Nói về Cao Thiên Tứ và Châu Nhựt Thanh đi du ngoạn nơi Quan âm sơn mấy ngày, trải xem phong cảnh nơi mấy chổ vui , ngày ấy nghe dân đồn rằng :
- Quan binh đánh với bọn Ngưu đầu sơn mấy trận mà đánh không lại, binh chết hết nhiều .
Thiên tử bèn dắt Nhựt thanh trở về nhà Trương Ðình Hoài ; đi đến nữa đường vừa gặp hai viên Thủ bị thâu binh về thành.
Khu Trấn Oai biết là Thiên tử, bên quì xuống tâu rằng :
- Từ tôi về Kinh dẩn kiến biết đặng hình dung, sau lãnh chức ra tùng sự tại Giang Nam đã hai năm rồi, không hay Thánh giá hạnh lâm, thấy việc bảo hộ, tội đáng muôn thác.
Nói rồi lại đem việc đi đánh Ngưu Ðầu sơn và Hiệp trấn Huỳnh Ðắc Thắng chẳng nghe lời phải, đến đổi bại binh và tử trận , mà tâu hết một hồi.
Thiên tử nói với Khu Trấn Oai rằng :
- Ngươi dụng binh rất có thao lược trẫm biết đã lâu, nay trẫm phong cho ngươi làm chức Hiệp trấn thế cho Huỳnh Ðắc Thắng, La Ðại Quan thì làm chức Ðô ti ; còn việc Ngưu đầu sơn hoặc phát binh chinh tiện, hoặc khiến tướng chiêu hàng, thì phải chờ có lịnh chỉ của trẫm ra rồi sẽ thi hành ; hai người trở về huấn luyện binh mã , nay phải tạm bải binh cho sanh linh khởi bị nơi đồ thán ; trẫm với Nhựt Thanh còn qua Dương châu dạo chơi; bọn ngươi chớ khá thinh dương, và cũng chẳng cần chi hộ tống.
Hai người quì lạy đưa đi, Thiên tử đi rồi mới đứng dậy dẫn binh vào thành, vào ra mắt Trần niết đài đem việc Huỳnh hiệp trấn chẳng nghe lời phải đến đổi bại binh và tử trận, bẩm hết một hồi , rồi lại nói rằng :
- Khi anh em tôi về đến nữa đàng, vừa gặp thánh thượng, may nhờ lúc tôi về Kinh dẫn kiến, cho nên mới biết đặng thánh dung, tôi bèn quì xuống bên đường thỉnh tội, Thánh thượng liền phong cho tôi làm chức Thụ lý Hiệp trấn, còn La thủ bị thì làm Thụ lý đô ti, người lại dặn dò chớ nên thinh dương cho ai biết , còn việc Ngưu đầu sơn thì phải dẹp lại đó, chẳng bao lâu có thánh chỉ đến đây, rồi sẽ thi hành .
Trâu niết đài nói :
- Vậy thì Khu hiệp trấn và La đô ti hãy về nha mà nghĩ chờ cho thánh chỉ ra đây sẽ hay.
Hai người từ tạ lui ra, ai về nhà nấy.

Ngày ấy quan Tuần phủ Giang Tô là Trang Hữu Cung tiếp đặng một tờ mật chỉ dạy đem bọn giặc Ngưu đầu sơn và Thái hồ phân tán ra, cho về theo nông nghiệp, còn những mấy tay tướng tài, võ nghệ siêu quần, thì soạn danh mả cử dụng.
Trang Hữu Cung liền tuân chỉ thi hành, bèn đem bọn Trương Ðình Hoài, Dương Xuân, Triệu Phương Khánh, Phùng Trung , Trần Phiêu , Nhiệm Thiên, Châu Giang, Hồ Thanh Sơn, và Trương Văn Chiêu, đẳng đẳng thảy đều bảo cử.
Nói về thiên tử và Châu Nhựt Thanh qua đến Dương châu, nơi dọc đường gặp một ông già, đầu bạc mà tác còn trẻ, sau lưng thì có quảy một tấm bãng để bốn chữ rằng " Tướng pháp như thần " (coi tướng như thần).
Ông già ấy xem thấy thiên tử bèn dừng chơn lại nói rằng :
- Chẳng hay quí khách đi đâu, hoặc là tìm anh em bạn chăng ? Trời đã tối rồi sao chưa vào tiệm mà nghĩ ?
Thiên tử đáp rằng :
- Tôi đi tìm bạn mà chưa gặp, còn ông nầy tấm bảng sao dám đề bốn chữ : "Tướng pháp như thần" , hay là khoe miệng mà chơi chăng, nếu như thiệt ông xem tướng giỏi, thì ông xem thử tướng tôi đây coi ra thể nào ?
Ông già nói :
- Vậy thì vào tiệm mà nghĩ, rồi thủng thẳng tôi sẽ coi cho.
Rồi đó ba người đồng hiệp nhau, qua khỏi Tiểu giáo trường; trở qua phía Nam môn, tìm nào một tiệm, hiệu là Lý gia điếm, chọn một phòng sạch sẻ , vào ngồi nghĩ ngơi .
Ông già bèn nói rằng :
- Phàm xem tướng mà luận việc sang hèn thì tại nơi xương thịt, còn mạng nếu thì tại nơi dung sắc , nên hư thì tại nơi quyết đoán , lấy đó mà xét ra, thì ngôn điều không sai một.
Thiên tử nói :
- Tiên sanh xem tướng tôi thể nào ?
Ông già nói :
- Xem ông nơi mặt thì trên bực công hầu , xem ông nơi lưng, thì sang không biết đâu mà nói.
Thiên tử lại hỏi :
- Tuy vậy là thể nào ?
Ông già nói :
- Ông là mày rồng mắt phụng , tướng mạo khác thường, tôi đoán chắc tướng ông là Thiên tử.
Thiên tử nói :
- Nếu ông coi như vậy thì không linh nghiệm rồi ; tôi là người ở tĩnh Trực Lệ, vốn là lái buôn, nếu tiên sanh nói vậy chẳng là sai lầm.
Ông già nói :
- Nếu ông quả là dân bình thường thì tôi phải đập bể tấm bảng của tôi đi, quyết không biết tiếc ; ông xưa rày đã bị nhiều phen hung hiểm, mạng lớn trùng trùng ; may nhờ có tả phụ hữu bật, cho nên nguy mà lại an, hiện bây giờ đây thì ấn đường sáng sủa, dữ đi lành tới, rất mừng, rất mừng.
Nói rồi bèn day lại coi tướng Nhựt Thanh, coi rồi lại nói rằng :
- Cậu nầy mi thanh mục tú, tuổi nhỏ mà đã đắc rồi , lại thêm hai bên ấn đường cũng là sáng suốt , ắt có sự mừng gần tới, nội ngày nay chắc gặp tin hôn nhơn.
Thiên tử cười ngất lên rằng :
- Hai cha con tôi đang lúc giữa đường, có lẻ đâu gặp cuộc ấy , ông khéo nói lếu thì thôi.
Ông già nói :
- Nếu như vậy thì tôi coi sao đặng.

Nói rồi liền bỏ ra đi, chẳng thèm từ biệt chi hết .
Nguyên ông già nầy là Lữ Thuần Dương lão tổ, vì thấy Thiên tử ghe phen gặp nạn, nên giả đến chĩ điểm một phen.
Khi ông già ấy đi rồi, Thiên tử bèn nghĩ rằng :
- Ông già nầy không phải là người thường, công việc của ta ông đã biết hết, ông lại nói nội ngày nay sẽ có tin hôn nhơn, để ta coi quả có hay chăng ?
Khi chủ tiệm là Lý Thái Công đem cơm vào phòng, rồi lại nói rằng :
- Cách đây chừng năm dặm có một nhà họ Sài, Sài viên ngoại lại có một người con gái đương kén chồng, va ra đề thơ như ai làm đặng thì va gã con cho, nhị vị khách quan sao không đến đó làm thử chơi, hoặc may đặng cũng không biết chừng ; đến ngày rằm tháng nầy thì khai cuộc.
Thiên tử nghe nói bèn đáp rằng :
- Vậy thì đến kỳ tôi cũng đi coi chơi.
Qua đến ngày rằm , Thiên tử bèn dắt Châu Nhựt Thanh tìm đến Sài gia trang, quả thấy lầu cao rực rở, những trai tơ tựu đến đông dầy .
Lúc ấy Thể Loan tiểu thơ, tuổi vừa mười tám, môi son má phấn, mắt phụng mày ngài, hình dung bế nguyệt tu hoa, nhan sắc ngư trầm lạc nhạn.
Ngày nọ vâng mạng cha lên chổ thể lầu ra một câu đối, trao cho a hườn đem xuống nói với mấy vị thi ông rằng :
- Nay Tiểu thơ tôi ra một câu đối này, trong liệt vị như ai đối cho thông, ngâm cho thông, thì đặng chiêu thân.
Ai này đều lấy câu đối ấy xem.
Câu đối như vầy :
Bạch diện thơ sanh, trong bụng không tài đừng tưởng quí.
Lúc ấy ai nấy đều cúi đầu suy nghĩ , song chẳng ai đối cho đặng thông.
Thiên tử thấy vậy mỉm cười, bèn dạy Nhựt Thanh rằng :
- Hồng nhan nữ tữ , bên hông có vật ngạo anh hiền.
Nhựt Thanh bèn lấy viết viết ra, rồi trao cho a huờn đem dưng cho Tiểu thơ.
Tiểu thơ xem thấy cả mừng, bỗng nhiên thấy có một con thiềm thừ nhãy trên mặt đất, Tiểu thơ bèn rút cây trâm đâm chết , rồi khiến a huờn đem ra dâng cho mấy vị thi ông, xin lấy đó làm đề , mỗi người đều làm một bài thơ, ai nấy cũng làm chưa đặng.
Thiên tử làm thế cho Nhựt Thanh một bài tứ tuyệt như vầy :
Thiềm thừ vật nọ hởi đi đâu
Nên nổi trâm kia xắn trúng đầu
Vì bởi khi xưa ăn giả nguyệt
Ngày nay nàng Tố báo oan cừu.
Nhựt Thanh liền viết ra rồi giao cho a huờn đem dâng cho Tiểu thơ.
Tiểu thơ ngâm tụng một hồi rồi khen rằng :
- Thiệt quả là tài tử.
Liền khiến a huờn đem dâng cho Viên ngoại xem, rồi trở về phòng .
Còn mấy vị kia thấy tiểu thơ chấm lấy bài thơ của Nhựt Thanh rồi thì biết mình không có phận, nên dắt nhau về hết.
Khi Viên ngoại xem rồi bèn hỏi a huờn rằng :
- Bài thơ nầy cô mi chấm đậu thứ nhứt hay sao ?
A huờn thưa :
- Phải.
Viên ngoại bèn cho thĩnh Thiên tử và Nhựt Thanh vào đến thính đường, phân ngôi chủ khách mời ngồi , rồi hh gia đồng dọn trà thết đải.
Trà nước xong rồi, Viên ngoại bèn hỏi rằng :
- Chẳng hay nhơn huynh tên họ là chi, người ở xứ nào, xin nói cho tôi biết. Nay con gái tôi có phước đặng sánh với hiền lang , thiệt là hay lắm.
Thiên tử đáp :
- Tôi là người ở kinh đô , họ Cao tên Thiên Tứ , con nuôi tôi là Châu Nhựt Thanh, học hành còn thưa thớt, may đặng chọn vào làm rễ , tôi cũng hổ thầm, nay mong ơn Viên ngoại chẳng bỏ . Vậy thì tôi phải chọn ngày nạp sánh lễ cho con tôi .

Nói rồi liền từ biệt Sài viên ngoại, dắt Nhựt Thanh trở về chổ ngụ, lấy tiền ra trao cho chủ tiệm , cậy vào thành mua giùm những bánh trái và các lễ vật , rồi cho người khiêng đến Sài gia trang .
Sài viên ngoại tiếp đặng lễ vật rồi, liền khiến gia đinh bày tiệc mời hết bà con họ hàng đến vui vầy một tiệc , ăn uống đến khuya mới tan .
Cách chừng năm ngày đã đến giai kỳ, Thiên tử bèn sắm vật làm lễ thân nghinh, mướn người khiêng đi vì khiến Nhựt Thanh đưa lễ vật qua nhà Sài viên ngoại rồi nội đêm ấy làm lễ thành hôn.
Vợ chồng bèn lạy trời đất, lạy Viên ngoại rồi dắt nhau vào chốn động phòng ; a huờn đã dọn tiệc huê chúc trong phòng sẳn rồi.
Hai người bèn đâu chén uống với nhau, gọi là giao bôi.
Xong rồi tiểu thơ lại nói với Nhựt Thanh rằng :
- Tôi xin ra một câu đối nữa, như chàng đối đặng thông thì mới đặng bắt tay.
Nhựt Thanh nói :
- Nàng muốn ra câu chi thì ra đi.
Tiểu thơ liền viết ra một câu đối như vầy :
Hảo mạo hão tài chơn khã ái.
Châu Nhựt Thanh ngẫm nghĩ một hồi, rồi đối lại rằng :
Đồng khâm đồng chẩm mạc hiềm bần.
Thích nghĩa ra nôm như vầy :
Tốt mạo tốt tài nên đáng kính.
Chung mền chung gối chớ chê nghèo.
Thể Loan tiểu thơ xem rồi khen rằng :
- Thiệt rỏ ràng là bực tài lang .
Nói rồi hai người bèn thay đổi y phục mà vầy cuộc gió trăng với nhau ; đêm ấy loan điên phụng đảo vui chẳng hay cùng , vả lại trong đời có đêm nào vui cho bằng đêm động phòng huê chúc, ấy là lẻ thường, ai ai cũng biết . Sáng ra bửa sau, hai vợ chồng đều thức dậy rửa mặt mày xong rồi, bèn dắt nhau ra lạy Viên ngoại.
Viên ngoại nói với Nhựt Thanh rằng :
- Hiền tế tài cao bắc đẩu, thi phú đều hay, con gái lão mà đặng sánh đôi, thiệt là may lắm.
Nhựt Thanh nói :
- Tiểu tế tài thường, nhạc gia khen chi quá.
Viên ngoại lại hỏi :
- Chẳng hãy mấy bửa rày tôn đại nhơn ở ngụ tại đâu ?
Nhựt Thanh nói :
- Cha tôi ngụ tại tiệm Lý gia.
Viên ngoại nói :
- Nay đã thành sui gia rồi, nhà nầy cũng rộng rãi ; vậy thì thĩnh lịnh tôn về đây mà ở , chẳng là tiện hơn, lại hôm sớm đặng chuyện vản với nhau, chẳng hay hiền tế ý ra thể nào ?
Nhựt Thanh nói :
- Mong ơn nhạc phụ có lòng như vậy . Xin để tôi bẩm lại với cha tôi. Như người đẹp ý thì tôi sẽ mướn người đem đồ hành lý về đây .
Nói rồi liền trở vào phòng nói lại cho Tiểu thơ hay .
Tiểu thơ cả mừng nói rằng :
- Nếu cha chịu về đây thì tôi đặng cung phụng hôm sớm cho trọn đạo dâu con , mà rồi lang quân cũng đặng thần tỉnh mộ khang, cha con gần gũi, vậy thì lang quân hay đi đi .
Nhựt Thanh nhơn thấy cha vợ và vợ thảy đều một ý, liền qua tiệm Lý gia, vào ra mắt Thiên tử rồi nói rằng :
- Nay cha vợ và vợ tôi thấy cha ở tại tiệm một mình, e không người cung phụng, nên sai tôi về đây rước cha qua đó ở, vậy thì xin cha sắm sửa đi theo tôi .
Nguyên vì Thiên tử thấy vắng Nhựt Thanh thì buồn , nay thấy Nhựt Thanh về rước thì mầng vui chẳng xiết, liền sắm sửa hành lý, mướn người khiêng đi theo Nhựt Thanh qua Sài gia trang mà ở .
Khi về đến nơi, Nhựt Thanh chạy vào báo trước.
Sài viên ngoại cả mầng, chạy ra nghinh tiếp, vào đến trung đường , phân ngôi chủ khách ngồi .
Thiên tử bèn nói rằng :
- Mong ơn Viên ngoại chẳng bỏ nên tôi phải đến đây, chớ thiệt lòng tôi còn ngại .
Viên ngoại nói :
- Nay đã là sui gia với nhau rồi còn ngại ngùng làm chi .

Nói rồi liền khiến gia dinh quét dọn một phòng phía bên Ðông thính cho sạch sẽ cho ông sui nghỉ ngơi .
Từ ấy Thiên tử ngụ lại Sài gia trang, ngày thì đi du ngoạn các nơi, tối lại trở về mà nghĩ, hoặc ngâm thi vịnh phú , hoặc uống rượu đánh cờ chơi, lần hồi ngày tháng như thoi đưa, ở đó đã hơn vài tháng.
Lúc ấy nhằm sơ tuần tháng tư , cảnh sắc đượm nhuần, Thiên tử với Nhựt Thanh dắt nhau dạo chơi, đi đến Mã vương miễu , xem thấy miễu võ rộng rải, thiên hạ tới lui đông đảo , những kẻ buôn bán bánh hàng, và thầy bán thuốc, thầy tướng cùng thầy coi quẻ cũng đông ; bước vaò cửa thứ hai, laị thấy có người đang ngồi nói chuyện, Thiên tử và Nhựt Thanh dừng chơn lại nghe coi nói chuyện gì, ai ngờ người ấy đang nói tới Đaị Minh Chánh đưc hoàng đế giá du Giang Nam, tại tửu lầu Hí phụng. Thiên tử nghe nói tích ấy thì khen rằng :
- Thiệt quả phong cảnh Giang Nam rất tốt , xem chơi chẳng nhàm, rất đổi là đế vương xưa còn đến đây thay huống chi là trẫm.
Xem chọi một hồi trời đã gần tối , bèn dắt Nhựt Thanh ra khỏi cửa miễu, ý muốn về nhà ; đi đến giữa đàng vùng gặp một người thiếu niên vừa đi vừa khóc .
Thiên tử bèn bước tới hỏi thăm lai do .

Nguyên tại Dương châu phủ thành, ở nơi phía ngoài thành có một xóm kia kêu là Đồng An Lý , có một người nhà giàu họ Huỳnh tên Nhơn, tự Đắc Minh , gia tài ước có mấy mươi muôn, ruộng đất rất nhiều, tôi trai mọi gái cũng đông, có bốn đứa con trai, con lớn tên là Phi Long, cưới vợ là Châu thị ; con thứ hai tên là Phi hổ , cưới vợ là Vương thị, con thứ ba tên Phi Hồng , con út tên Phi Bưu đều chưa vợ, Phi Long và Phi Hổ đã vào nhà võ học, còn Huỳnh Nhơn thì mua chức Đồng Tri hảm, thường hay ỷ thế cướp đoạt vườn ruộng của người, lại gian dâm vợ con người ta, không có điều ác nào mà chẳng làm ; ngày kia nhằm lúc Thanh Minh giai tiết, nhà nhà đều đi tảo mộ. Thuở ấy lại có một người đàn bà, tên là Dương thị , tuổi mới năm mươi, chồng là Kế Xương mới mất, có để lại một người con gái tên là Nguyệt Kiều. Ngày ấy mẹ con dắt nhau đi tảo mộ, vừa gặp cha con Huỳnh Nhơn cũng đi tảo mộ , người con thứ ba là Phi Hồng ngó thấy Nguyệt Kiều dung nhan đẹp đẽ, cốt cách phương phi, cứ ngó theo hoài không nháy mắt, trong lòng khoan khoái yêu thương, song chẳng biết là con nhà ai, nên khi tảo mộ xong rồi, cứ đi sau lưng mẹ con Nguyệt Kiều theo về tới nhà , hõi thăm lối xóm mới biết là con gái của Kế Xương, bèn trở về nhà nói cho mẹ là Lý thị hay, muốn cưới Nguyệt Kiều làm vợ.
Ðêm ấy Lý thị nói với Huỳnh Nhơn rằng :
- Hôm nay Phi Hồng đi tảo mộ, nó gặp một đứa con gái rất nên xinh đẹp, lấy làm vừa ý, muốn cưới làm vợ, nó đã hỏi thăm rồi, nàng ấy tên là Nguyệt Kiều , cha nàng là Kế Xương đã qua đời rồi, duy còn mẹ goá con côi, nếu mình đi nói thì không lẻ họ để làm chi mà không gả , vậy thì ông hãy cậy mai đi qua đó nói thử coi ra thể nào ?
Huỳnh Nhơn nói :
- Hèn chi hôm nay không thấy nó lạy mồ mả chi hết , khi lên tới mộ nó gặp hai mẹ con nàng ấy thì nó theo đi mất, tôi cũng lấy làm lạ, không biết nó đi đâu , nay mụ nói lại thì tôi mới hay, thôi, hể trúng ý nó, thì ta cậy mai nói phứt cho rồi .
Nói rồi liền kêu gia nhơn là Huỳnh An vào dặn rằng :
- Ngươi hãy đi qua Hoà An Lý kêu mụ Trần má qua đây, vì ta có việc cậy va .
Huỳnh An lãnh mạng đi liền.
Qua đến nơi vào nhà nói với Trần má rằng :
- Lão gia có việc cậy dì, nên cho tôi qua đây kêu dì, vậy thì dì phải sắm sửa đi cho mau .
Trần má nói :
- Việc chi gấp dữ vậy, thôi để ta đóng cửa rồi sẽ đi , vừa nói vừa khoá cửa lại , rồi theo Huỳnh An tuốt qua Huỳnh gia trang, vào nhà ra mắt Huỳnh Nhơn , rồi nói rằng :
- Chẳng hay lão gia có việc chi đòi hỏi đến tôi ?
Huỳnh Nhơn nói :
- Chị chưa rõ vì hôm qua cha con tôi đi tảo mộ, gặp con gái của Kế Xương là nàng Nguyệt Kiều, dung nhan đẹp đẻ, cốt cách phương phi, tôi muốn cưới cho thằng con thứ ba của tôi là Phi Hồng, vậy nên tôi phải kêu chị qua đây mà cậy chị một phen, như chị nói cho thành việc rồi, thì tôi sẽ đền ơn cho chị, xin chị hãy ráng công một phen.

Trần má nói :
- Lão gia giàu có, lẽ nào va lại không gả ; vậy để tôi qua đó nói thử coi, như va nói lẻ nào thì tôi sẽ về thưa lại .
Nói rồi liền từ biệt Huỳnh Nhơn tuốt qua nhà Dương thị .
Dương thị ra rước vào nhà mời ngồi rồi hỏi rằng :
- Chẳng hay chị qua đây có việc chi ?
Trần má nói :
- Tôi qua đây nói với chị một chuyện, vì nay Huỳnh gia trang Tam công tử là Phi Hồng muốn đi nói con chị, nên cậy tôi làm mai , chẳng hay ý chị thể nào ?
Dương thị nói :
- Việc ấy thì tốt lắm ngặt vì lúc chồng tôi còn sanh tiền, đã hứa gả cho người khác rồi.
Trần má lại hỏi :
- Hứa gã cho ai ?
Dương thị nói :
- Hứa gả cho con trai Trương Đình Hiển, tên là Trương Chiêu, đã đậu Tú tài rồi ; ngặt năm ngoái anh sui tôi mới mất, tang phục chưa mản, cho nên chưa đặng thành hôn.
Trần má nói :
- Nếu lịnh ái đã hứa gả cho Trương tú tài rồi thì thôi, để tôi về nói cho Huỳnh lão gia rõ .
Nói rồi liền từ biệt Dương thị trở về nói với Huỳnh Nhơn rằng :
- Nguyệt Kiều đã có chồng rồi, vì lúc cha nó là Kế Xương còn sống, thì đã hứa gả cho Trương tú tài , nhơn vì hài đàng đều mắc tang cha, cho nên chưa cưới.
Huỳnh Nhơn nói :
- Thôi, nhứ vậy thì để tôi coi có nơi nào khác rồi tôi sẽ cậy chị.
Trần má bèn từ biệt ra về .
Khi Trần má về rồi thì Huỳnh Nhơn bèn kêu Phi Hồng nói rằng :
- Cha đã cậy Trần má đi nói Nguyệt kiều cho con, té ra mẹ nó là Dương thị nói rằng : Đã hứa gả cho Trương tú tài rồi, song hai đàng đều mắc tang cha, nên chưa cưới. Thôi, để cha đi kiếm chổ khác cưới cho con cũng đặng.
Phi Hồng nghe nói, miệng tuy làm thinh nhưng trong lòng chẳng đẹp , bèn trở vào phòng trằn trọc xốn xang, vùng phát bịnh lên, nằm liệt hơn mấy ngày không dậy.
Vợ chồng Huỳnh Nhơn vào phòng hỏi rằng :
- Con đau bịnh chi mà nằm hoài vậy hả , nói cho cha mẹ biết, đặng chạy thuốc cho con .
Phi Hồng đáp :
- Từ hôm đi tảo mộ về cho đến nay , trong lòng buồn bực chẳng an, nên mới sanh bịnh ra như vầy .

Nói rồi liền nhắm mắt lại nằm thiêm thiếp chẳng nói rằng chi nửa.
Vợ chồng Huỳnh Nhơn bèn trở ra ngoài thương nghị với nhau rằng : Nếu nó đau như vậy thì phải rước thầy đến coi mạch cho nó mói xong.
Nói rồi liền kêu Huỳnh An sai đi rước thầy .
Huỳnh An lãnh mạng đi rước về một ông thầy tên là Hà Hữu Tế ; về đến nơi, Huỳnh An để ông thầy ngồi ngoài, rồi chạy tuốt vào phòng nói với Phi Hồng rằng : ông với bà dạy tôi đi rước thầy coi mạch cho cậu . Nay tôi đã rước thầy về đó, vậy xin cậu ráng ra ngoài cho thầy coi mạch .
Phi Hồng nói :
- Trong mình ta bủn rủn, dậy không nỗi, vậy thì mời ông thầy vào đây mà coi .
Huỳnh An bèn chạy ra mới ông thầy vào .
Ông thầy theo vaò trong phòng đặt tay coi mạch, coi rồi lại hỏi thăm căn bịnh phát tại ngày nào , xong rồi bèn trở ra ngoài nói với Huỳnh Nhơn rằng :
- Trong mình của lệnh lang âm hỏa vọng lên, tim gan không đặng nở , ấy là tại trong lòng có việc chi không đặng xứng ý , nên mới sanh ra bịnh như vậy, nếu chẳng làm thang an tâm đều lý thì không mạnh đặng.
Liền lấy thuốc trao ra rồi từ biệt lui về .
Đêm ấy Phi Hồng uống thuốc vào rồi, bịnh chẳng thấy bớt chút nào hết, uống luôn hơn mấy bửa, bịnh càng thêm nặng .
Huỳnh Nhơn lo rầu, bèn nói với vợ rằng :
- Mụ hãy vào phòng hỏi thiệt nó lại coi, vì cớ chi nó đau như vậy ?
Lý thị nghe lời chồng, đêm ấy vào phòng hỏi Phi Hồng rằng vậy chớ duyên cớ làm sao con đau như vậy , con hãy nói thiệt cho mẹ tính cho .
Phi Hồng nói :
- Căn bịnh của con đây có khi mẹ đã biết hết rồi, từ ngày con thấy mặt Nguyệt Kiều tới nay trong lòng hằng thương nhớ , cho nên mới sanh bịnh như vầy, nay dẫu cho ông Biển Thước có sống lại đi nữa, thì cũng khó trị bịnh con , tưởng có khi con sống lâu chẳng đặng rồi .
Nói rồi liền nhắm mắt .
Lý thị nghe lời con nói như vậy liền trở ra ngoài nói với chồng rằng :
- Con mình đau đó là vì nó tư tưởng con Nguyệt Kiều, nên mới sanh ra bịnh như vậy, tôi tưởng có thuốc chi đi nữa thì cũng vô dụng ; vậy ông phải lo thế nào cứu mạng cho con, bằng để vậy thì tôi e bất tiện.
Huỳnh Nhơn ngẩm nghĩ một hồi rồi nói rằng :
- Nguyệt Kiều đã hứa gã cho người rồi , dẫu có lo thế nào đi nữa cũng không phải dễ, vậy thì để mai tôi kêu Trần má qua đây coi va có kế chi chăng ?
Qua bữa sau, Huỳnh Nhơn lại sai Huỳnh An đi kêu Trần má .
Huỳnh An vâng lịnh đi chẳng bao lâu, đã dắt Trần má về tới .
Huỳnh Nhơn bèn nói với Trần má rằng :
- Cũng vì đi nói Nguyệt Kiều không đặng, cho nên Phi Hồng mang lấy bịnh tương tư , thuốc men điều trị hết hơi mà không mạnh, nên tôi phải kêu chị qua đây, coi có mưu chi đặng giải cứu .
Trần má nói :
- Nếu đau bịnh ấy thì có thuốc chi cứu cho đặng, duy có cưới cho ông Nguyệt Kiều thì bịnh mới lành , lão gia phải lo mới đặng .
Huỳnh Nhơn nói :
- Nguyệt Kiều đã hứa gả cho Trương tú tài rồi , lo làm sao cho đặng ?
Trần má nói :
- Việc ấy lão gia chẳng muốn thì thôi, chớ lão gia muốn, thì tôi ra một kế, Nguyệt Kiều ắt đặng về tay .
Huỳnh Nhơn nói :
- Kế ra thể nào ?
Trần má nói :
- Tôi nhắm Trương Chiêu là một tên Tú tài nghèo khổ, cho một người tới lui làm quen với hán, rồi thừa cơ khuyên hắn nhượng vợ lại, bất quá cho hắn đôi ba trăm lượng bạc thì hắn ắt mầng, bằng nếu hắn chẳng chịu, thì lão gia sai người đem tang vật phao cho hắn, rồi vu cáo cho hắn chứa ăn cướp , vã lại lão gia vẫn có thân thiết với quan Phủ lắm, hãy cầu người sai quân đến bắt hắn đem giam vào ngục, rồi hại hắn cho chết đi, chừng ấy có lo chi là Nguyệt Kiều không đặng về tay ; tôi tính như vậy, song chưa biết lão gia tưởng ra thế nào ?
Huỳnh Nhơn nghe nói cã mầng , bèn khen rằng :
- Tôi không dè chị có mưu cao như vậy , thôi, để mai tôi sai người qua đó thử coi .
Ðêm ấy Trần má ỡ tại Huỳnh gia dùng cơm tối, ăn uống no say rồi mới về nhà .

Ngày thứ Huỳnh Nhơn bèn chọn đặng một người , tên là Ngũ Bình, vốn có quen biết với Trương Chiêu , liền giao cho Ngũ Bình mười lượng bạc ròng, khiến đi làm việc ấy .
Ngũ Bình lảnh bạc rồi bèn tìm đến nhà Trương Chiêu nói rằng :
- Tôi có một người bạn hữu, muốn mướn anh vẽ ít cây quạt , chẳng hay anh tính bao nhiêu ?
Trương Chiêu nói :
- Anh em quen biết nhau rồi, bao nhiêu cũng đặng, lựa là phải nói giá làm chi .
Ngũ Bình bèn giao quạt và tiền công cho Trương Chiêu, rồi lại nói rằng :
- Hôm nay tôi được mấy lượng bạc hoạnh tài, muốn lên tiên lầu kiếm rượu tốt uống chơi, như Tú tài chẳng bỏ bụng tôi thì đi với tôi cho vui .
Trương Chiêu nói :
- Tôi không muốn làm cho anh tốn tiền như vậy.