85. Khoảnh khắc có quyền thế nhất định

* Ðời người còn có những cái so với thành công còn quan trọng hơn, đó chính là đức tính tốt đẹp và tâm hồn yên tĩnh.
* Biện pháp hữu hiệu nhất để từ chối kẻ hối lộ là: không cho anh ta một tí lợi ích nào.
Vì được nó phải trải bao gian khổ, chịu đựng mọi đau khổ; một khi giành được nó thì càng gian khổ hơn, càng đau khổ hơn.
Nó chính là quyền thế.
Khỏi cần phải nói, leo lên được vị trí quyền lực quyết không phải là việc dễ dàng, nhẹ nhàng, không trải qua biết bao khó khăn không được, có người thậm chí còn phải dùng hết mọi mưu kế, thậm chí bất chấp mạo hiểm ngồi tù, mất đầu. Tràn ngập ham muốn quyền lực có thể cũng là một trong nhược điểm của nhân tính. Ðương nhiên, nó cũng có thể trở thành động lực thúc đẩy của đời người. Rất nhiều người xem có quyền thế là vẻ vang, là rạng rỡ. Anh ta có thể từ việc chỉ huy người khác sáng lập và phát triển sự nghiệp của một đoàn thể, cảm thấy giá trị của mình được thực hiện.
Nhưng, bất cứ sự vật nào đều có được tất phải có mất. Vẻ vang cũng tất nhiên kèm theo đau khổ. Sau khi có quyền thế nhất định ít nhất thể nghiệm được đau khổ sốt ruột của 3 phương diện. Một là sốt ruột vì hưng vong, thịnh suy của đoàn thể mà bạn quản lý. Bạn là chúa tể quyền lực của đoàn thể này, số phận của đoàn thể sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến số phận của bạn, nó thịnh thì bạn thịnh, nó bị phá sản và giải thể thì bạn và thuộc hạ của bạn đều phá sản, mà bạn so với thuộc hạ còn tổn thất nhiều hơn - tổn thất của quyền thế. Vì thế, trong đoàn thể này, cùng là một cá nhân, bạn so với thuộc hạ tất nhiên phải nhiều hơn một phần sốt ruột, nhiều hơn một nấc đau khổ.
Hai là sốt ruột vì quyền lực, địa vị và danh dự mà bạn có. Bạn biết địa vị của bạn đến như thế nào, bạn cũng có thể sợ người khác dùng phương pháp như nhau để giành và thay quyền lực và địa vị của bạn. Bạn tất nhiên có thể bị cuốn hút vào cuộc cạnh tranh về quyền lực - Mặc dù cuộc cạnh tranh này cũng có thể là cuộc đọ năng lực quang minh chính đại. Quyền thế của bạn cao hơn người một cấp, bạn lại có thể vô hình trung bị đặt vào "đích ngắm của mọi người", cũng có thể bạn trở thành đối tượng của phần đông kẻ tiểu nhân ghen tỵ, thành đối tượng xoi móc, ảnh hưởng của từng lời nói từng việc làm của bạn đối với danh dự của bạn càng trực tiếp hơn, càng thêm vui buồn có liên quan với nhau hơn. Một câu nói không thích đáng, một việc nhỏ không thích đáng, ở người khác có thể không thành vấn đề gì, nhưng ở bạn lại có thể trở thành cái "thóp" để người khác viết hàng lô bài báo. Do vậy, bạn ở địa vị quyền lực, đôi khi có cảm giác cưỡi trên lưng hổ khó xuống.
Ba là sốt ruột vì sự nghiệp cá nhân bạn. Trong trường hợp bình thường, quyền thế đối với bất cứ người nào đều không thể là cái gì vĩnh viễn không đổi, luôn luôn đều có thể xuất hiện thăng trầm, chìm nổi. Nếu như bạn đem toàn bộ số phận và toàn bộ sự nghiệp của bạn đều buộc chặt vào đó, quan trường chìm nổi sẽ trực tiếp dẫn đến hưng suy của số mệnh và sự nghiệp của bạn. Nếu như bạn sau khi rút khỏi quan trường vẫn có thể tiếp tục sự nghiệp mà bạn có sở trường, sự sốt ruột của bạn có thể ít đi một nấc. Nếu như không phải là như thế hoặc trên vũ đài quyền thế bạn đã phóng đãng mình, làm cho mình trở thành không có năng lực gì nữa, chỉ có thể khua chân múa tay ra lệnh, như thế thì, một khi từ vũ đài quyền thế bị đổ ngã, bạn làm như thế nào? Bạn không thể không vì nó mà sốt ruột.
Trước khi có quyền thế, nằm ở ngoài vũ đài quyền thế có thể không biết được lúc đầu như thế. Sau khi có quyền thế mới biết được sự chèn ép và cạnh tranh trên vũ đài quyền lực so với các loại cạnh tranh sự nghiệp khác, không biết phải phức tạp hơn bao nhiêu lần, tàn khốc hơn bao nhiêu lần. Những ví dụ minh chứng cực đoan nhất là gia thế các đời đế vương của Trung Quốc, họ cảm nhận sâu sắc nhất với việc này. Ðại đa số các đế vương thay ngôi phế vị đều xây dựng trên bể máu tàn sát lớn ở nơi cung đình. Ông vua cuối cùng của nhà Tùy là Dương Ðộng, trước khi bị cưỡng bức uống rượu thuốc độc tự sát, đã quỳ vái trước tượng phật cầu đảo: ?Mong kiếp sau không giáng sinh lại vào gia đình đế vương nữa?. Lời cầu nguyện này đại để đã nói lên được tiếng lòng của nhiều đế vương và những người trong gia tộc của họ.
Sau khi có một quyền thế nhất định, mặc dù có thể ung dung tự đắc, có cảm giác gió xuân được ý, hoặc khi thao túng quyền lực, vẫy gió gọi mưa, có thể mặt mày hớn hở, múa chân múa tay. Nhưng chúng ta có thể cảm nhận ra, anh ta thật ra không có được niềm hạnh phúc của những người bình thường tự cảm thấy một cách thực tế. Anh ta hầu như hoàn toàn sống trong những lời đánh giá của người khác đối với anh ta. Anh ta chỉ có thể từ những lời khen của người khác đối với anh ta, từ sự kính trọng của người khác đối với anh ta tìm được sự an ủi và thỏa mãn. Mà khi anh ta tỉnh ngộ đến điểm này, anh ta có thể cảm thấy việc làm của mình vô vị biết mấy, còn không bằng một giấc mơ đẹp.
Ðương nhiên, trong xã hội ngày nay của chúng ta, người có quyền thế trước hết là đầy tớ của nhân dân. Mọi việc làm của bạn đều là vì lợi ích của đa số quần chúng. Giá trị sinh mệnh của bạn, phát huy quyền thế của bạn đều ở chỗ phục vụ cho đa số quần chúng. Như thế, bạn cần phải bỏ ra càng nhiều hơn so với quần chúng bình thường. Khi bạn xem việc hiến dâng này là vui vẻ, xem là ý nghĩa của sinh mệnh, thì tất cả mọi đau khổ và sốt ruột của bạn trên vị trí quyền thế có thể sẽ tan đi như mây khói.
Tôi sở dĩ ở phần trước đã không ngại phiền hà trình bày mọi đau khổ của tâm linh sau khi có quyền lực có thể gặp phải, là muốn nói rõ, có quyền lực thật ra không phải là hoàn toàn tốt đẹp thảnh thơi như người đời thường nghĩ, tưởng là người có quyền thế chỉ có vẻ vang, rạng rỡ và như gió xuân. Trên thực tế, chúng ta không cần thiết, cũng không nên coi quyền thế là mục tiêu và giá trị cao nhất của sinh mệnh, nó nhiều nhất cũng chỉ là một trong những thủ đoạn chúng ta thực hiện giá trị sinh mệnh.
Ngược lại chúng ta có thể vận dụng thủ đoạn có sức mạnh này - có một quyền thế nhất định, để làm nhiều việc hơn có ích cho văn minh và tiến bộ xã hội - trên đời nhiều việc có ích cũng đều phải nhờ quyền lực mới có thể làm nên. Nếu muốn làm cho cuộc đời của bạn thật sự có một số rạng rỡ và vẻ vang, chỉ có vì sự phát triển và tiến bộ của nhân loại lưu lại dấu tích thiết thực của bạn, thật sự vì đa số quần chúng làm nên vài sự việc có ích. Bắt đầu từng ly từng tí làm việc có ích cho dân chúng. Có quyền thế so với không có quyền thế càng dễ dàng phát huy tính sáng tạo của bạn, bạn nên mượn cái đó để thực hiện tốt hơn giá trị đời người của mình.
Nếu như bạn coi có quyền lực nhất định là thành công của một mặt của đời người - cho dù đây không có chút nào sai lầm, nhưng bạn vẫn nên hiểu rằng, đời người còn có những cái so với thành công còn quan trọng hơn, đó chính là đức tính tốt đẹp, tâm hồn yên tĩnh.
Có người trước khi nắm quyền, phẩm hạnh đoan chính, hành vi lương thiện, cử chỉ khiêm nhường, sau khi nắm quyền đã trở nên ngang ngược hống hách, trở nên ác nghiệt, trở nên đểu cáng, đó có thể là khôi phục lại nguyên hình, biểu hiện của trước khi nắm quyền là một hiện tượng giả tạo và ngụy trang; có thể là vì biến đổi trạng thái tâm lý sau khi thỏa mãn ham muốn quyền lực; có thể là chịu ô nhiễm của phong thái bất chính trên vũ đài quyền lực. Tóm lại, người có quyền thế nên cảnh giác sự thay đổi của mình.
Ðối với thế giới bên ngoài, người có quyền thế phải cảnh giác với những người đem hối lộ. Tất cả những người đem hối lộ tìm đến cửa của bạn đều không thể mang theo lòng tốt. Họ chẳng qua là muốn dùng một chút ân huệ đem làm mồi, dẫn dụ bạn mắc lưỡi câu. Ðể bạn bước vào con đường gian ác, thậm chí trượt xuống vực sâu tội lỗi. Anh ta muốn dùng cái mồi 100 đồng, câu được những thứ 500 đồng, 5000 đồng, 50.000 đồng. Bạn lơ là một chút sẽ có thể ngăn chặn không nổi sự cám dỗ cỏn con này, mà bị kiềm chế của người đem hối lộ - bạn hoặc là về tinh thần, về tình cảm bị làm tù binh của anh ta, hoặc là về mặt kinh tế, về vật chất để cho anh ta nắm đàng chuôi. Cả hai việc này đều chỉ có thể làm tăng nỗi khổ tinh thần của bạn, bạn chỉ sợ xẩy ra chuyện, lúc nào cũng nơm nớp lo sợ. Việc này so sánh với chút ?ân huệ? kia mà bạn được ban đầu, trên thực tế bạn tổn thất nặng nề. Bạn đã mất những cái quý báu nhất của đời người: đạo đức tốt đẹp, tâm hồn yên tĩnh.
Có người nói biện pháp hữu hiệu nhất từ chối người đem hối lộ là, không cho anh ta một tí lợi ích nào. Thà để cho những người đem hối lộ mắc vào vòng một chút, sẽ nói bạn "keo kiệt lắm", nói bạn không hiểu ý vị, còn hơn mắc vào tròng của anh ta, để anh ta câu được bạn.

86. Khoảnh khắc bị người khác giới cám dỗ

* Bất cứ cái gì cũng đều có thể bị sắc dục hủy diệt sạch sành sanh bắt đầu từ cái liếc nhìn đưa tình.
* Chỉ cần bạn là một con người, một người có máu có thịt, có tình có nghĩa, trước mặt người khác giới, bất cứ lòng tự tin mù quáng không bị cám dỗ nào đều có thể bất lực.
Khi bạn đang gió xuân đắc ý, mọi nguy cơ tiềm ẩn cũng từ xung quanh tứ phía, lặng lẽ không một tiếng động ùa đến với bạn. Trong đó sự quyến rũ của giới khác sẽ là một trong những nguy cơ đó. Tình yêu trai gái, vấn đề khó của đời người khó xử nhất bày ra trước mặt bạn.
Lúc đó, có thể là lúc bạn dễ dàng nhảy vào ngọn lửa tình nhất.
Sự nghiệp, thanh danh, tài sản của bạn hoặc quyền thế nhất định, đồng thời nhận được sự hâm mộ, kính phục và ghen tị của người ta, cũng tất nhiên có thể dẫn đến ấp ủ các loại động cơ thèm muốn người khác giới. Cô ta hoặc xuất phát từ bản năng tình dục, hoặc muốn từ bạn nhận được một số lợi ích nào đó hoặc cao thượng, hoặc ti tiện; thế là tìm cách gần gũi bạn, mạnh dạn phát ra cái liếc nhìn bạn. Xinh đẹp, sự thùy mị quyến rũ, liệu bạn có chịu nổi được không? Liệu có thể dựng lên được một phòng tuyến phòng chống tình dục lan tràn?
Bạn có lẽ vốn có một gia đình hạnh phúc mỹ mãn, vợ bạn dù không hoàn toàn đẹp lại đã gió mưa cùng thuyền với nhau đã 10 năm, 20 năm. Vượt qua sóng to gió lớn, băng qua thác ghềnh hiểm nguy, cô ta là trợ thủ số một của bạn, có nhiều khi thậm chí là trợ thủ duy nhất của bạn. Lúc này, khi bạn sắp sửa lái vào bến cảng, bạn lại vì nhìn thấy thế giới hoa lệ ở bên bờ kia mà đẩy cô ta rơi xuống nước chăng? Hoặc chuẩn bị để cô ta ở lại trên thuyền một mình lẻ loi vĩnh viễn, bạn chỉ một thân một mình lên bờ hưởng thụ thế giới, đi tìm nguồn vui mới khác?
Tất cả việc đó, luật pháp của ngày nay ở trước mặt bạn có lẽ cũng đành chịu bó tay, cần phải có lương tâm của chính bạn phát hiện và lý tính phán đoán. Nhưng trên điểm này, Thượng đế có khi có thể là công bằng. Bao nhiêu người vì túng dục tràn lan, hoang dâm trụy lạc mà ngấm ngầm bị diệt hết tài hoa, chôn vùi tiền đồ to lớn tốt đẹp một đời.
Trí tuệ, tài sản, địa vị, sinh mệnh, bất cứ cái gì cũng đều có thể bị sắc dục, bắt đầu từ cái liếc nhìn đưa tình, hủy diệt sạch sành sanh.
Hômerơ ba ngàn năm trước, trong sử thi của ông đã ám chỉ màn bi kịch này của loài người, Vương tử thành Troi là Palixư vì để được người đẹp mà không quản ngại vứt bỏ và làm mất lòng nữ thần trí tuệ Atenna và nữ thần tài phú Thiên hậu Hela. Mặc dù Vương tử Palixư thỏa mãn nguyện vọng được mỹ nữ Hy Lạp Hailun, nhưng đã gây nên công phẫn người các dân tộc Hy Lạp và từ đấy dần dần gây thành một cuộc chiến tranh thành Troi kéo dài tới 10 năm!
Ham mê sắc dục, phóng túng hoang dâm, thật ra không có liên quan với tình yêu chân chính. ở đây chỉ có ngang nhiên trác táng về nhục dục, về bản chất chẳng khác gì loài cầm thú. Những người lấy việc dâm ô làm vui là đang chà đạp lên sinh mệnh và nhân cách của mình, bất chấp đến cả đức hạnh của con người và văn minh. Một người hiểu biết tình yêu một cách chân chính, một người thật sự quân tử, không bao giờ để cho mình rơi vào trong vòng hoang dâm không có tình yêu. Ðến Van Gao, người đã từng điên cuồng gào thét: "Tôi muốn có một người đàn bà, nếu không thì tôi sẽ đông cứng lại biến thành một hòn đá" cũng cho rằng: "Cuộc sống không có tình yêu là một trạng thái của tội ác và không đạo đức".
Cho nên nói, bi kịch chống lại không nổi sự cám dỗ của người khác giới mà để cho tình dục tràn lan không chỉ là bi kịch của tình cảm xung đột với lý tính, mà còn là bi kịch của cá nhân và xã hội, dã man xung đột với văn minh.
Sự xung đột của tình cảm với lý tính chỉ là một hiện tượng bề ngoài, thực chất của nó là ở chỗ tình dục đê tiện với lý tính tàn lụi, cả hai cái đều cùng chung một giuộc. Bởi vì tình cảm cao thượng thanh nhã không dẫn đến lý trí buồn chán. Mà lý tính kiên cường cũng không dẫn đến tình dục thấp hèn tràn lan. Kết quả của bi kịch là mình nhiều mà cả hai đều hỏng?. Một khi đã xác định được mục tiêu theo đuổi của mình, chọn đúng được nghề thích buộc mình vào chiếc lồng giam để nướng trên lửa khói.
Ngày nay, cá nhân và xã hội, dã man và văn minh vốn khó có thể tạo nên "xung đột". Loài người tiến đến ngày nay, năng lượng của cá nhân bạn so sánh với xu thế to lớn của xã hội thì có thấm vào đâu? Dã man liệu có còn năng lực để đấu chọi với văn minh được chăng? Rõ ràng là, chỉ cần bạn làm trái với đạo đức chung của xã hội, bạn sẽ có thể gặp phải sự phán xét và phủ quyết một cách không tha thứ, chịu sự khiển trách và đập trả lại của nền văn minh.
Ðể tránh sự phát sinh của bi kịch, trước sự cám dỗ của người khác giới, bạn phải đồng thời thức tỉnh tình cảm thanh cao và lý trí kiên cường. Bởi vì lúc này, bạn trước hết không thể lạnh lùng đến mức độ thiếu hẳn tình người, tức cay nghiệt khắt khe, như thế có thể làm cho tâm lý con người biến đổi. Ðược người khác giới coi trọng, mà bất kể anh ta (hoặc cô ta) có động cơ như thế nào, là cao thượng hay đê tiện, còn đối với cá nhân bạn để xét đều có thể xem là đắc ý và thỏa lòng, tự nhiên sẽ dẫn đến tâm tình vui vẻ, đó là lẽ thường tình của con người. Nhưng bạn nên lấy tình cảm của một người văn minh, thanh cao thuần khiết để đối mặt với sự coi trọng đến từ các loại động cơ khác nhau của người khác giới. Nếu như bạn không để cho tình cảm của mình sa ngã vào vũng lầy đê tiện, dù cho đối phương có động cơ không tốt cũng không thể làm cho bạn đi vào khuôn khổ. Trong cả quá trình này, bạn phải để cho lý tính của mình trước sau đảm nhận vai trò của vệ binh - Nó là tôi tớ của bạn, lại là thần bảo hộ của bạn. Nó vừa không thể, cũng không cần phải can thiệp vào tình cảm vui vẻ thoải mái của bạn, lại quyết không để cho làn sóng điên cuồng của tình cảm phóng túng dẫn đến tràn lan thành tai họa.
Sweiger đối với Standar tuân theo đức hạnh tốt đẹp Ba tư cổ xưa đã nói: "Nó vẫn luôn phải dùng đầu óc thanh thản để suy nghĩ kĩ đối với sự dốc lòng khi say mê; nó là kẻ tôi tớ trung thành nhất của tình dục của mình. Nhưng do nó có lý trí, vì vậy lại là quân chủ của tình dục của mình. Muốn tìm hiểu lòng mình hãy phó thác cho tình dục bí ẩn của mình bằng sự cám dỗ ngon ngọt rồi dùng lý tính để đo lường độ sâu nó."
Ở đây có lẽ chẳng thiếu màu sắc tưởng tượng của nhà văn, song đích thực có thể làm quy phạm về phương tiện này của chúng ta.
Chỉ cần bạn là một con người, một người có máu có thịt, có tình có nghĩa, đứng trước mặt người khác giới, bất cứ lòng tự tin mù quáng không bị cám dỗ nào đều có thể bất lực. Bộ tướng vui tính An Ðông Ni, bản tính hám sắc, có thể vì đắm say nữ sắc mà bị chiến bại thân vong, còn quan chấp chính Klauđia nổi tiếng nghiêm túc khôn khéo cũng vì không chống nổi cám dỗ của nữ sắc mà bị đưa lên "đoạn đầu đài".
Cho nên, bạn phải luôn luôn cảnh giác.

87. Khoảnh khắc bắt đầu tích lũy của cải

* Tất cả mọi hộ nạp thuế nhiều đều nên được sự tôn trọng và khen thưởng của toàn xã hội.
* Sùng bái đồng tiền, vì đồng tiền mà sống là người đáng buồn nhất, không hạnh phúc nhất trên thế giới này.
Người cam chịu nghèo hèn mà không hề có cầu mong nào, tương tự cũng là người đáng buồn mà bất hạnh.
Những người không bị tiền tài và giàu có cám dỗ, không coi trọng tích lũy tiền của cá nhân có thể là người giàu có về tinh thần. Họ vì mục tiêu đời người cao cả, vì sự nghiệp yêu thích của mình, vì sự sáng tạo của toàn bộ tinh thần và sức lực lao vào nên xem tiền tài như ?phấn thổ?. Họ không muốn đem tâm tư và tinh lực dùng vào việc tích lũy của cải cho cá nhân.
Faraday, thời kỳ cách mạng công nghiệp ở Anh, ông vốn hoàn toàn có thể dùng chuyên ngành hóa công nghiệp đương thời chạy nhất mà mình học để kiếm một khoản tiền lớn, nhưng hứng thú của ông, môn khoa học mà ông nhiệt thành nhất lại không phải là hóa công nghiệp mà lại là ngành điện. Kết quả ông đã kiên quyết từ chối sự cám dỗ của tiền tài, vứt bỏ ngành hóa công nghiệp mà đi sâu vào ngành điện. Mặc dù ông không thành tỷ phú, nhưng danh dự và giá trị sinh mệnh mà ông được hưởng so với một nhà tỷ phú không biết cao hơn bao nhiêu lần. Hàng loạt những phát hiện và phát minh của ông về điện học đã mang lại cho nhân loại tài sản không thể đếm nổi.
Tất cả những người có chí "phú quý bất năng dâm, bần tiện bất năng di" đều là mẫu mực của chúng ta.
Nhưng, đành là đời người có đủ mọi thứ theo đuổi, mà không ngừng tích lũy tài sản to lớn cho mình và xã hội, cũng có thể trở thành một trong những theo đuổi của đời người, tài sản cũng có thể trở thành sức mạnh thúc đẩy của đời người. Chỉ cần bạn làm việc chính đáng, quang minh chính đại, dựa vào trí tuệ và năng lực kiệt xuất của bạn, tài sản tích lũy được càng nhiều thì cống hiến đối với xã hội cũng càng lớn.
Một trong những tài năng kiệt xuất của Nobel là ở chỗ ông đã đem tài năng sáng tạo của một nhà khoa học giàu trí tưởng tượng kết hợp với tài hoa xuất sắc của một nhà công nghiệp giỏi nhìn xa trông rộng lại với nhau, do đó ông có thể nhanh chóng đem phát minh khoa học dùng vào công nghiệp, ông đã lập nên 80 công ty ở hơn 20 nước, làm cho cá nhân ông và xã hội đều đã sản sinh ra hiệu ích kinh tế to lớn. Ðây chẳng lẽ cũng không phải là một vẻ vang chăng?
Ngày 5 tháng 1 năm 1993, ở vị trí trung tâm trang một "báo Thanh niên Trung quốc" đã đăng một tấm ảnh chụp rộng 17cm, dưới ảnh đề: "Vẻ vang thay hộ nạp thuế lớn". Những dòng chữ thuyết minh:
Nhân dịp năm 1993 đến, chính quyền khu Bồ Khẩu, Nam Kinh thưởng cho ông Lưu Phong, Tổng giám đốc Thương trường Thạch Lâm - Xí nghiệp tư doanh khu vực này nộp thuế lớn nhất một chiếc xe du lịch kiểu "Santana". Ông Lưu Phong năm ngoái đã nạp thuế 1 triệu 50 vạn đồng. Trong buổi lễ trao tặng xe, ông Lưu Phong đã vỗ vào ngực nói: "Năm 1993, lượng bán hàng sẽ cố gắng vượt quá trăm triệu, nộp thuế cho nhà nước 4 triệu đồng"
Ông chủ Lưu thật vẻ vang!
Tất cả mọi nhà nộp thuế lớn đều nên được tôn trọng và khen thưởng của toàn xã hội.
Cố nhiên, những người quỳ ngã trước cám dỗ về của cải, sùng bái đồng tiền, sống vì đồng tiền là người bất hạnh nhất, đáng buồn nhất triên thế giới này. Nhất là những người vì đồng tiền mà vứt bỏ cả nhân cách đi làm giàu bất nghĩa, lại càng là bỉ ổi.
Nhưng, những người cam chịu nghèo hèn mà không hề có chút cầu mong, tương tự cũng là đáng buồn mà bất hạnh. Ðặc trưng nổi bật nhất của những loại người này là lười nhác. Nếu như toàn xã hội đều do những người như thế tạo thành, thì ngày nay chúng ta có thể vẫn còn nấp trong hang động và ăn sống nuốt tươi.
Chúng ta đã từng lưu hành "càng nghèo càng vinh quang", đã từng lấy câu "tổ tiên của chúng tôi giàu có hơn các bạn" để tự an ủi mình. Ngày nay có lẽ cảm thấy nói như thế có vẻ khôi hài, buồn cười. Nhưng ý niệm sâu xa này lại do nó bắt nguồn từ lâu đời đến nỗi ngày nay vẫn bằng phương thức ngôn ngữ khác luôn luôn vang vọng bên tai chúng ta. Lúc này, là nói dùng dưỡng sinh là chính, thanh tâm quả dục, không cạnh tranh với đời, sống thoải mái hơn Thần Tiên. Nói ?Của cải vẫn là vật chất ở bên ngoài thân thể, giành nó để làm gì? Lại ca "Người đời đều hiểu Thần Tiên tốt, chỉ có vàng bạc không quên nổi. Chỉ hận cuối cùng tích tụ được không nhiều, đến khi được nhiều đà nhắm mắt"...
Liệu chúng ta có nên đem những thứ rác rưởi tổ truyền này ném xuống Thái Bình Dương chăng? ?Bài ca hay?, cố nhiên rất đẹp, nhưng loại nghệ thuật chỉ có thể trong trước tác cổ điển mới có thể hiện ra được cái đẹp hư vô bi tráng của đời người này phải chăng chỉ có thể để chúng ta tiêu khiển và thưởng thức lúc nhàn rỗi? Ðem nó làm chỉ nam của hành động có ích gì? Ðối với đời người, đối với xã hội có giá trị gì?
Nếu như nhân dân cả nước đều thanh tâm quả dục không đua tranh với đời, đều hát ?Bài ca hay? thì nhà nước làm sao hưng vượng, dân tộc làm thế nào để chấn hưng? Hiện đại hóa bắt đầu từ đâu?
Khi cuộc cải cách kinh tế nổi lên cao trào 5 năm, 10 năm, chúng ta còn có thể nói ta nghèo khó chỉ vì phân phối xã hội không công bằng, chỉ vì cơ sở của ta quá kém, nền tảng quá mỏng. Nếu như cơ chế cạnh tranh kinh tế dần dần hoàn thiện, 15 năm, 20 năm sau thì thế nào? Chúng ta còn có thể dùng những lý do như thế để giải thích sự nghèo túng được không?
Lúc đó, chúng ta liệu có thể vứt bỏ được gánh nặng tư tưởng chồng chất, trên đường chính nghĩa tích lũy của cải một cách chính đáng và có khí thế, mà không phải lo lắng mọi đố kỵ và dư luận không?
Lúc đó, liệu chúng ta có thể nói một cách chính đáng và có khí thế rằng: Càng nghèo càng đáng hổ thẹn! Chúng ta liệu có thể nói: Nghèo khó là bằng ngu xuẩn cộng với lười biếng không?