Huy vẫn thường xuất hiện một mình, không mấy khi có bạn đi cùng, ngoại trừ một người đàn bà cùng đi với anh lên đây độ cuối xuân mà vừa thoáng thấy chị ta, Điệp đã vội vàng lánh mặt. Đó là Châu. Châu có nhận ra nàng không? Châu đến đây làm gì? Chị ta quan hệ thế nào với Huy? Qua một vài đàn em tâm phúc, nàng biết Huy đưa Châu lên viếng một cô giao liên tên Miên trước kia hy sinh ở vùng này.
Thoát được Châu, Điệp cư xử với Huy khác trước, bớt khiêu khích và đằm thắm hơn. Bẵng đi vài hôm không gặp Huy, tuy quán vẫn đông, vẫn rôm rả, song nàng lại thấy thiêu thiếu một cái gì. Dường như chất trầm tĩnh của anh đối ngẫu với sự bề bộn náo động xung quanh. Khi Huy trở lại bao vây nàng trong ánh nhìn thiêu đốt lặng lẽ, trái tim nàng không ngừng ngân nga. ở rẻo đất toàn dân tứ chiếng, nơi không một ai biết tường tận lai lịch nàng, nàng có sợ gì mà không túm tóc một đấng mày râu nào đó và biến hắn ta thành nô lệ của nàng. Song nàng đã không làm thế. Nàng chỉ mong muốn được hiến mình cho cái mà người ta gọi là tình yêu đích thực. Biết bao ngày nàng thả nỗi mơ màng của mình phơ phất trong không gian.
Huy đã rời mắt khỏi ánh trăng từ lúc nào, anh lặng lẽ ngắm Điệp. Mái tóc cặp sau gáy không ép được những lọn sóng bồng bềnh luôn chực ùa ra mơn man tấm lưng chắc lẳn, mơn man đôi tay tròn với nước da bồ quân. Mái tóc ấy giờ đây đang ánh lên một mầu nâu hoe vàng mê hoặc dưới ánh sáng của ngọn đèn treo. Dường như Điệp có một nỗi u sầu thầm kín, nó tương phản với sự nồng cháy tỏa ra từ thân thể nàng, và cả hai, nỗi u sầu lẫn vẻ đẹp đầy khao khát kia cứ xô đẩy lẫn nhau trong từng tế bào của người phụ nữ đang xuân ấy khiến Huy không nguôi mong muốn khám phá. Hãy thử xem nào, nàng chẳng qua là một Các-men cô đơn thôi mà, có điều nàng khôn ngoan hơn, nghề buôn bán đã mang lại cho nàng ít nhiều mánh khóe để đong đếm với đời. Đôi môi dày hơi trễ rất ăn ý với cặp mắt ngó xuống buồn buồn khi nàng bận nghĩ ngợi gì, đã hơn một lần thắp lên trong Huy ý định sẽ đem đời mình làm chỗ dựa vững chãi cho nàng. ý định ấy của Huy lẽ ra ngày càng chắc chắn, nếu không luôn luôn xảy ra một điều gì đó kéo nàng khỏi sự đăm chiêu, đồng thời làm vẻ nũng nịu dễ thương biến tan thành khói. Chỉ cần một tiếng dặng hắng hoặc cái búng tay gọi bia của khách là nàng sực tỉnh ngay, ánh mắt mới u hoài đấy vừa đánh lên là bật ra vẻ lẳng lơ khó tả. Nàng đứng dậy, vai rướn tới trước, mông mẩy ra sau, mớ tóc kẹp sau ót như một ngọn phất trần mầu hung đã bung lên, tất cả rung rinh, tràn đầy, vừa khêu gợi vừa thách thức trong nhịp đi uyển chuyển, trong cái cười nửa miệng, trong ánh mắt không thèm đậu vào một thằng đàn ông nào. Không một thằng đàn ông nào ư? Mà sao nàng cứ cuồn cuộn trước đàn ông thiên hạ như lửa gặp gió lớn, như nước gặp mưa to? Huy vừa thích thú vừa khổ sở tự hỏi, câu hỏi ấy đeo đẳng anh nhiều đêm, nhiều ngày, khi anh ở xa nàng, cả khi anh ở gần nàng.
Chỉ có hai người trong quán vắng tênh, với những ngọn đèn dầu lay lắt. Nàng ngồi nghiêng bên bếp thổi cơm chưng mắm. Mắt nàng xa xăm, môi nàng phụng phịu trong một hồi ức riêng tư nào, hay là nàng hoàn toàn không nghĩ ngợi gì. Lòng Huy trào lên một nỗi ngọt ngào, ngọt ngào đến độ anh không thể tiếp tục ngồi im dán mắt vào nàng, trong khi mùi mắm chưng bắt đầu dậy lên, báo hiệu sự thấm quyện đượm đà của rất nhiều hương vị.
Điệp mở vung nheo mắt nhìn mặt trứng tươi hồng vun lên tựa mặt trăng và nhón tay cất chén mắm ra khỏi nồi. Nàng đưa mấy đầu ngón tay bóp vào dái tai xuýt xoa vì nóng, rồi liếc về phía chiếc bàn kê sát cửa sổ. Không còn Huy ở đấy nữa. Ngọn đèn nhỏ trên bàn đã tắt. ánh trăng tiếc rẻ nhìn xuống chai rượu trắng còn nguyên.
Anh chàng quái gở ấy đã im lìm biến khỏi ngôi quán như một con mèo. Điệp ngó quanh quất và đinh ninh Huy vẫn còn đâu đấy. Nàng lên tiếng kêu, nhưng không ai đáp lại. Nàng lại kêu to hơn, hơi dằn dỗi vì sự đùa dai của anh ta. Nhưng chỉ có gió, gió thổi tắt thêm một ngọn đèn và phần phật lay động bóng đêm. Rõ đồ dở hơi - nàng vừa mắng thầm vừa tủi thân đóng cửa.

Nhìn chung là rách, không chính xác. Nhìn chung là hâm, không chính xác.
Nhìn chung là cù lần, càng không chính xác. Mấy gã đàn em của Điệp bình Huy như thế khi chúng nó hứng chí xé khô nai luận anh hùng. Vừa tranh cãi chí chóe, chúng vừa ranh mãnh liếc nàng. "Nhìn chung gì mà lắm thế? Theo chị bay nhìn riêng thì anh chàng lập dị và hèn" - nàng đế vào. "Chị nhầm - Một thằng ốm như cái que nói - Bọn địu khét tiếng sơn khê mà sợ ông Huy một phép. Tụi nó tranh chấp ẩu đả nhau bể trời, nhưng nhác thấy ổng là êm như cái nhíp liền". Thằng mập tán theo: "Em đã mục kích địu phia 0 Ba Lự tôn kính ông Huy sem sem như em tôn kính chị, tưởng bở!". "Thét lác!" - Điệp mắng yêu. "Thiệt mà, ngay như chị..." - Nó nháy mắt tinh quái. Điệp đỏ mặt:
"Tao làm sao thằng ranh?" - "Thì có bà con đây làm chứng - nó chỉ mấy đứa bạn nhậu - bữa nào ông không ghé là hở đâu nhăn đó, giận cá chém thớt, thấy ông là làm mặt tỉnh nhưng trong bụng rộn ràng chuyện tình Lan và Điệp, héng tụi mày?". Cả bọn rộ lên cười. Nàng véo tai thằng đàn em lanh lảu, nghe thức dậy nỗi e thẹn lạ lùng.
Người đàn ông to lớn ngồi riêng bàn cạnh cửa ra vào đưa tay quệt tăm rượu dính trên bộ ria kẽm bước tới chỗ bọn Điệp đang túm tụm. Họ lập tức nhận ra Tám Ria, tay lái xe cự phách của xí nghiệp khai thác gỗ xuất khẩu, một trong những con ngựa thần dày dạn đường trường.
- Cho tôi vô duyên xen vào câu chuyện các vị một chút. Trước kia, hồi tôi chưa chuyển về xí nghiệp, tôi và tất cả hành khách trên chuyến xe hàng chạy tuyến Buôn Ma Thuột - Nghĩa Bình đã thọ ơn ông Huy, họa sĩ Huy mà các vị đang nói tới ấy. Cả bọn ăn trầm cũng được ổng cứu mạng.
Bọn đàn em thích hóng chuyện của Điệp xích gần lại và kéo ghế mời Tám Ria ngồi. Anh ta dừng một chút như để hình dung lại sự việc. Điệp đứng dậy về chỗ của nàng sau quầy, nhưng tai nàng không bỏ sót nửa lời thoát ra từ dưới bộ ria kẽm đen của tay lái xe vạm vỡ.
- Vào độ giáp Tết tám mốt, xe tôi chạy chuyến cuối ngày xuất phát từ Buôn Ma Thuột. Suốt cả buổi chiều, tôi đấu tranh với ban điều độ cho gác chuyến lại đến mờ sáng hôm sau, thậm chí khởi hành từ ba giờ sáng tôi cũng sẵn sàng, miễn là đi đường rừng vào ban ngày. Vì sao vậy? Vì vào thời gian đó, bọn phun-rô hoạt động mạnh ở vùng này. Bọn chúng rất thính, rất lão luyện trong chiến thuật trinh sát. Do đó, các lực lượng biên phòng của ta truy lùng chúng từ phía ánh sáng thường gặp khó khăn. Đối tượng của chúng là các xe quân sự, xe công tác và cả xe hàng vào những đêm không trăng. Đã có ngót dăm chuyến xe bị tấn công, hàng chục kẻ xấu số bỏ mạng trên đường vì đụng phải phun-rô. Thế nhưng hôm đó cha trưởng ban điều độ kiên quyết không đổi quyết định, ngược lại còn thuyết phục rằng nếu tôi giao kịp cà phê mà công đoàn bến xe đã chuẩn bị cho đầu nậu đúng hẹn thì sẽ có một khoản kha khá cho anh em ăn Tết, vả lại nếu muốn mua vài trăm cân nếp đậu chở lên cho các nhà xế thì tốt nhất là đi ngay để còn kịp phiên chợ Gò Chàm. Chả cặp kè tôi và tả về phiên chợ Gò Chàm hay đến độ tôi không còn ương bướng cãi lại như lúc đầu. Thêm vào đó, những người thợ hồ dân xứ nẫu cứ năn nỉ tôi chạy để các tướng về gặp vợ con sớm chút nào hay chút nấy. Con người ta hay xiêu lòng vì những cái khó cắt nghĩa được. Khi bỏ xa những xóm nhà rải rác, chạy qua rừng đêm, tôi ơn ớn trong người. Đến cây số 92 thì đụng thiệt. Tiếng súng nổ rất gần. Tôi bặm môi dấn ga tính chạy thục mạng nhưng bánh trước đã bị bắn xịt lốp. Bà con trên xe khóc như ri. Trên cái nền đen sẫm đồng lõa của rừng, bọn phun-rô hơn hai chục thằng như quỷ đêm dạng chân chĩa súng vào những người lâm nạn. Không hiểu sao đêm ấy chúng không nổi cơn tàn sát như các trường hợp trước đó đã gặp phải. Chúng trói nghiến chúng tôi lại rồi lục soát. Các bà bị sờ nắn, vừa mở miệng kêu nhột hay rên đau là chúng dộng báng súng vô tội vạ. Chúng cắt mấy thằng lên xe tháo hàng, bắt chúng tôi cõng trên lưng rồi lùa mãi chúng tôi vào rừng già âm u. Do không thấy đường, chốc chốc tôi bị vấp cây đau điếng. Nhưng sự đau bên ngoài không thấm tháp gì so với sự sợ hãi trong lòng. Bàn chân lạ lẫm dò lên mặt đất xôm xốp lá. Những họng súng lạnh lẽo của bọn giặc rừng nơm nớp bên người. Tiếng sột soạt, tiếng hú tác mơ hồ, tiếng người thì thào nhắc đến hổ làm ai nấy toát mồ hôi lạnh. Cái hoang vu bí mật của đại ngàn được bóng đêm nhân lên gấp bội, đè nặng lên người nỗi ám ảnh chết chóc. Gần sáng, lác đác hiện những khoảng rừng bị đốn đang tái sinh, hễ chúng tôi lỡ đụng vào cây mới lên là sương rụng ào ào như mưa. Dấu vết những cuộc phá rừng của bọn sơn tràng còn hằn rõ. Trên bãi đất bị quần nát như voi đạp còn ràn rụa những luồng lở loét do thân cây đổ bị kéo le từng chặng dài. Một đôi căn lán xập xệ. Nếu trong hoàn cảnh khác tôi đã nguyền rủa bọn sơn tràng phá hoại, nhưng lúc bấy giờ những điều trước mắt lại khiến tôi thầm hy vọng được gặp một nhóm người đủ mạnh để giải thoát cho mình. Bọn phun-rô xua chúng tôi hết ngoặt sang ngả này lại bẻ sang ngả khác. Rừng vừa nuốt chửng những con người mệt mỏi vào vòm miệng vĩ đại của nó, vừa liên tiếp mở ra những khoảng xanh ngút ngát vô hồi. Hàng ngàn con chim đủ mầu chao chác trên đầu. Những bầy sóc rừng nghiêng ngó qua kẽ lá. Mấy con chồn giật bắn mình vì đoàn người ngợm đi qua. Hai ngày hai đêm trên đôi chân rệu rã, không hiểu sao chúng tôi vẫn bước được. Khi chúng cho chúng tôi dừng thì trời đã lại mơ mơ sáng. ở chỗ mới tới có non chục người trong tình trạng còn tồi tệ hơn cả chúng tôi. Đó là cánh đi địu của Ba Lự. Lũ quỷ chộp được họ khi họ đang hì hụi đục khoét ruột một cây gió để lấy trầm. Có thể đoán bọn phun-rô đánh đập họ dã man như thế nào, có người mặt sưng vù như một cái bánh tráng nướng. Nhưng điều làm chúng tôi kinh hãi nhất là những người bị bắt, dù bị tả tơi bầm giập, trông vẫn còn ra hình dáng con người, còn bọn phun-rô thì ngoài cái mùi hôi hám nồng nặc mà chúng tôi phải ngửi khi chúng xán lại gần, bộ điệu chúng mới thê thảm làm sao! Thằng nào tóc cũng dài và rối tinh như một mớ bùi nhùi, mặt đứa nào cũng ốm vót lại như hai ngón tay tréo. áo quần chúng rách te tua, gọi là túm giẻ thì đúng hơn, để lộ những thân thể đen đủi vàng vọt, ghẻ lở. ánh mắt chúng đen xoắn hoang dại, cái nhìn nào ném vào chúng tôi cũng đầy hằn học và căm ghét. Cái bà núc ních mặc bộ đồ sặc sỡ hôm nọ ngồi xe tôi tươi tốt là thế, bây giờ cứ chốc chốc lại ọe lên một tiếng, như do bị nhịn đói suốt dọc đường đi nên bà ta không nôn được thứ gì.

Tám Ria bưng cái ca nhựa đựng nước lã tu ực ực. Thằng mập kéo cái ca lại, giục: "Kể nhanh đi cha nội, đừng vòng vo Tam quốc nữa". Nở nụ cười thông cảm, Tám Ria tiếp:
- Gần trưa, phía tây rậm rịch chuyển động. Từ một ngả rừng khuất khúc, một toán người xuất hiện. Bọn này ăn mặc có vẻ gọn gàng, tư thế hơn bọn tập kích chúng tôi nhiều. Trong bọn có một tên người Kinh trẻ tuổi, nếu không tính đến vết sẹo bỏng khá lớn bên má thì mặt mày có thể nói là sáng láng, không thoáng một chút ác độc nào. Tên này theo sát tên cầm đầu. Tôi không thể không ngắm tên cầm đầu. Vừa đến nơi, hắn trèo ngay lên một tảng đá lớn trước mặt chúng tôi, ngồi thõng chân kiểu người ta ngồi trên ngựa. Da hắn nâu như da người Kinh bắt nắng, tóc xoăn cột thành túm sau ót, mặt vuông, trán phẳng. Giữa hai cánh mày rậm hiện rõ mấy nếp nhăn thường thấy ở những người độc đoán khiến đôi mắt đen thẫm của hắn đầy ấn tượng. Mỗi lúc hắn nhìn về những người cuối hàng, chiếc mũi thấp và thẳng của hắn khịt khịt làm vành môi hơi cong khẽ nhếch lên ngạo mạn. Hắn vẫy một đứa trong bọn canh giữ lại gần, rồi vẫn ngồi trên cao, hắn nghiêng người xuống hỏi tên thuộc hạ bằng biếng Êđê, tên kia cũng trả lời bằng tiếng Êđê thỉnh thoảng xen tiếng Jarai liền bị hắn vặn tai một cái nhăn nhúm cả mặt mày. Tôi chỉ nghe bập bõm được vài từ thông thường. Chợt từ sau lưng tôi, một giọng cười nhẹ và trầm vang lên:
- Y Briêng! Con trai ông, thằng Blăn vẫn khỏe, tôi gặp nó tuần trước, trong đội văn nghệ dự Liên hoan ở thị xã. Anh kia làm sao gặp nó tại bản mà ông hỏi.
Thằng lính canh giật bắn người, nó giương súng lên nhưng tên cầm đầu đã túm tóc nó lẳng về phía sau. Hắn đứng phắt dậy, nghếch trông người vừa nói. Cả đám đông cùng quay đầu. Tôi nhận ra người khách lên xe cuối cùng hôm nọ, cái anh chàng còm còm da tai tái mà hút thuốc rời thiện nghệ tới mức luôn bị mụ béo lườm nguýt gắt gỏng, mỗi khi mụ hứ anh chàng cười cười dụi mắt tắt đóm thuốc nhưng được một chốc lại vê vê đốt đốt điếu khác. Mặc mấy chục cặp mắt kinh ngạc chiếu vào mình, anh ta chỉ nhìn thẳng tên cầm đầu trên tảng đá, ánh mắt điềm đạm, hơi giễu cợt. Bỗng nghe "thịch" một cái, tên cầm đầu đã nhảy khỏi tảng đá lớn, xông vào giữa đám người, đúng hơn là hắn lao vào chộp lấy anh chàng tội nghiệp kia, ngó chằm chằm vào tận mặt. Thật bất ngờ, hắn kêu toáng lên bằng tiếng Kinh:
- Yàng Sê Diê ơi! Thằng Huy? Bộ đội Huy! Phải mày không?
Vâng, đó là Huy, trong chiếc áo lính sờn bạc và cái quần dân sự ống loe cũ kỹ. Anh cựa cánh tay bị trói, gật đầu cười. Tên cầm đầu rối rít mở dây cho anh:
- Thằng Blăn là một trong hai đứa nhỏ mày cứu hồi bản cháy đó. Mày cứu con ta! Mày cứu nhiều lũ làng ta, cả mẹ của thằng này nữa - hắn vỗ lên đầu thằng lính bên cạnh - Bụng ta còn nhớ kỹ. Suối sông chảy hoài, chảy hoài vẫn không cạn ơn mày, bộ đội Huy à. ố hầy, mày hết ở bộ đội rồi à? Mày làm gì, hả?
Càng nói vẻ mặt hắn càng dịu đi trong hồi ức đẹp đẽ. Huy không giấu nổi xúc động:
- Tôi bị thương, sau ra quân, về ngành văn hóa làm tuyên truyền - Thấy mặt hắn nghệch ra, Huy đưa tay phác trên ngực mình - Tôi vẽ ấy mà, vẽ hình làng bản, vẽ hình đồng bào. Còn ông, sao ông bỏ làng đi như vầy?
Câu hỏi của Huy kéo tên cầm đầu về thực tại. Mặt hắn đanh lại, hắn quả quyết:
- Ta theo ý Yàng. Mày đừng hỏi chi! Bây giờ, ta thả mày - Hắn ghé tai thằng lính ban nãy. Tên này vội vàng lục lọi đống chiến lợi phẩm, lấy ra một gói lớn trong bó bao cát, ngoài bọc kỹ bằng ni lông. YBriêng cầm lên, bồng bồng trên hai tay như để ước lượng rồi trao cho Huy: - Trầm đó bộ đội à. Bán nó mày đủ sống suốt đời. Ta tạ cái ơn cao như núi của mày.
Huy lắc đầu:
- Tôi mang thứ này không an tâm.
YBriêng cười ha hả:
- Bộ đội Huy nhát như con nai từ hồi nào vậy? Chính ta sẽ đưa mày tới cửa rừng, một mình mày thôi! Ai biết mày có trầm mà sợ?
- Không. Không phải sợ. YBriêng này, tôi xin ông một việc, ông có ưng không?
- Trời ơi, thằng cha chập mạch rồi chắc? Lòng tôi dấy lên một mối ác cảm. Những người xung quanh xôn xao, ai ai cũng thấy tay Huy này đang đùa với tử thần. Bọn đi theo YBriêng nãy giờ đứng yên phục tùng, nhưng không giấu được tức tối, riêng tên người Kinh là vẫn bình thản. YBriêng nhíu mày lưỡng lự:
- Miễn đừng trái ý Yàng... Mày nói đi!
- Tôi xin ông thả tất cả mọi người bị bắt. Chúng tôi hứa sẽ không khai báo gì bất lợi cho ông.
Bọn thuộc hạ nhem nhuốc của YBriêng rít lên hung hãn, nhưng YBriêng thì nhắm mắt, gục đầu vào hông tảng đá lớn. Thời gian ngưng lại đặc quánh, sờ thấy được. Thật đấy, tất cả tóc trên đầu tôi bạc trong khoảnh khắc ấy. Sau này sợi nào mọc thêm thì đen, đen tuyền mới đểu chứ.
Tên người Kinh trẻ tuổi đến cạnh YBriêng, nói khe khẽ. YBriêng đáp lại cũng khe khẽ, nhưng gay gắt. Cuộc trao đổi giữa chúng làm bọn tay chân bứt rứt, nhưng không tên nào dám xen vào. Chúng tôi nín thở ngó Huy, còn anh ta thì ngắm tên người Kinh một cách thú vị, không chút sốt ruột. Bỗng YBriêng "hừm" một tiếng rõ to làm mụ béo giật mình bật ngửa, điệu bộ ụ ị của mụ làm hắn bật cười. Tên người Kinh lùi một bước lễ phép nhường cho YBriêng nói lời quyết định. Theo lệnh YBriêng, hơn ba chục người được dẫn ra cửa rừng. Riêng Huy phải ở lại - đó là lời mời đồng thời là điều kiện. Và chúng tôi thoát chết.
- Thế rồi làm sao anh Huy về được? Cả bọn nhao nhao.
- Tôi cũng đã hỏi, nhưng Huy chỉ cười - Tay lái xe ria kẽm nheo mắt - Ông ấy có một nụ cười làm tôi thấy nếu hỏi thêm thì tôi là kẻ tầm phào. Còn gì nữa, người ta đã cứu mạng anh. Không, cứu bao nhiêu mạng người! Thế mà anh lại tọc mạch vì sao người ta thoát chết ư?
Thằng ốm như cái que kia cà khịa:
- Qua cái đận sợ teo bu-ri, chắc đại ca ăn chay luôn?
Tám Ria giả vờ giận, quát long ria mép:
- Ăn chay bà cố tổ mày! Tao về, chiến đấu một phát ra hai thằng cu!