Ngọc bắt đầu vào ngày thứ hai của một sự kiện đáng buồn xảy ra giữa hai đứa. Ngọc khóc vào lúc nửa đêm gần sáng. Rồi sáng nay vừa đứng chùi rửa toilettle, Ngọc đứng khóc nức nở, dàn dụa. Chàng vẫn nằm yên trong phòng, có lẽ thức lâu rồi nhưng vẫn  chưa muốn rời khỏi giường, có lẽ nghe tiếng Ngọc khóc từ trong buồng tắm, Ngọc nghe tiếng chàng trở mình.

Cuộc sống chung kéo dài nhiều năm, có lẽ đây là lần thứ năm, thứ sáu gì đó, những chuyện đại loại như vậy đã xảy ra. Những lần trước, sự thiếu tế nhị, thẳng thắn, thực tế của chàng, Ngọc bị sốc, choáng váng, ngơ ngẩn, Ngọc không hiểu chàng nói thật hay nói đùa, Ngọc giận, khóc, bỏ ăn, người gầy xọp. Chàng vỗ về, xin lỗi rồi lại xin lỗi. Họ làm hoà, hôn nhau, làm tình, trở về nguyên trạng quan hệ vợ chồng. Coi như không có, hoặc chưa có gì xảy ra. Lần này tình hình có vẻ gay cấn. Có lẽ bắt đầu từ sự xuất hiện của một khuôn mặt đàn bà…

Mười năm về trước, gặp Vinh ở Vancouver, lúc đó Ngọc đi làm và đi học. Ban ngày đứng caisse cho một tiệm thực phẩm ở Chinatown, ban đêm cày cho xong mảnh bằng đại học kế toán, Ngọc gầy rạc người, mặt nổi mụn lấm tấm vì thức khuya. Cái nhan sắc xanh xao đó bỗng dưng lọt vào mắt xanh của chàng kỹ sư trẻ tuổi độc thân, mới ra trường, vì một gặp gỡ hết sức tình cờ.

Mùa xuân năm đó, Ngọc được mời đến ăn tiệc nhà chị Thu. Chị người gốc Huế, lấy chồng người Canada gốc Ănglê, vốn là thầy dạy cũ của chị thời sinh viên. Theo tục lệ mà hiện nay còn nhiều người Canada gốc Ăng-lê chính hiệu vẫn coi đây là một tục lệ vui tươi hóm hỉnh là ngày đầu Xuân, tiết trời ấm áp, những người yêu nhau đều kéo xuống biển nhúng người vào dòng nước mặn để tắm gội, “tẩy tray” mùa đông dài lê thê của năm cũ. Tục lệ cũng vui vui, không khác tục lệ “xối nước” của người Lào hoặc Kampuchia, nhân dịp đầu năm mới. Chỉ khác nhau lúc đó trời Vancouver còn lạnh, trên dưới 20 độ, cả bọn ngại ngần chưa dám thử trò chơi nghịch ngợm đó, chỉ chờ vợ chồng chị Thu cùng với những cặp tình nhân khác ùa nhau xuống biển nghịch nước tung toé. Vinh cũng trong số đám người sôi nổi đó! Vóc người chàng to cao, vạm vỡ. Chàng bỏ đám phụ nữ Việt Nam e thẹn, quê mùa hoà nhập theo bọn con gái tóc vàng đùa nghịch trên bãi và buông lời tán tỉnh. Cuộc vui kéo dài đến nửa đêm. Ai nấy đều mệt lả, một phần vì nốc rượu mạnh quá nhiều, một phần nước biển thấm lạnh. Cả bọn chất nhau lên xe hát vang trên đoạn đường trở về căn nhà chị Thu nằm ở lưng chừng núi. Vinh dựa vào người Ngọc, chàng say mềm, hai tay chàng ôm chặt lấy Ngọc, hát lảm nhảm. Ngọc chịu trận! Trên xe chật cứng, mọi người cười đùa ngả nghiêng đến trâng tráo.

Về đến nơi, chị Thu, bà chủ nhà sành sỏi trong tất cả cuộc vui bể đình bể đám, bắc ngày nồi cháo đêm cho cả bọn, bỏ mặc ông chồng già ngồi ngu ngơ, đưa mắt nhìn dò hỏi những cái miệng hằng loạt đang mở máy, đấu hót cười nói bằng một thứ ngôn ngữ lạ lùng mà ông ta không thể nào thông cảm được. Chị Thu vẫn tiếp tục uống rượu, một tay cầm cốc rượu vang đỏ thẫm, tay kia luôn khuấy nồi cháo, tươi như hoa… Ngọc ngưỡng mộ và khâm phục chị như một type phụ nữ “feminist” đúng nghĩa. Chị có đủ tất cả: nghề nghiệp, nhan sắc, sự duyên dáng và lê trên tất cả là sự tự tin và tự do. Ở ngoài phòng khách, Vinh nằm lăn trên sàn. Đêm đó, nghe lời chị Thu, Ngọc cởi áo cạo gió cho Vinh. Ngọc mang bát cháo cho chàng, giúp chàng nâng đầu dậy. Lúc chàng ngẩng lên, dường như đã bớt say, chàng nhìn Ngọc có vẻ ngượng ngập. Hôm sau rồi hôm sau nữa, Vinh gọi điện thoại cho Ngọc…

Ba tháng sau, Ngọc nghiễm nhiên ngồi bên cạnh chàng trên chiếc xe Chevrolet màu trắng bạc. Ngọc bớt công việc ở tiệm thực phẩm, viện cớ phải học thi cuối khoá. Thật sự, bất cứ những lúc rỗi rảnh, Ngọc đến nơi chàng. Trong căn phòng xinh xắn, tiện nghi, Ngọc giặt áo, chùi thảm, dọn giường, nấu cơm cho chàng, những bữa cơm xinh xinh với hai đôi đũa son nằm đối diện nhau, những đĩa thức ăn thơm tho nóng sốt gợi lên một hình ảnh ấm cúng, nhiều ràng buộc. Ngọc đóng vai người tình, người vợ tương lai mà không cần biết chàng yêu mình tới mức nào! Đến tháng thứ sáu, Ngọc tắt kinh. Theo kinh nghiệm “đường trường”, Vinh nói nàng có bầu. Ngọc vẫn cãi: “Không! Lâu lâu em bị như vậy, chắc em bị stress vì học thi”. Thật ra, đã có chữ nào vào trong óc nàng đâu và rồi bụng càng ngày càng to ra. Ngọc bàn với Vinh làm đám cưới. Vinh ngồi thừ người nghĩ mông lung, sau cùng chặc lưỡi: “Ừ! Thì cưới!”.

Đứa con gái ra đời, mũm mĩm, có chiếc mũi cao, quý phái, cặp chân mày rậm, rất giống chàng. Bim, con gái Ngọc giống mẹ ở dáng thanh với đôi chân dài. Trong khi đó, Ngọc giống như tạc bà ngoại của Bim. Má Ngọc có thân hình dong dỏng cao, suối tóc dài óng ả. Hồi má có bầu Ngọc sáu tháng, mà vẫn mặc áo dài lụa tơ tằm đi chợ, ai để ý mới biết ở má có nhiều thay đổi. Vậy mà cô hàng vải, hoa khôi Xóm Bóng Nha Trang dạo nào bỗng chốc có vài năm, cuộc đời hạnh phúc bình yên bỗng sụp đổ. Ngọc bỗng nhớ dì Ân từ dưới quê ra. Dì đi xe lửa từ Duy Xuyên hết hai ngày đường mới đến Nha Trang. Dì gánh mít mật chín mùi, dắt đứa bé trai bẩy tuổi, bằng tuổi Ngọc, mặc bộ quần áo bằng vải ú ngắn cũn cỡn. Dì mang con trả lại cho ba…

- Con ơi, con về ở với nội, chắc má không sống nổi ở cõi đời này…

Má khóc nức nở, vật vã từ trên bộ ván gõ rồi lặn lộn xuống dưới sàn nước. Năm đó, nhà Ngọc cũng giống như những gia đình ở Xóm Bóng, đều có dựng sàn nước phía sau nhà nhìn ra bờ sông để tiện việc giặt giũ, tắm gội…

Lần cuối, Ngọc rời Việt Nam xuống tàu hải quân đi di tản với chú thím, má mặc áo nâu sòng, đầu cạo trọc đứng dưới mái tam quan. Khuôn mặt âu sầu, má nhìn Ngọc không nói. Dường như tất cả những đau đớn, ưu phiền của cuộc đời làm vợ, làm mẹ kém may mắn, má cầu nguyện cho con gái má trong bước đường tha phương lưu lạc, sẽ được tránh khỏi. Còn nghiệp chướng oan gia của đời má, coi như má đã trả xong rồi…

- Em nghĩ gì mà mặt mũi đăm đăm vậy! Chiều nay cho con ra Harvey’s ăn hay muốn mua bánh cuốn nhà chị Tú…

Ngọc lắc đầu không trả lời Vinh. Tối nay Ngọc muốn mang hai con về nhà, tự tay dọn bữa cơm chu đáo cho chúng nó. Mấy bữa nay ở nhà bà Lucie, bà già giữ trẻ gốc Do Thái, mấy đứa con của Ngọc không chịu uống sữa, người chúng nó gầy rạc. Ngọc định sẽ chiên cho tụi nó hai cục steakhaché  bự bằng nắm tay, còn salade thì sẽ luộc đậu côve, cà rốt thía khoanh trộn với bơ. Sau cùng, để thưởng cho Bim và Su đã ngoan ngoãn ở nhà bà Lucie mà không đái dầm, Ngọc sẽ dọn cho con hai ly kem Sundea có rất nhiều chocolat.

- Youpi, Youpi Maman.
Mỗi khi hứng chí ca ngợi mẹ, hai đứa con của Ngọc đều hét lên như vậy. Ngọc sực nhớ, Su ăn chocolát nhiều hay bị chảy máu cam…

- Anh định gởi con thêm vài bữa nữa. Tối nay, nếu em thích, hai vợ chồng mình ra ngoài ăn nói chuyện. Gần đây, chuyện nhà lục đục bởi vì thái độ của em rất là kỳ cục, rất là chướng, không ai chịu nổi!

Chàng sắp sửa rủa xả Ngọc! Thôi đi cái miệng Trụ Vương, cái lưỡi Tần Thuỷ Hoàng, cái miệng bóng như bôi mỡ. Cái miệng chỗ nào cũng đặt lên được, đặt đến đâu là trơn tru đến đó. Ngọc oán hận nhìn chàng. Nhìn nghiêng, Vinh đẹp trai,  cứng cỏi. Vầng trán cao, thẳng, cái cằm lẹm. Toàn bộ khuôn mặt chàng, theo Ngọc, có cái cằm lẹm làm chàng bị thất tướng, con người bất nhất, ăn ở không có hậu.

Ngọc nhớ lại các chú bên nội, em ba, ai cũng có cằm lẹm. Bên họ nội của Ngọc, đàn ông lẹm  cằm, đàn bà má lúm đồng tiền. Trên khuôn mặt họ nội, phía nam hay nữ đều có một chỗ hõm vào của sự thiếu sót, hụt hẫng… Chính cái không tròn trịa này đã làm đảo điên những người đàn bà mà cuộc đời má là một ví dụ.

Má gói cho Ngọc mấy bộ đồ bằng vải pôpơlin trắng, cổ lá sen với hai cái áo cụt mặc tết bằng vải soie Thái Lan hoa vàng, khúc vải thừa má cố ý dặn chị thợ may áo dài phải dành cho Ngọc một cái áo cụt để khi ra đường, ai nhìn đều thấy hai mẹ con mặc áo giống nhau. Má xếp trong cái hộp gỗ chạm bằng cẩm lai hai đôi khuyên vàng ta, một cái kiềng chạm rồng, một mặt đá cẩm thạch màu hoa lý có nạm bạc… má trả lại của cải cho bà nội. Má quì xuống lạy bà nội ba lạy rồi khóc:

- Con lạy má để xin quy y cửa Phật. Con xin má thương con nuôi cháu nên người. Khi nào nó khôn lớn ra đời, nó sẽ hiểu mà đứng trách móc gì con…

Có lẽ ngày lạy bà ngoại đi lấy chồng má cũng khóc. Nhưng đó là giọt nước mắt “khóc như thiếu nữ vu quy. Tiếu tự thư sinh lạc đệ kỳ” – Khóc như thiếu nữ ngày về nhà chồng, cười như học trò vừa hỏng thi - Giọt nước mắt của thứ hạnh phúc mới mẻ, ngỡ ngàng lẫn  với nỗi rầu rầu của sự ly biệt mẹ cha. Ngày lấy chồng má cũng buồn vì xa ngoại! Bởi vì má cũng bắt đầu cuộc hành trình giống như ngoại trước kia. Ngoại cam phận, bó tay thúc thủ, nuốt lệ mà nuôi đàn con dại và nhìn sự phản bội bằng sự tha thứ. Còn má, má ra đi với sự căm hận.

Hôm  chia tay má, Ngọc đứng ôm cây cột ở giữa nhà, Ngọc muốn chạy ra ôm má. Ngọc không muốn má đi đâu hết. Nhưng rồi, cuối cùng má cũng cắp nón ra đi. Ngọc không bao giờ phai mờ trong trí nhớ hình ảnh của má đi trên đường làng. Thuở đó, khi có chồng má không còn xoã tóc mà mái tóc óng ả đó đã được búi gọn ghẽ, nghiêm nghị về phía sau lưng. Má đi thẳng, hai vai run lên theo tiếng nấc, bước chân xiêu vẹo không một lần quay lại. Bóng má mất hút sau rặng trâm bầu kể từ hôm đó…

Sáng sáng, Ngọc thức dậy trong căn phòng ở chái hiên nhà. Ngọc nghe tiếng nghiến răng kèn kẹt của bàn nội sai bảo dì Ân bưng nước nóng rửa mặt. Tiếng chổi quét sàn sạt trên sân xi măng phơi thóc của những người giúp việc. Đến xế trưa, trời đổ nắng xối xả trên mái ngói, Ngọc mới lồm cồm ngồi dậy và sực nhớ mọi người trong gia đình dường như đã quên mình. Ngọc chạy xuống bếp lục niêu cơm, bới cho mình một chén vun với vài miếng cá sòng kho kèm theo trái ớt chỉ thiên cay xé lưỡi, rồi ra trước hè ngồi ăn. Thỉnh thoảng, Ngọc mang cơm vào khu vườn sau nhà. Những lần đó, Ngọc phải đi qua dãy nhà ngang. Thoáng vài lần, Ngọc gặp ba, lúc ông vừa thức dậy. Ông quấn trên người tấm xàrông của người Miên bằng vải sọc đen, cả thân hình to lớn, cường tráng của ông chiếm gần hết bộ ván. Ông gọi Ngọc vào, vuốt tóc Ngọc, hỏi han đôi câu và lần nào cũng móc từ trong chiếc ví bằng da cá sấu một vài đồng lẻ cho Ngọc ăn đá nhận. Hồi đó, Ngọc mê món ăn của thuở ấu thơ là món đá bào ướp xi-rô bỏ thêm vào muống chanh muối. Ngọc ngồi thu lu một góc sau vườn, những khi không có tiền, trong túi Ngọc đầy những trái me keo chát xì. Đôi khi, cũng có vài quả ngọt nhưng đó là những hôm gặp may…

Ngọc sống thơ thẩn với lũ bạn hàng xóm, nghịch ngợm phá phách, tò mò chuyện người lớn; rồi lớn lên như một thân cây dại. Tuổi thơ trôi qua một cách buồn thảm cay đắng, như những lần Ngọc nghe bà con trong làng nói về má, về ba. Rồi Ngọc nhớ lại những lần đi qua dãy nhà ngang, nghe tiếng cười rúc rích, tiếng thì thào phụ nữ xuyên qua vách nứa vang ra từ gian phòng của ba…

- Maman, Su không thích ăn cereal!

- Ăn đi, đừng làm ồn. Trễ giơ rồi đó. Tiếng Vinh vang lên bực dọc. Tờ báo vẫn không rời khỏi tay chàng. Vinh có lỗi nói ra lệnh như vậy cho trẻ con lẫn người lớn.