Cũng như mọi ngày, buổi trưa hôm nay rất oi nồng. Thỉnh thoảng mới có một cơn gió thoảng qua, nhưng là gió tây đem hơi nóng tớị Làn không khí như yên lặng để lắng xuống những chất đặc nặng nề đè ép lên ngực ta làm cho bứt rứt khó thở. Ngoài kia biển vẫn réọ Tiếng ồn ào rầm rộ khiến người ta tưởng tượng có luồng gió dữ gầm thét trong lá phi laọ
Trên cái sập quang dầu kê ở đầu hiên, bà Hậu thiu thiu ngủ, mắt chập chờn lim dim, tay luôn luôn phẩy cái quạt giấỵ Ngoài sân bên chiếc lõng tre dưới tàn lá xanh của cây khế lấm tấm cài nhữnggg chùm hoa đỏ tíạ Hiềnn thiêm thiếp nằm trong cái võng gai mắc vào hai thân cây long não ngọn cao vượt hẳn lên từng không. Ánh nắng len qua kẽ lá chạy chấp chới trên bộ quần áo lụa mỗi khi có hơi gió nhẹ lướt quạ
-Ngủ đấy à?

Nghe câu hỏi, Hiền choàng thức giấc, mắt chớp bỡ nghỡ nhìn. Hồng cười:
-Trời ơi! Nóng thế này mà ngủ được! Đi chơi không?
Hiền cũng cười:
-Đi chơi càng nóng. Nhưng đi thì đị
Hiền mời bạn uống nước dừa rồi thản nhiên đứng tháo võng gấp lạị Hồng hỏi:
-Tháo võng làm gì thế?
-Đem vào rừng.
Hồng hoảng hốt:
-Em không vào rừng đâụ Năm ngoái xảy ra chuyện gì chị không nhớ à?

Hiền đầu đội nón lá, tay ôm võng yên lặng tiến bước đi ra cổng. Hồng nói thì nói vậy nhưng cũng lững thững theo saụ Trong bằng hữu vẫn thường thế. Có hạng người rất nhu nhược đối với bạn hay nói trái lại, nhưng bao giờ cũng tự bắt buộc làm theọ Nhất là khi người kia có tánh quả quyết và bướng bỉnh. Tới con đường giáp bãi cát, Hiền bỗng trỏ tay ra biển bảo Hồng:
-Kìa, hình như có một cái thuyền đánh cá đương vào bờ. Có lẽ thuyền anh Vọi đấỵ
Hồng nhìn theo:
-Không phải thuyền. Mảng đấy!
-Phải rồi! Mảng! Mảng anh Vọi!
Mãi lần này Hồng mới kịp để ý đến cái tên lạ lùng ấy, ngơ ngác nhìn bạn hỏi:
-Anh Vọi nào thế?
-À, chị chưa quan với anh Vọi nhỉ? Ta xuống xem đị Nếu phải anh Vọi thì em sẽ giới thiệu chị với anh ấy nhé? Rồi chị sẽ biết, anh Voi đẹp lắm kiạ
Cặp má Hồng hây hây đỏ. Thấy thế, Hiền càng cười to:
-Không trách được bọn họ cứ mắng nhau bẽn lẽn như con gáí! Từ nay mà động nghe nói đến con trai hay đứng trước mặt đàn ông chị còn đỏ ửng cặp má lên thì em xin tặng ngay một quả đấm móc vẹo quai hàm để nhắc chị điều đó.

Hồng gượng cười nhưng trong lòng không được vui, miễn cưỡng theo bạn ra bãi biển. Chỉ trong khoảnh khắc, hai cánh buồm nâu vừa nhấp nhô ở ngoài xa đã cỡi ngọn sóng trắng vùn vụt phi vào gần bờ. Rồi người ta chưa kịp lưu ý tới, đôi đuồm đã hạ từ lúc nào, và cái mảng đã gối trên mũi đá.
Hiền vội chạy lại reo mừng:
-Đúng rồi, đúng anh Vọi rồị
Vọi vừa cúi xuống buông trùng ống quần vừa ngước mặt nhìn:
-Kìa ! Cô...
Hiền vẫn cười, vui vẻ trách:
-Cô Hiền! Có thế mà mãi không nhớ!
Rồi nàng quay lại vẫy bạn đứng ở khoảng cát trắng khô:
-Lại đây Hồng! Đấy, chị coi Vọi đẹp không?
Anh đánh cá nghe cô thiếu nữ khen mình đẹp vội ngồi xuống bới thúng cá vụn, nhặt những con ốc và những con bạch tuột nhỏ vứt đị Còn Hồng trái lại, nàng không thẹn thùng nữa, chỉ rũ ra cườị Ban nãy nàng vẫn tưởng Vọi là tên thực hay tên gọi đùa của một trang công tử ra nghỉ mát ở Sầm Sơn, chứ với một anh dân chài thật thà đần độn kia, khi nào nàng còn phải giữ gìn e lệ?
Lưng nửa sọt các thứ cá lớn, cá lỡ và một thúng đựng lộn xộn vừa cá vụn, vừa tôm cua, trai, mực, đó là kết quả của cuộc đi lõng.
Cá chưa kịp quẫy lên bãi, mấy người lái đã xuốn mảng xoắn xít mặc cả rồi trả tiền và trút cả sang thúng của mình gánh đị Hiền thương hại, phàn nàn:
-Ngần ấy mà có một đồng bạc! Sao rẻ thế?

Hai người đánh cá thu xếp lưới và thúng sọt, dùng chèo gánh về nhà. Hiền và Hồng đi liền bên. Thấy Vọi có chiều không vồn vã tiếp chuyện mình. Hiền nhắc ngay đến ảnh. Quả nhiên Vọi hớn hở:
-Thưa cô, ảnh của tôi xong rồi à?
-Xong rồi! Nhưng tôi để ở nhà. Chốc nữa anh lại tôi biếu vài cáị
-Thưa cô, ngay bây giờ có được không?
Hiền cười:
-Bây giờ không được vì hôm nay tôi không muốn tắm, mà về thì bà tôi bắt tôi đi tắm mất!
Vọi tỏ vẻ kinh ngạc:
- Bà Cậú vẫn đi với cô là bà cô đấy à? Thế mà còn trẻ nhỉ?
Hồng và Hiền cùng cười rú lên khiến Vọi xấu hổ cuống quít rảo bước. Hồng giảng nghĩa:
-Anh lẩn thẩn lắm! Bà nghĩa là mẹ kia! Người ta thường gọi mẹ bằng bà như thế là thường chứ.
Từ đó Vọi lại im thin thít. Còn người bạn cùng nghề thì hai cô thiếu nữ có thể tưởng là câm vì chưa nghe thấy chàng nói một câu hay cười một tiếng. Bỗng Hiền thốt nghĩ đến những nỗi nguy hiểm ngoài khơi, ngập ngừng hỏi Vọi:
-Sáng hôm nay hai cái mảng cùng đi sao chỉ có một cái trở về?
-Cáì kia về từ nãy rồị

Hai người chài lưới đi rất mau hầu như chạỵ Hồng không sao theo kịp bèn dừng lại rồi cùng bạn rẽ vào rừng phi laọ
Hiền tìm nơi cây mọc dày để mắc võng cho được rợp. Một bọn con gái kiếm củi khô nghe tiếng động ù té chạy tán loạn. Mãi sau, một người quăy lại trông thấy Hiền và Hồng mới hoàn hồn cười khanh khách gọi bạn:
-Không phhải đâu!
Hiền chợt nghĩ đến những cái biển gỗ quét vôi trắng có chữ rừng cấm đóng vào thân cây phi lao suốt dọc bãi từ Sầm Sơn ngược lên cửa Sông Mã. Chỉ thoánh nhìn vẻ khiếp sợ hiện trên nét mặt cá cô gái quê và con em bọn thuyền chài, nàng cũng đoán biết được sự trừng phạt nặng nề của thầy đội kiểm lâm đối với bọn đi kiếm củị Nàng ngỏ ý tưởng ấy với Hồng thì nàng ta cười đáp:
-Nhưng giá cứ để mặc họ thì chẳng bao lâu họ chặt hết rừng. Rồi vài chục năm sau ruộng nương vùng này se biến thành toàn đồi cát.
Giữa lúc ấy, ai cất giọng hát lanh lảnh ngân ngạ Hai người không nhận rõ được một tiếng, song chừng là một câu ví có nghĩa tinh ranh lắm. Và lời ca vừa dứt thì cả bọn củng thét lên cười có vẻ khoái trá.
Hiền và Hồng còn đương đưa mắt thầm hỏi nhau cái cớ khiến họ cười như thế thì từ con đường hẻm xóm khuất một người vận quần áo nâu đi rạ
-Kìa, anh Vọi!
Người đánh cá toan đi thẳng nhưng Hiền gọi giật lại hỏi:
-Này anh Vọi! Các cô hái củi vừa hát bài gì thế?
Vọi hàm răng trên cắn lên môi dưới, cặp má tự nhiên đã đỏ càng đỏ thêm. Hiền đoán chắc rằng câu hát ví của cô kia có nghĩa trêu ghẹo, bỡn cợt anh chàng đẹp trai nên anh ta mới bẽn lẽn xấu hổ đến thế. Hiền thương hại hỏi sang chuyện khác:
-Sao anh bảo anh ở mãi bên kia hòn Trống Mái mà hôm nay lại thấy anh về đâỷ

Vọi chau mày lẩm bẩm mắng tụi cắt cỏ đương ranh mãnh nhìn mình cười rồi quay lại trả lời Hiền:
-Thưa cô, hôm nay tôi đi nghề với cậu tôị Cậu tôi ở làng Lưu Trung ngay gần đâỵ
Vừa nói chàng vừa giơ tay trỏ:
-Vậy bây giờ anh về nhà?
-Vâng, tôi về nhà... kẻo mẹ tôi mong ngóng.
Thấy lần nào nói đến về nhà Vọi cũng thêm vào câu kẻo mẹ tôi mong ngóng Hiền phải bật cười, không nhịn được. Anh dân chài cuống quít ngơ ngác nhìn:
-Thôi, chào hai cô. Tôi xin về.
Hiền chềm luôn:
-Kẻo mẹ anh mong ngóng.
Vọi thật thà, không hiểu đó là câu chế giễu nên cũng lập lại:
-Vâng, kẻo mẹ tôi mong ngóng.
Một cô cắt cỏ ranh mãnh ghé vào tai Hiền thì thầm:
-Cô thử hỏi anh ấy có vợ chưa mà coị
Tò mò muốn biết sự hiệu nghiệm của câu bí mật ấy, Hiền làm theo lời:
-Anh Vọi, anh đã có vợ chưả

Tức thì Vọi cắm đầu rảo bước đi thẳng. Sau lưng chànggg, bọn cắt cỏ, kiếm củi phá lên cười vang cả một góc rừng. Hiền đứng vịn vào vai Hồng ngồi đu đưa trên võng mỉm cười khẽ nói:
-Trong bọn gái quê này thế nào chẳng có vài cô chết mệt vì anh đánh cá đẹp traị
Hồng như không nghe rõ, ghé mắt nhìn qua rừng phi lao ra nơi biển xa:
-Về tắm nhé chị Hiền?
-Tắm làm gì? Lên hòn Trống Mái chơi có hơn không... Ồ, suýt nữa quên!
Hiền hoảng hốt chạy thật mau về phía Sầm Sơn. Một lát, nàng trở lạị Vọi lững thững theo saụ Hiền cười bảo bạn:
-Tháo võng cất đi về rồi cùng anh Vọi lên Trống Máị
Nàng quay lại phía Vọi nói tiếp:
-Về nhà tôi đưa ảnh chọ
Vọi nghe nói đến ảnh quên cả câu chuyện bực mình ban nãy, nhanh nhẹn tháo võng bỏ vào cái nón rồi mang theo hai cô thiếu nữ, nét mặt thản nhiên như không thèm lưu ý đến tiếng cười ròn rã ở sau lưng...

Sầm Sơn 23 tháng 6 năm 193...
Chị Oanh,
Chị chờ em à? Thì ra em có viết thư hẹn với chị rằng em về mà em quên bẵn hẳn đị Xin lỗi chị nhé.
Vâng, quả có thế. Em vẫn dễ đổi ý kiến như khi còn đi học tuy ngày nay em đã già hơn thuở ấy những hai, ba tuổị Vì thế, tuần trước em chỉ muốn về, bây giờ lại không muốn về nữạ Hay chị vào đây nghỉ mát chio vuỉ
Thế nào chị cũng vào đấy, vì Hồng ra Hà Nội sáng hôm qua thành thử ở trong này em trơ trọi, không bạn. Rõ em giận chị Hông quá đi mất thôi! Bảo thế nào cũng không chịu nghe! Không biết về làm gì vội thế, làm em nhớ nó từ hôm qua đến giờ cứ ngơ ngẩn cả người chẳng khác gì nhớ tình nhân! Em nói thế không biết tình nhân nhớ nhau thế nàỏ
May quá có anh Vọi, không thì em buồn chết. À, em chưa nói chuyện anh Vọi với chị lần nào nhỉ. Anh Vọi không phải là một công tử hợp thời, cũng không phải một nhà văn-sĩ có tâm lý học hay triết lý học vẩn vơ, nhất lại không phải là một thi sĩ đa sầu đa cảm, đa tình đa tứ. Anh Voi chỉ là một anh đánh cá rất thật thà, hiền lành.
Mấy hôm trước lúc Hồng còn ở trong này, anh ấy đưa chúng tôi đi xem đủ các nơi quanh vùng... Nào rừng thông, nào núi Đường Trèo... Anh ấy còn hứa đem chúng tôi ra khơi nhưng Hồng nhát quá không dám nhận lời cùng đi nên lại thôị
Em xin nhắc một lần nữa: thế nào chị cũng phải cố mà vào chơị Em mong đấỵ
Bạn của chị,
HIỀN

Hiền cho thư vào phong bì, mỉm cười tự nhủ thầm:
-“Chị Oanh biết Vọi là ai mà mình nói chuyện Vọi với chị ấy!”.
Có một điều nàng không nghĩ đến là trong thư nàng không khoe tấm thân nở nang, vạm vỡ, cân đối của Vọi như mọi khi nàng đã khoe với hết thảy mọi ngườị Có lẽ vì hai hôm trước đây, nhờ một sự tình cờ, nàng nhận ra rằng anh dân chài không phải chỉ có những vẻ đẹp về hình thể và tâm hồn anh không phải có những đặc tính thành thực, chất phác, ngây thơ.
Hôm ấy vào ba giờ chiều, ba người lên chơi hòn Trống Máị Cùng đi với một người con trai đến nơi vắng vẻ, Hồng hơi ngượng tuy biết Vọi chỉ là một người quê mùa không đáng sợ. Nhưng vì quá nể Hiền, nàng không muốn trái ý bạn.
Trời nóng như thiêu như đốt. Lên hết cái dốc gần đường phố Cầu, Hồng phải ngồi lại nghỉ mệt dưới bóng một tảng đá lớn bên chùa Sầm Sơn. Nàng vừa cầm nón quạt vừa thở hổn hển. Hiền mỉm cười đưa mắt nháy Vọi để thầm bảo cho chàng biết rằng cô bạn của mình yếu đuối quá. Vọi không hiều nghĩa cử chỉ ấy mà chỉ bẽn lẽn đỏ mặt cúi đầụ
Nhưng chàng lại vui vẻ ngay được vì chàng thấy Hiền và Hồng không chút giấu diếm lấy gương và phấn ra trang điểm để sửa lại nhan sắc bị mồ hôi làm hoen ố.

-Các cô đánh phấn làm gì! Ở đây có ai đâủ
Câu nói rất hợp lý và rất ngộ nghĩnh khiến Hồng phải ngẫm nghĩ. Còn Hiền thì cười lớn bảo Vọi:
-Chẳng có anh là gì?
Vọi không hiểu, cũng cười theọ Gần đấy, trong một khoảng đất bằng phẳng, dăm con bò thản nhiên đứng gặm cỏ non. Bọn trẻ mục đồng vào ẩn nắng trong chùa nghe tiếng cười chạy ồ cả ra tò mò nhìn. Hiền khó chịu, giục Hồng đứng dậy đị
Qua chùa, ba người xuống một cái dốc. Trời nóng bức nhưng Hiền vẫn luôn miệng hỏi chuyện Hồng dù bạn mình đã thở phào hơi tai và chỉ trả lời nhát gừng. Vọi thì đi rất mau, vượt hẳn lên trước. Chừng muốn tỏ cho anh đánh cá biết rằng mình cũng chẳng ươn hèn gì, Hiền rải bước đi kịp chàng và cách một quãng lại cùng chàng đứng chờ Hồng.
Trong khi ấy, hai người nói chuyện liên liên về hết các mọi thứ. Trông thấy ngọn núi, đống đá, thung lũng nào Hiền cũng hỏi tên. Mà Vọi cũng thích giảng nghĩạ Hình như khắp vùng này chứa đầy những kỷ niệm êm đềm về quá khứ của chàng nên chàng chỉ mong có người nhắc đến để nói, và nói thật nhiềụ
-Đây là khe nước, hễ mưa to thì nước tràn lên thành cái suối nhỏ. Ngày còn bé tôi vẫn ra đó thả thuyền chơị
-Thế núi này là núi gì?
-Đó là hòn Đá Lớn. Chắc cô chẳng trèo được vì cao và khó leo lắm.
Hiền mỉm cười hỏi:
-Anh đã leo lên ngọn lần nào chưả
-Đã nhiều lần rồị
-Vậy chốc nữa tôi cũn leo lên đến tận ngọn cho anh coị

Vọi kinh ngạc nhìn Hiền rồi chàng nở một nụ cười ngờ vực:
-Nó dốc mà nhọn, trông như cái vú con gáị
Đến lượt Hiền kinh ngạc trố mắt nhìn Vọị Nàng không ngờ trước mặt cô thiếu nữ Vọi lại dám sỗ sàng như thế. Nhưng câu nói sỗ sàng đối với Hiền chỉ có nghĩa tự nhiên, thẳng thắn đối với khối óc người chất phác của một anh dân quê. Vì vậy, Vọi ngơ ngác không hiểu tại sao Hiền lại cười ngất réo bạn mà khoe rằng:
-Hồng ơi! Anh Vọi bảo hòn Đá Lớn kia giống cái vú con gáị Chị trông có hệt không?
Hồng xấu hổ không đáp. Vọi nghiễm nhiên nói tiếp:
-Nhất lá đứng dưới đường nhìn lên lại càng giống lắm! Tất cả dãy núi này người ta đặt tên là núi Người Nằm hay núi Cô Con Gáí. Hòn Gầu Cao là cái đầụ Hòn Đá Lớn cùng hòn Buồm là hai cái vú. Đường trèo chạy thẳng xuống dưới kia là đùi và chân.
Hiền rũ ra cười và chờ cho Hồng theo kịp. Nàng bảo bạn:
-Chị đã thấy chưả Dãy núi này là người con gái trần truồng hay mặc may-ô nằm phơi mình dưới ánh mặt trờị
Rồi nàng quay hỏi Vọi:
-Thế xóm Sơn của anh ở vào chỗ nào người con gáỉ
Anh chàng đánh cá không hiểu đó là câu nói cợt nên ngớ ngẩn đáp:
-Thưa cô, tôi cũng không rõ. Tôi chỉ biết xóm tôi ở chân núi Đầu Câụ
-Đầu Câủ Ồ, tên hay nhỉ!
Hồng chau mày, thì thầm trách bạn:
-Sao chị cứ đùa anh ấy mai thế? Người ta hiền lành, không nên chế nhạo người ta như thế!
Nhưng Vọi vẫn thật thà giảng nghĩa:
-Vâng, núi Đầu Câụ Người Tây thường gọi là núi Con Voi vì nó cũng hơi giống cái đầu voi thò xuống hút nước biển.
Hiền nghe lơ đãng vì đương mãi đăm đăm nhìn một người đàn bà lom kkhom từ trong túp lều tranh lụp sụp đi rạ Theo sau là một con chó mực xổ ra sủa dữ dộị Bà lão đuổi chó rồi ngửa tay xin tiền.
Hồng chun mũi ghê tởm vì bà ta ăn mặc vừa lôi thôi, vừa bẩn thỉụ Hiền cho cái lối xin tiền như thế là đê tiện quá, nhất là nàng lại thấy một người đàn bà khỏe mạnhh ý chừng là con dâu bà lão đương ngồi thái khoai lang ở sân. Nàng nghĩ thầm:
-“Con cái kiếm ăn được sao lại để bà già tự hạ mình xin tiền khách qua đường?”.
Nhưng Vọi đã tiến lại gần chào hỏi:
-Bác ơi! Anh Đa đã đỡ chưa ạ?
Bà lão ngẩng nhìn:
-Anh Vọi đấy à? Nhà nó vẫn thế đó anh ạ!

Hiền tò mò nhìn vào trong nhà. Ở gian bên, một người đáp chiếu nằm rên trên một cái giường tre xiêu vẹọ Dưới gầm giường là môt đống khoai lang để ngổn ngảng. Cái giường ấy với cái phản thấp kê gian bên kia và cái ổ rơm ở gian giữa là tất cả đồ đạc trong nhà. Sự nghèo nàng làm cho Hiền rùng mình ghê sợ, không hiểu sao ở vào cảnh trơ trụi đến thế mà người ta sống nổi! Nàng thì thầm bảo Hồng:
-Trời ơi! Một mẹ già, hai vợ chồng với sáu, bảy đứa con lúc nhúc trong gian nhà chật hẹp hôi hám!
-Mà chị trông kìa! Những đứa con, đứa thì gầy, bụng thì ỏng, mắt thì toét!
Hiền ngắm Vọi nói chuyện với con dâu bà lão và bảo bạn:
-Trẻ con vùng này coi yếu đuối cả mà sao những người đi đánh cá thì khỏe mạnh vạm vỡ thế?
Sau khi cho mỗi đứa bé một xu, Hiền và Hồng cắm đầu đi thẳng không dám quay cổ trở lại nhìn túp lều tranh tồi tàn nữạ Vọi theo sau bảo hai người:
-Anh Đa ốm đã năm, sáu hôm nay mà không đi nghề được. Túng thiếu, đói lắm! Sáng nay qua nhà thương tôi có xin cho anh ấy mấy viên thuốc sốt đấy nhưng coi bộ chẳng ăn thua gì!
Hiền hỏi:
-Lúc nnãy anh đưa thuốc cho vợ người ốm phải không?
-Chính phảị Với lại tôi giúp chị ấy một hàọ
Hiền cảm đợng nhìn Hồng. Vọi nói tiếp:
-Anh ấy túng bấn lắm, nhà đất bán cả, phải lên ở nhờ nhà nước, trồng qua quít, ít khoai, ít ngô lấy cái ăn.
-Nhưng anh ta cũng đi nghề mà?
-Đi nghề là khi nào người ta thuê. Hai cô tính, đi nghề phải có vốn sắm mảng. sắm lưới chứ. Vốn ấy nhiều thì hai, ba trăm bạc, mà ít ra thì cũng phải hai, ba chục bạc. Anh Đa đâu còn bao nhiêu tiền dư nên chỉ đi bắt ngao, câu cá nhì nhằng. Tôi thương anh ấy lắm. Một mẹ già với đàn con mà không có nghề thì đến chết đói mất! Vì thế tôi thường bảo anh ấy đi nghề với tôi; kiếm được nhiều thì tôi chia cho nhiều, kiếm được ít thì lấy ít vậỵ Độ này anh ấy ốm không đi nghề được thì họa hoằn tôi cũng phải giúp anh ấy một vài hào, dăm ba xụ
Hai cô thiếu nữ lấy làm kính phục tấm lòng thương người của Vọi, đưa mắt nhìn nhau lẳng lặng nhìn nhau cảm động...