Cũng như mọi buổn sáng, hôm nay Hiền ra bãi biển rất sớm... Ra biển để hóng gió mát và để có cảm tưởng rằng biển là của con nhà nghề, của những người đánh cá bắt ngao kiếm sống chứ không phải của bọn khuê các, công tử thừa tiền, thừa thời giờ ra đó chơi bời thỏa thích.
Thật vậy, vào giờ ấy trên bãi cát rộng chỉ thấy toàn dân chài vận quần áo nâu hay cởi trần đóng khố. Chỗ này mấy người nngồi sửa sang cải mảng hoặc buộc lại những nút lạt mục, hay đóng lại những cái chốt lỏng lẻọ Chỗ kia từng đám sáu, bảy người đứng đánh rút. Họ chia hai tốp cầm kéo hai đầu dây lướị Vì lưới dài và nặng nên họ hết sức ngả người co mạnh mà vẫn không đi lùi được chút nào tuy hai bàn chân họ luôn luôn dẫm bành bạch như lính tập dậm chân tại chỗ .
Hiền đi thơ thẩn bên những cảnh tượng quá quen mắt vì sáng nào cũng nhìn thấỵ Đã ba hôm nay nàng không thấy bóng Vọi đâu nên nàng hơi băn khoăn, nhớ anh đánh cá và những câu chuyện rất ngớ ngẩn của anh tạ Ngẫu nhiên, nàng nhìn ra biển xa để tâm hồn phiêu phiêu lướt theo những cánh buồm nâu nhấp nhô gợn sóng. Và nàng nghĩ thầm:
-“Có lẽ Vọi đi khơi!”.
Phải, những cuộc đi khơi đầy lạc thú. Vọi thường kể cho nàng nghẹ Nàng vẫn mơ ước đi liều một chuyến xem sao... Đi để được nếm những đêm trăng sao ngủ trên chiếc mảng bồng bềnh... Để được ăn những bát cơm hẩm chan canh cà luộc với nước biển... Nhất là để được cùng bạn trai trẻ lực lưỡng vừa hát nghêu ngao vừa kéo lướị

Xưa nay nàng vẫn hay nghĩ đến những sự khác thường, thích làm những việc mà người ta không làm được hay không dám làm. Chẳng thế, một lần trước mặt Hồng nàng đột nhiên hỏi Vọi:
-Giá tôi lấy anh rồi chúng ta làm nhà ở bãi Lãn này cùng nhau chuyên nghề chài lưới thì anh có bằng lòng không?
Cho là một câu bông đùa để trêu ghẹo anh nhà quê hiền lành, Hồng nằm bò ra cườị Còn Vọi thì xấu hổ bẽn lẽn cúi gầm mặt xuống.
Nhưng câu hỏi của Hiền quả là thành thật..., thành thật trong một thời gian ngắn ngủị Ngồi trước biển rộng bao la sóng gầm đầu mỏm đá thì đối với nghề đánh cá, các nghề khác không còn có nghĩa gì nữạ Rồi trong khối óc ham thể thao, ưa sự sống hoạt động, phiêu lưu vẽ ra những cảnh hùng vĩ của một cuộcc đời hợp lý tưởng, cái lý tưởng viễn vông của ít bạn thanh niên hiện thờị Nàng mơ màng được chung sống với một chàng An Tiêm hay Lỗ Bình Sơn (Robinson Crusoe) ở nơi hoang đảo, tự kiếm lấy cái ăn, tự chế tạo lấy cái mặc và các khi giới để chồng cự các loài thú dữ. Đưa mắt nhìn Vọi lăẫm liệt uy nghi đứng bên, nàng như thấy lờ mờ hiện ra một tương lai sung sướng, đầy đủ cả hai phương diện tinh thần và vật chất.
Rồi một cảnh trái ngược đồng thời cùng hiện ra một cảnh nhỏ nhen, lụi xụi trưởng giả: chồng già đời mài đũng quần trên ghế các công sở... Nào bị người trên quở mắng... Nào phải tự hạ mình nịnh nọt kẻ nõ kẻ kia... Trong khi ấy thì vợ vênh vang xe nhà, ô tô, ra vẻ bà lớn bà bé với những bộ cánh sặc sỡ lòe loẹt. Cho đến những nghề mà người ta gọi là tự do nào đã lấy gì làm tự dỏ Người theo nghề buôn, nghề thầy lang, thầy kiện cũng phải chiều khách hàng, chiều người bệnh, phỉnh người sính tụng..., có khi phải xoay xở hết lối đủ vành.

Đến như các người theo nghề văn thơ thì lại càng khổ sở hơn nữạ Ở ngoài cảnh sắc tốt tươi mà tự nhốt mình vào trong phòng để tưởng tượng vẽ ra những cảnh sắc ấỵ.., rồi tưởng tượng mãi, tưởng tượng cho tới khi đôi mắt cận thị phải mòn mỏi... Tấm thân xưa kia nở nang phải khô héo, tâm hồn xưa kia sáng suốt phải mờ tối đị Họ cắm cúi thêu lời ca tụng cài đẹp, cái tươi của vạn vật muôn năm không già, mà vạn vật thì không bao giờ cần đến họ ca tụng...
Hiền cảm thấy rõ ràng cả một đời nên thơ của kẻ sống trong vạn vật, sống với vạn vật. Mỗi cử chỉ của mình, mỗi câu nói của mình đều liên lạc nhịp nhàng với cỏ cây, với đất nước, với ánh sáng, với không khí bao bọc quanh mình. Một một hành vi của mìnhh có một nghĩa, một triết lý sâu xạ Cái hành vi không gỉa dối vì nó vừa cần phải có để nuôi sống tấm thân, vừa làm cho tấm thân nở nang khỏe mạnh, đẹp đẽ thêm rạ
Hiền vừa đi vừa nghĩ đến buổi sáng ngồi nói chuyện với Hồng và Vọi ở baĩ Lãn. Những ý tưởng quá bạo tuy chỉ nung nấu ngấm ngầm trong tâm trí nàng mà chưa hề dám bày tỏ với bạn hay bất cứ ai, nhưng nàng vẫn suy đi xét lại mà nhận thấy rất hợp lý dù nhận thức có lờ mờ.
-“Ừ, họ cứ nói, cứ bàn suông rằng không nên phân đẳng cấp. Vậy sao ta không thể là vợ anh Vọi đuợc? Anh Vọi và ta đều không thuộc đẳng cấp nào cả vì đã không chia đẳng cấp thì còn làm gì có đẳng cấp. Hay lấy trí thức mà chia đẳng cấp? Nhưng nếu người chồng có trí thức không làm ta sung sướng bằng người chồng kém trí thức?”.

HIền mơ mộng nhìn ra xa rồi nghĩ tiếp:
-“Khônng thế được! Ta yêu ai thì ta quyết lấy người ấỵ Ta quyết xin mẹ ta cho phép lấy bẳng được người ấy, dù người ấy là một anh chàng đánh cá chất phác thơ ngâỵ”.
Rồi nàng mỉm cười kết luận:
-“Nhưng bây giờ thì hình như ta chưa yêu ai, kể cả anh chàng đánh cá chất phác thơ ngâỵ Vậy hãy xếp câu chuyện triết lý ấy vào một xó.”.
-Chị Hiền!
Hiền nghe có tiếng gọi quay lạị Lưu đầu cải bóng, mặc áo lót hở tay, từ dưới dãy phi lao chạy rạ
-Anhh Lưu dậy sớm nhỉ?
-Ra sau chị mà cònn bảo dậy sớm?
Hiền mỉm cười nhớ lại câu chuyện xảy ra mấy hôm trước. Hôm ấy Hiền cáu kỉnh, thấy Lưu chợt nhả thì sinh ghét tìm cớ để cự tuyệt cho hả lòng tức giận. Nhân Lưu gọi nàng là cô, nàng liền mai mỉa hỏi:
-“Vì lẽ gì tôi gọi anh là anh mà anh gọi tôi là cô? Anh coi tôi như em anh phải không?”.
Thì ra Lưu sợ hãi, vâng lời nàng mà kêu nàng là chị rồị Hiền sung sướng nghĩ thầm:
-“Đối với bọn họ, mình phải quả quyết đòi đứng ngang hàng thì tự nhiên đươc đứng ngang hàng ngaỵ”.
Lưu tiến dến gần:
-Chị không tắm sớm?
-Không!

Hiền nhìn vào phía trong hỏi:
-Hôm nay sao anh đi một mình? Còn anh Miện đâủ
-Miện về Hà-Nội rồị
-Ủa! Về Hà-Nộỉ
-Vâng, về Hà-Nội hôm quạ Anh ấy gửi lời chào chị.
-Xin cám ơn. Thương hại anh lẻ loi nhỉ! Tưởng hai người không bao giờ chịu rời nhau ra đấỵ
-Anh em bạn trai dù thương nhau đến đâu cũng không quyến luyến nhau bằng bạn gáị
Lưu cười rất tình rồi nói tiếp:
-Nhất là môt người bạn trai và một người bạn gái, phải không chị?
Hiền nghĩ thầm:
-Anh này khác ca anh Vọị Một đàng thì tinh quái bóng bẩy, một đàng thì thật thà ngây thơ.”.
Nghĩ đoạn nàng tìm cáchh trêu ghẹo Lưu:
-Tôi cũng chưa thí nghiệm anh ạ!
Lưu tủm tỉm cười:
-Chả biết bười nào sẽ có diễm phúc được chị thí nghiệm?
-Anh nói văn hoa lắm nhỉ? Chả bù với anh Vọi thật là trái ngược hẳn!
Lưu vờ không hiểu:
-Anh Vọi nào thế?
-Anh Vọi rất đẹp trai tôi chụp ảnh bữa nọ ấy mà!
Mà như chợt nghĩ ra điều gì nên nói tiếp:
-Ừ phải, tôi thí nghiệm rồi đấỵ Anh Vọi đi đâu bặt tin từ ba hôm nay thế mà tôi vẫn không nhớ anh ấỵ Đấy anh coi, mộtt người bạn trai và một người bạn gái có thể không quyến luyến nhau được.
Lưu cười ngất, cho đó là một câu bông đùạ Nhưng Hiền nghiêm trang nói tiếp:
-Anh Vọi tốt bụng lắm anh Lưu ạ. Hôm nọ anh ấy dám cho một người đồng nghiệp nghèo ốm những một hào!

Lưu không tin hỏi:
-Ai bảo chị thế?
-Chính mắt tôi trông thấy ở mạn núi gần hòn Trống Máị
-Trước mặt chị hắn giở ngón đạo đức giả ra đấy!
Hiền cười:
-Anh tưởng ai cũng giả dối được cả saỏ Một anh đánh cá có phải là một trang công tử khéo lòe gái đâủ
Lưu không chịu thua, mạnh bạo cãi:
-Nhưng chính giả dối ấy là sự lễ phép để phân biệt người trí thức với kẻ vô học. Một thằng mọi không bao giờ biết lấy lòng một mỹ nhân bằng một sự giả dối vô hạị
Hai người vừa đi theo làn nước vừa nói chuyện, Bỗng Hiền đăm đăm nhìn một bọn người kéo lưới và bảo Lưu:
-Anh Trông, hình như có anh Vọi ở đàng kiạ
Rồi nàng chạy lại kêu:
-Ồ đúng rồị Anh Vọi!
Vọi không ngừng tay kéo lưới vừà giẫm chân theo nhịp với mọi người khác vừa chào:
-Thưa cô đi chơỉ
-Mấy hôm nay anh đi đâu biền biệt thế?
-Thưa cô, tôi đi khơị

Lưu nói kháy, bảo Hiền:
-Kìa, anh Vọi gọi chị bằng cô sao chị để vậỷ
Hiền không đáp, thản nhiên hỏi Vọi:
-Đi những ba hôm liền? Chắc là đánh được nhiều cá?
-Vâng, cũng khá. Chúng tôi kéo được một mẻ cá thu, bán được nhiều tiền lắm.
Lưu chêm một câu mai mỉa:
-Để dành tiền mà cưới vợ anh Vọi ạ.
Vọi đỏ mặt vì thấy anh em bạn nghề nhìn mình tủm tỉm cườị Không biết Vọi vẫn có tính nhút nhát bẽn lẽn khi người ta hỏi đến chuyện lấy vợ, Lưu tưởng ngay rằng anh đánh cá có tình ý với Hiền. Trong lòng vừa căm tức vừa khinh bỉ, chàng giục Hiền lêm mỏm đá ngồi chơị Nhưng nàng không nghe, nhất định giữ Lưu đứng lại xem kéo lướị..

Bà Hậu và Hiền ngồi trên một cái mảng ngắm ánh trăng nhảy lộn với làn sóng biển. Hai người cùng yên lặng theo những ý tưởng riêng của mình. Bỗng bà Hậu bảo con:
-Mai về Hà-Nội thôi Hiền ạ.
-Vâng, tùy mẹ.
Bà Hậu còn nhớ hôm mới ra Sầm Sơn, Hiền chỉ nặng nặc đòi về... Nào kêu buồn, nào nóng không ngủ được, ôi thì đủ thứ!... Thế mà từ đó tới nay đã gần một tháng, không một lần Hiền nhắc đến chuyện về nữạ Bà ghĩ thầm:
-“Hay nó...”
Bà thường thấy Lưu đến nhà bà luẩn quẩn quanh con gái bà. Cả một thời niên thiếu của bà hiện lại với những tiến cười đùa ròn rã trong khoái lạc. Muốn dò ý con, bà hỏi:
-Lưu học trường Luật phải không con?
-Vâng.
-Nghe chừng là người hiền lành?

Hiền cười:
-Vâng, hiền lành lắm.
Rồi nàng đứng dậy cúi lom khom ghé nhòm trên mặt cát.
-Mày tìm cái gì thế?
-Thưa mẹ, con cuạ
Dứt lời, nàng chạy đuổị Nhưng vụt một cái, con dã tràng đã lẩn trong lớp sóng đương cô vào bãi cát. Con ấy biến đi, con khác hiện ra tức khắc. Và Hiền vừa đuổi, vừa đi ngược mãi lên phía mỏm đá.
Biết con vật chỉ cắm đầu chạy thẳng xuống nước, Hiền rón rén ra phía biển đứng ngắm rồi săn ngược lên làm nó cuống quít chui vào một cái lỗ để ẩn thân. Cái cảnh tượng hiện ra và biến đi trong chớp mắt của con cua trên khoảng ánh trăng in làn cát khiến nàng ngây người tìm môt sự so sánh. Nhiều khi nàng cảm thấy sự sung sướng chẳng biết từ đâu vụt hiện ra trong tâm hồn nàng rồi chỉ một phút sau đã bị một ý nghĩ buồn tẻ xóa mất ngay không còn để dấu vết chẳng khác nào bóng con cua lướt qua ánh trăng.
Rồi từ hạnh phúc, Hiền nghĩ tới thời thơ ấụ Mới ngày nào nàng còn bé dại mà nay đã 20 tuổi rồị Ngày tháng trôi mau chóng quá!
Có một nhóm ba người đang dạo mát. Khi đi ngang qua liền dừng lại tò mò nhìn nàng. Một người cười hỏi:
-Chị Hiền tìm gì mà cúi lom khom thế kiả
Nhận được tiếng của Lưu, Hiền đứng thẳng lên đáp:
-À, tôi ngắm những con cuạ Chúng nó chạy hay lắm!

Lưu trỏ vào Hiền:
-Kìa, đàng kia có một con.
Rồi chàng đuổi bắt nhưng không cúi xuống nên ánh trăng phản chiếu lên mặt làm cho chàng quáng lòa chẳng biết con vật chạy đàng nào nữa, chỉ biết đứng ngơ ngác tìm. Mọi người cười rội lên.
Lưu rủ Hiền nhập bọn nhưng nàng từ chối, vịn cớ mỏi chân. Thật ra, nàng hẹn với Vọi đêm nay lên bãi Sầm Sơn đánh rút nên đứng đó để chờ. Đã hơn tuần lễ nay, Vọi không kéo cá ở bãi xóm Sơn. Chiều chiều, Vọi chỉ đem phần lưới của mình đến kéo chung với cậu của chàng.
Đêm nào Hiền cũng ra xem, nhất lại gặp thời kỳ có trăng. Một lần đứng nói chuyện với Vọi, nàng bỗng bật cười vì nghĩ đến cái cảnh hẹn hò của cặp tình nhân. Và nàng nói đùa:
-Sao độ này anh hay đánh cá ở đây thế?
Nàng chắc rằng câu hỏi sẽ làm cho Vọi bẽn lẽn thẹn thùng. Nhưng trái với sự tiên đoán của nàng, Vọi vẫn thản nhiên trả lời:
-Thưa cô, vì ở đây sẵn cá hơn. Với lại, vì tôi nể lời cậu tôị
Thì ra không phải vì nàng mà Vọi đến bãi Sầm Sơn. Hiền lại bật cười tự nhủ thầm:
-“Vì mình thế nào được? Anh dân chài kia khi nào dám mơ tưởng đến mình! Và anh chàng đã hiểu tình yêu là cái quái gì!”.

Hiền đương nghĩ ngợi liên miên thì bà Hậu lại gần bảo về ngủ.
-Thưa mẹ, hãy còng sớm. Ở đây hóng mát đã!
Bà Hậu vừa gặp Lưu nên ngờ rằng Hiền đứng đó chờ đợi chàng tạ Nhưng giữa lúc ấy, một người đánh cá đi đến. Hiền nhận ngay ra Vọi nên vui mừng hỏi:
-Anh Vọi đi đánh rút đấy phải không?
Vọi lễ phép chào bà Hậu rồi nói cho Hiền biết rằng cậu của chàng cùng hai con và phường bạn đương thả lưới ở mạn dướị
-Nhưng sao anh lại không ở đâỷ
-Tôi muốn dao mát một lát.
Câu trả lời của Vọi đang làm cho Hiền nghĩ vẩn vơ đến nhiều chuyện thì Vọi lại nói:
-Thưa bà, thưa cô. Bàn chân đặt lên cát ướt sáng loáng như bạc.
Sự nhận xét của chàng rất đúng và lại rất tình tứ khiến Hiền phải kinh ngạc. Bà Hậu cúi xuống nhìn đáp:
-Ờ nhỉ!
Hiền cười:
-Thưa mẹ, anh Vọi làm thơ đấỵ
Bà Hậu nói đùa:
-Vậy mai kéo được cá, thi-sĩ đem đến bán cho tôi nhé!
Vọi thật thà đáp:
-Thưa bà, xin vâng.