nói nhỏ :

- Con bé này nó hay ngồi bán ở đây lắm . Mấy tháng nay rồi ! Thỉnh thoảng tôi cũng có gợi chuyện làm quen thân với nó . Mẹ chết , bố tục huyền . Ở với dì ghẻ thành ra khổ từ bé !

Lê Tiến thấy an lòng , không còn bận tâm đề phòng cô hàng chè nữa .Trước khi đứng dây ra về . Lê Tiến truyền đạt thêm vài kinh nghiệm để áp dụng những chỗ khác . Anh nói

- Tôi dặn cái này nữa . Anh Mão với chị Quyết nhớ hộ tôi . Đã đóng vai vợ chồng thì thỉnh thoảng cũng phải giả vờ cãi nhau , giã vờ đánh ghen cho nó ầm lên một tí . Vợ chồng mà không bao giờ cãi nhau thì chắc chắn không phải vợ chồng !

Mọi người cùng cười . Hậu sực nhớ ra một chi tiết quan trọng , cô nói :

- Anh bảo tôi với anh Mão giả vờ làm vợ chồng ? Nhưng ngộ nhở người ta hỏi giấy giá thú thì làm sao ?

Lê Tiến giải thích :

- Ai hỏi ? Chủ yếu là che mắt thiên hạ thôi , để hàng xóm đừng có ngờ vực mà đi tố giác mình . Nói chung , mình phải cho moi người biết đây là một gia đình như mọi gia đình khác .

Im lặng một chút Lê Tiến lại tiếp :

- Riêng chị Quyết nấu cơm tháng thì thỉnh thoảng cũng phải khua dao động thớt , phi hành mỡ tỏi cho thơm lừng lên , chứ chả nhẽ nấu cơm tháng mà cho người ta ăn toàn rau luộc !

Kiệt lại được dịp nói đùa :

- Khua dao động thớt thì chị Quyết làm được , vì chị ấy vốn có tính giận cá chém thớt !

Hậu nguýt Kiệt :

- Anh này ! Tôi mà giận cá là tôi chém cá , chứ không chém thớt ! Anh không tin , hôm nào tôi giận anh , anh chắc biết !

Lê Tiến nhìn Hậu ngạc nhiên , anh không ngờ một cô gái quê lên đây có mấy tháng mà ăn nói bạo dạn như thế . Thời này nam nữ thọ thọ bất thân , phụ nữ bao giờ cũng dè dặt khép kín . Nhưng như thế cũng tốt thôi . Hoạt động cách mạng bao nhiêu gian khổ và nguy hiểm chờ đón , vui được lúc nào thì cứ vui . Lê Tiến đứng dậy chào mọi người . Hậu chạy nhanh ra cửa ,dáo dác nhìn hai bên đường rồi Lê Tiến mới ra sau . Anh gật đầu chào Hậu lần nữa rồi đi mau ra con lộ chính .

Từ hôm ấy , Mão đối xử với Hậu khác hẳn . Chỉ thị của Lê Tiến là hai người đóng vai vợ chồng giả , nhưng rõ ràng Mão muốn mượn gió bẻ măng , coi Hậu như người vợ thật ở ngoài đời . Trước mặt hàng xóm Mão nói năng với Hậu dịu dàng lắm :

- Mình đi chợ , nhớ mua hộ tôi bánh thuốc lào !

Hoặc âu yếm hơn :

- Mình ơi ! Vào tôi nhờ một tí !

Và Hậu dĩ nhiên cũng đáp lễ tương xứng với sự chân tình của Mão để người ngoài khỏi thắc mắc . Chẳng hạn như Hậu ân cần nói :

- Nhà đã khỏi nhức đầu chưa ? Để em chạy sang bên hàng xóm , xin mấy lá giầu không về đánh gió . Nhà chờ em một tí !

Nhưng màn kịch ấy Hậu diễn khéo lắm , đến nỗi Mão tưởng Hậu có cảm tình đặc biệt với mình và vì thế gã mạnh dạn tiến xa hơn , hy vọng lộng giả thành chân . Lúc đầu , Hậu không để ý bởi chỉ nghĩ rằng Mão chấp hành lệnh của Thành Bộ . Nhưng rồi , ngay cả những lúc trong nhà chỉ có hai người , Mão cũng không gọi Hậu là “chị Quyết” như trước nữa , mà cứ thản nhiên gọi “mình ơi” một cách ngọt ngào như người chồng thật . Hậu biết ý đồ lợi dụng của Mão nhưng đành nén tiếng thở dài và tự an ủi : Thôi thì cứ để cho anh ấy quen miệng đi , càng tránh được sự nghi ngờ của đám đông .

Một hôm , nhà chỉ có hai người , Hậu đang vá áo trên giường , Mão tiến lại , moi trong túi ra hai đồng , trao cho Hậu và bảo :

- Mình cầm lấy mà tiêu dần !

Hậu trố mắt ngơ ngác nhìn Mão . Đã hai hôm nay nhà không còn gì ăn . Hậu phải sang vay bà hàng xóm đấu gạo về nấu cháo muối . Hậu ray rức hối hận hôm ra đi , Duyên đã đưa cho cô một số tiền mà cô nhất định không nhận . Giờ này bụng cồn cào như có đàn kiến bò mà không xoay đâu ra nổi một hào . Vậy mà bất ngờ Mão chìa ra hai đồng bạc ! Hai đồng là một món tiền khá lớn bởi một hào đong được mười cân gạo loại xấu . Cơ sở đã trãi qua những ngày nhịn đói , uống nước lã cầm hơi và Hậu phải bán cả sợi dây chuyền của mình . Thế mà Mão vẫn thủ riêng một số vốn , không đưa ra . Hơn thế nữa , nếu Mão muốn đóng góp thì đáng lẽ nên đưa tiền cho Hậu trước mặt mọi người , chứ sao lại chờ Thông và Kiệt vắng nhà , mới trao riêng cho Hậu ? Như thế thì chắc chắn là vì tình riêng chứ không phải vì tổ chức. Hậu cảm thấy bực bội , nhưng cố nhịn hỏi lại :

- Ở đâu ra thế này ?

Mão cười :

-Thì mình cứ cầm lấy đi . Thắc mắc làm gì ? Của tôi cũng là của mình mà !

Rõ ràng là một lời tán tỉnh công khai ! Hậu ngừng tay kim , mặt đanh lại . Lúc này , Hậu đã đổi hẳn tính nết , không còn e ấp rụt rè như thời mới thoát ly . Cô ngẩng lên nghiêm trang bảo :

- Anh Mão ! Anh với tôi là vợ choồng giả chớ không phải vợ chồng thật . Những lúc chỉ có hai người , yêu cầu anh đừng xưng hô như thế !

Mão không nao núng . Gã nhìn Hậu đăm đăm và nhận ra càng ngày Hậu càng đẹp , khác hẳn buổi đầu mới từ quê ôm quần áo lên đây . Gã tiến lại bên Hậu , ngồi xuống mép giường , đặt bàn tay lên vai Hậu và bảo :

- Cả xóm này ai cũng biết tôi và em là đôi vợ chồng , sống chung với nhau . Đằng nào thì mình cũng mang tiếng rồi . Thế thì tại sao không biến chuyện giả thành chuyện thật ! Tôi chắc chắn đoàn thể cũng sẽ tán thành !