Hai đứa đã thân thiết nhau như ruột thịt.
Biết nàng rất siêng năng, thường hay quét toàn bộ cái ngõ cạnh nhà hàng ngày. Nên tên du kích thường lảng vảng theo sát như thèm thuồng một cái gì giống như bị bùa ngải. Lại nữa, biết nàng chính là vợ của một sỹ quan ngụy, một loại lính nguy hiểm nhất với cấp bậc thiếu úy, sĩ quan lính dù, có lần hắn dám thẳng tay tốc váy nàng lên. Từ đó làm nàng sợ sệt và cố tìm lấy một người có thể che chở; đó là cái lý do chính, khốn nỗi tôi cũng lại chỉ là... theo câu nói của những người mới chiếm đóng, là một thằng ngụy, sức khỏe chẳng có bao nhiêu, có điều tôi hơn họ ở cái liều, vì tôi thường hay nói trong lúc có tí rượu, rượu thường làm cho con người mạnh dạn hơn lên với câu chỉ tiêu: ”Liều mạng hơn cách mạng ”. Bạo miệng thì nói vậy, nhưng cũng sợ muốn chết, sợ tù, sợ tội, sợ ăn nằm ở dề trong cái gọi là trại cải tạo, vì tôi đã nghe những người có con, anh, em, cha, chú, đang bị tập trung cải tạo, thì cũng đã biết rồi.
Nhưng, cái nhưng đáng chết, sau đó chính tôi cũng tham gia tiếp quản với chính quyền mới, đúng chữ người ta gọi là theo đóm ăn tàn, với những việc lặt vặt như thu thuế nông nghiệp. Sau nầy lập thành trạm, cũng chững chạc ra phết. Vô tình tôi biến thành trưởng trạm và rồi những điều gì nàng cần làm cũng sẽ được làm, điển hình như là chuyển vận gạo chính bàn tay của chàng tức tôi, kẻ chính nhân quân tử nuôi cả nhà nàng. Lấy tiếng nói với bà mẹ và con nàng, những ngày nàng không trở về nhà, tôi và nàng thường hay ngồi bên bờ sông âu yếm, niềm yêu đương dâng tràn như không bao giờ xa nhau được, những tháng ngày chẳng thể quên.
Trong lúc đó ngoài đường những người vận chuyển lương thực đều bị chặn và thu mua hết nói là thu mua chứ những trạm lấy hết những gì mà chính bản thân dân làm và sản xuất, dân đã đổ mồ hôi máu ra rồi bị thu hết, lấy hết, không cho đem về được đến nhà cho gia đình.
Cho đến những người vào trong sông, câu được vài con cá nói theo kiểu của họ, tức cải thiện đời sống, cũng bị thu lấy sạch; gia đình đói, người người đói, chỗ no vẫn no thừa mứa. Người nước ngoài cứu đói gửi vào những bao nọ bao kia và tôi vô tình đọc được trong các bao “bo bo” có tờ giấy “ chương trình thực phẩm chăn nuôi gia súc thế giới ". Từ đó cho chúng ta có cái nhìn về chương trình thực phẩm thế giới fao. Những năm đó chúng tôi không ăn bo bo, hay mì củ, vì tự chế biến lấy thức ăn cuối cùng, lại còn cao cấp hơn nhiều người, vì mấy ai được ăn loại mì sợi do chính mình làm ra trong thời gian đói kém do kinh tế tập quyền dân dân đói khổ, dân làm được bao nhiêu thu hoạch hết bấy nhiêu. Dùng ngôn ngữ hoa mỹ để đánh lừa: "Làm theo năng xuất, hưởng theo nhu cầu," muốn thì ai chẳng muốn đủ, ngon, lạ nhưng không bao giờ có được những điều ấy. Xét cho cùng ta cũng có thể thông cảm vì những người phía Bắc, hầu như trước đây chưa bao giờ được ăn ngon mặc đẹp ngủ yên cho mấy, nên khi vào cuộc, họ cảm thấy lúng túng. Đấy là ta chưa nói đến những kẻ khôn ngoan hơn là lợi dụng cơ hội hoặc hãnh tiến, tiền vật chất là trên hết, phải kể là từ ngày tiếp quản được miền đồng bằng sông Cửu Long hầu như họ đã được giải thoát khỏi những ức chế thiếu ăn, từ đó con người phía Bắc cũng tỉnh hẳn ra và chỉ tiêu là Nam tiến, không chỉ riêng gì người phía Bắc cả người miền Trung cũng thế, kể từ ngày tôi được làm trạm thu thuế nông nghiệp đến giờ, ít nhất cũng đã cứu vớt bao cảnh tang thương của những người mẹ góa, con côi vì chồng đã chết trong chiến tranh, trong đó có nàng.
Chúng ta hãy thử nói đến một chuyện sau cuộc ngưng chiến miền Nam hàng triệu gia đình không công ăn việc làm, cha mẹ đều làm lính chưa chuẩn bị trước được những ngày này nên cái đói ập đến. Như vậy tôi cứu nàng thoát khỏi cảnh tang thương cũng chỉ đơn giản mà thôi. Nhưng trong đó có tình, giữa nàng và tôi chưa bao giờ mà cả với nhau điều gì, hầu như nàng chẳng đòi hỏi điều gì, có lẽ vì thời gian đó chẳng còn lo và suy nghĩ thêm điều gì ngoài cái đói, cái sai, của chính quyền. Vì chính sách kinh tế, lòng dân hoang mang dễ dạy bảo hơn, dễ thao túng hơn, hay đúng hơn những người cầm đầu vẫn còn đang say sưa với chiến thắng nên vẫn nghĩ cộng sản là lý tưởng; từ đó tha hồ khuynh loát rằng ta đang làm đúng.
Cũng như nàng vào chiều hôm qua lúc qua sông, trong lúc hai đứa đang dìu nhau và một tạ gạo qua sông, lúc cúi xuống để coi bao gạo có được khâu chặt chưa thì chàng cùng cúi cuối xuống. Hai người gặp nhau, nhìn kỹ, sau một lúc hai bên ngậm miệng vào nhau từ từ để thấm những tình cảm dâng cao của chính bản thân và lắng nghe trong cơ thể nhộn nhạo, bao giọt nước từ sông tràn đến, cơn tình đưa cao chẳng ai nói với ai một câu gì, nàng vẫn lặng thinh nhưng tự nhiên thân thể bải hoải chỉ muốn nghỉ, chàng biết điều đó từ những thói quen đã nhập nhiễm từ lâu, và hai đứa đồng ý trong khóe mắt, đi sâu vào trong lều tạm bợ trong vùng ruộng đồng, nào ai biết được sẽ xảy ra điều gì, tất cả thật tự nhiên. Chẳng điều gì có thể ngăn cản, việc gì phải và sẽ xảy đến nhất là giữa đồng không mông quạnh này, dù rằng có thể bị bắt hay xử lý theo thời mới. Thời này hai đứa còn khỏe. Con thời trai trẻ tuy nhiên không phải là thời giang hồ thuộc chôm chĩa xưa.
Khoảng xế chiều hai đứa rời nhau và quyết định qua sông về thật mau, vì trời tối thật mau vào tháng chín. Kể cũng lạ, theo lẽ thường trai giang hồ gái tứ chiến các ngôn từ chẳng thể nào diễn tả xoắn xít lấy nhau như keo sơn, chẳng mất công phải mua chuộc gì hai bên. Nhưng bỗng dưng một hôm nàng tuyên bố sẽ lấy chồng. Vô tình tôi cũng lại là một nhân chứng giữa đường, trời mưa như lá me bay đủ để thấy ngấm tình yêu sâu đậm ngày càng sâu đậm thêm, nhưng chiều hôm đó lại là một ngày không đẹp trời với nàng, đang đi bất chợt thấy nàng đang bị đè ngửa giữa đường, bị đấm liên hồi vào mặt không kể là nơi đâu, văng ra chung quanh cạnh đó cả cái lon gô đựng cơm và cái thìa xúc cơm. Tôi nghĩ cả hai đang có biến cố nào dữ dội lắm mới phải như vậy. Và quả là như thế hai người chia tay.

Mỗi người đi một đàng, chàng trở về với bà vợ già, nàng theo một người chồng mới.
Có trời mới hiểu nàng lại đi lấy một anh chàng còn du côn hơn cả tôi, nghe đau lặng theo các sóng tình tràn lên chẳng thể nào quên được, những ngày ái ân cần mẫn mùi vị kéo theo những thương nhớ luôn vây quanh tôi, làm cho tôi lấn bấn suốt ngày với những gì đang xao động. Người tình mà nàng chấp nhận trẻ hơn tôi rất nhiều cũng chẳng chịu làm ăn gì mà chỉ trông nhờ vào những đồng tiền của bố gửi về mà thôi. Nói đến đó tôi chợt nhớ đến sự trốn chạy vô lý mà bố hắn lại đi vượt biên được vì hắn chẳng còn biết sợ gì, không tiền, không vé, để đi tàu vượt biên, vì những chiếc máy chạy tàu là kulock đầu bạc để đi rất đắt giá, chỉ có trường hợp căn me và đi chùa.
Chủ tầu cũng bắt buộc vì những lý do:
1- Vì lý do sợ lộ, phải cho lên tầu.
2 -Có người thân che chở sợ vượt qua một hành trình xa xôi cách trở nhờ một người nhà cùng xuống với điều liệu chủ tàu đồng ý.
Nhưng đến thời gian này các cô, bà có những dịch vụ bảo lãnh ra khỏi nước chỉ mất một số tiền trả sau, vì lý do họ hưởng trọn cơ thể người được đưa đi cho đã, lại có tiền một số tiền quá lớn khoảng vài ba chục ngàn đô, với những người kể cả bên Mỹ vẫn không có được. Như vậy nếu ai muốn đi, thường khoảng vài ngày sau là đã có thể đến cận kề biên giới Philippin rồi, và rồi đến nơi miền đất hứa, là nước Mỹ sớm hơn mọi người dự định.
Tôi không thể ngờ rằng có một ngày đẹp trời bạn tôi đã đến được miền đất mà bao nhiêu người hằng mong ước, nó viết và kể lại những ngày trên biển lênh đênh với sóng nước mênh mông, bao nhiêu sợ sệt cũng qua, khi được cập bến. Vả lại chỉ ở lại trên đảo vài ngày, đúng như là một phép lạ như bao nhiêu người nhận định về nó, nó cũng chẳng để ý đến những đứa con mà nó nhận làm con lai là những đứa con của Mỹ rơi rớt lại Việt Nam. Tôi không can đảm ra đi vì ba thứ; thứ nhất là vì một mẹ già, ba đứa con còn nhỏ, hai không nỡ bỏ anh B, ba có thể nhờ vào người mới để sống và có gạo.
Mẹ tôi nói:
- Mày phải cám ơn anh B thật thật nhiều.
- Nhưng con đâu quen anh ấy mấy đâu thưa mẹ.
- Mày lại còn dấu diếm cả mẹ sao?
- Thế thì những đêm chúng mày cuốn trọn trong chăn tại nhà này thì sao? Mẹ giả vờ ngủ để chúng mày khỏi quê xệ đó thôi, với lại nó cũng tốt, dù trong câu các cụ thường nói: "Nhất lé nhì lùn", tao nghĩ nó chẳng chung với thủy gì với mày đâu, thỏa mãn thân xác mày mà thôi. Mẹ nghiêm chỉnh nói.
- Tốt nhất là ngày mai cưới đứt thằng kia đi cho xong bổn phận, để tao còn là mẹ mày, chứ cứ như vậy thì chết tao đâu có được rỗi linh hồn hở con?
- Vâng con sẽ nghe mẹ. Đúng ra người cần cám ơn mẹ tôi lại chẳng biết. Chính là Duyên. Thây kệ cứ để im lặng càng tốt.
oOo
Ít ngày sau đám cưới tôi được tổ chức, qua một đoạn, nghe chừng anh chàng B tức ông hàng hòm sau này, không dám đụng đến chồng mới cuới, làm như có sự đố kỵ nhau hay sao đó.
Và biến thành vợ của ông chủ xe ba gác đạp, thôi cũng xong, nhưng ai ngờ được là anh chàng đó lại bị bệnh sida đã đến thời kỳ cuối, một thứ bệnh của thế kỷ và một năm sau chết trong lúc tuổi còn trẻ. Nàng vẫn nhớ lại và kể cho B nghe có ngày kia hắn uống rượu say về chưa nấu cơm, hắn dữ dội chửi bới chẳng khác Chí phèo, rồi sau đó đập một cái gậy chận xe ba gác vào sống mũi tôi, cũng may chưa chết, phải nằm viện mất một tháng trời, khổ tội cho bà già tới lui bệnh viện chăn nuôi già cuối đời còn vất vả vì con, bà vẫn lèo nhèo chửi con gái.
Bà cụ tính như đã không còn ngày xưa, có lẽ đã lẩn thẩn bà mấy bữa sau lèo nhèo suốt:
- Tao định nói là thà ở vậy đi cho xong đừng đi bước nữa cho khổ, phải hầu hạ người, nó vẫn không nghe thì nó chịu chớ ai. Gần nửa đời người mà vẫn chưa hiểu được là sao?
Tôi không có cách nào hơn bằng chỉ trở thành lén lút gặp đi lại với nhau, và gặp nhau ngay tại viện với B, lúc gửi nàng một chai nước, lúc đưa được một miếng ăn còn nói cho cùng, chồng trẻ có vẻ ghen tợn và xung kiếm đủ cách gây chuyện với anh, làm chính bản thân cũng thấy tội, giảm bớt sự đi lại có được gì đâu mà tình với nghĩa, cuối cùng tự hỏi lại bản thân không biết nên làm vậy hay không và từ đó chẳng ghé bao giờ nữa.
Đành phải chia tay vĩnh viễn thôi. Chiều hôm sau nàng gặp riêng và nửa nói nửa khóc:
- Mẹ em muốn chấm dứt với anh nhưng em chưa, chắc bà cụ không hài lòng.
Được thể tôi đốc vô:
- Dầu gì vài bữa hắn cũng qua đời mà.
Nàng lòng chẳng muốn.
- Nhưng anh có vợ, còn em, chuyện của em mặc chứ.
- Thôi được chia tay nhé? Chưa hẹn gặp lại đâu.