Từ hôm đi chơi Bách Môn về, Lộc mất hẳn tính vui cười tự nhiên. Có khi cà ngày, ngoài hai buổi đi làm, chàng chỉ ngủ. Mai sợ chàng ôm, có săn sóc hỏi thì chàng chỉ gạt đi mà chồi rằng không sao cà.
Chàng buôn rầu ủ rũ đến nỗi Huy mọi khi vẫn hằn học với chàng mà bây giờ Cũng phải đem lòng thương hại.
Một hôm, đương ăn cơm, chàng đột nhiên bào Huy:
- Chắc Cậu Cho tôi là một người đáng khinh bỉ.
- Không, anh chỉ là một người đáng thương.
Mai cười khanh khách nói tiệp :
- Một người đáng trọng thì đúng hơn.
Lộc lắc đầu, thở dài:
- Em khen, làm anh thêm xấu hổ.
Mai vẫn cười:
- Những người tốt thường tự cho mình là xấu. Rồi sinh ra nghỉ ngợi điều nọ điều kia. Em chắc anh là hạng người ấy, nên mấy hôm nay lúc nào Cũng không được vui Lộc không trà lời, mắt lờ đờ nhìn qua cửa sổ ra phía hô Trúc Bạch như đương dự định làm một việc gì chưa dám quà quyêt.
Chiều hôm ấy Cũng như mọi ngày, LộC ở Sở ra, lại thẳng đằng phố H.... thăm mẹ. Bà An thấy Con Có dáng mệt mỏi thì tỏ y lo lăng:
- Mẹ Coi Con độ này Xanh lắm.
Lộc đáp, cứng cỏi:
- Thưa mẹ, bao giờ con cũng thê.
- Không phải. Mấy hôm nay mẹ xem ra con khác phiền muộn mà con giấu mẹ.

Lộc đến thăm mẹ hôm nay, là Cốt đề thú thực Ca thương mà cho phép được chính thức lấy Mai, nhưng nhất là đê? được ngo? cùng một người thân trêu những nổi đau đớn của mình. Thường vẫn thế, khi ta bị lương tâm cắn rứt mà ta được thổ lộ tâm tình, trao đổi tư tưởng với một người thân thì hình như ta thấy ta đỡ khổ sở, ta thấy trút được ít nhiêu Sự nặng nề nó đè nén trái tim ta.
Vì vậy, thây mẹ hỏi gạn Lộc liền thưa:
- Vâng, có thế, bẩm mẹ con khổ lắm.
Bà An cũng thừa đoán biết cái khổ của con nhưng bà vờ hỏi:
- Chuyện gì thê con?
- Bẩm mẹ, mẹ có tha tội cho con thì con mới dám thưa.
- Con cứ nói.
Lộc cúi đầu nhìn xuống đất thì thầm:
- Cô Mai....
Lộc bỗng ngừng lại. Bà án hỏi:
- Con Mai, có phải con bé nhà quê nó rủ rê, nó quyên rũ anh không?
Lộc mỉm cười:
- Bẩm mẹ, nói con quyên rũ người ta thì đúng hơn?
- Ừ, thế sao?
- Bẩm mẹ, bây giờ Cô ấy Vẫn ở Với Con, Cô ấy đã....

Bà án đứng phắt dậy trỏ tay Vào mặt Con, mắng:
- Thê thì mày giỏi thật.... Mày dôi tao, mày đánh lừa tao.... mày đi thuê nhà riêng để ở với nó. Mày Còn Coi tao ra gì nữa, thằng kia?
Lộc không trà lời, bà An lại nói:
- Giời ơi? Đẹp mặt? ông Tham con quan án mà làm những việc khốn nạn như thê Nêu bên quan Tuần mà biết chuyện này thì mày bào Sao? Thì tao còn mặt mũi nào, hở thằng kia?
Thất LộC Vẫn đứng trên, bà án càng tức giận, quát tháo:
- Muốn sống ngày mai phái về đây ở Với tao. Không biết tao điên hay Sao mà lại để Cho mày ở riêng như thê. Còn con bé thì tao sẽ trình sở cẩm bắt bỏ vào nhà thổ Lộc hai má đỏ bừng, cặp mắt sáng quắc:
- Bẩm mẹ, người ấy đã là Vợ Con.
Bà án vỗ sập, gầm thét:
- Vợ mày? Ai hỏi nó cho mày! - Con hỏi lấy.
- â, thằng này giỏi thực, Vượt quyền cha mẹ. Không còn biết ngũ luân, ngũ thường là gì nữa? Phải rồi? Cậu văn minh? Cậu tự do kết hôn. Nhưng cậu phái biết dù thê nào cậu cũng phái xin phép tôi đã chứ.
- Bẩm mẹ, con đã xin phép mẹ, nhưng mẹ không bằng lòng.
- Vậy tôi không bằng lòng thì cậu cứ lấy, Có phải không?
Lộc lại gần mẹ, dịu dàng:
- Bẩm mẹ, con thiết tưởng lấy Vợ là một sự quan trọng một đời, phái tự chọn lấy một người y hợp tâm đầu thì gia đình mới được vui vẻ, thuật hòa. Chứ xưa nay Cha mẹ hỏi vợ cho con chỉ kén những chỗ môn đăng hộ đôi....
Bà An cười gằn:
- Thế thì xưa nay CáC gia đình dễ không hòa thuận, vui vẻ cà đấy? Bây giờ Chúng mày đi học Chữ tây mới biết kén vợ, còn các cụ thì lấy liêu lây lệnh cà chăng?
- Bẩm mẹ không phải thê. Các cụ cũng có kén chọn nhưng chỉ chọn những chỗ ngang hàng thôi. Thí dụ:
Con quan thì phải lấy Con quan. Còn như mẹ nói gia đình các cụ cũng vui vẻ, êm thắm nhưng cái đó chỉ nhờ ở sự bắt buộc mà có, chỉ nhờ có lễ nghi mà có, chứ không phải vì tính tình của vợ chông hợp nhau. Theo lễ nghi, vợ phái phục tòng, chồng bào sao nghe vậy, dâu bị áp Chê Cũng không dám hé môi. Như thê thì làm gì mà chẳng êm thắm.
Bà An cười khinh bỉ:
- Thì hãy được thê:
Chà hơn ba con dĩ ớ cũng rước về tôn lên làm vợ hay Sao! Nhưng thôi tôi không cần nhiều lời, cậu còn muôn trông thấy mặt tôi nữa thì phải lập tức tông cổ con ớ ấy đi rồi về đây ở Với tôi.
LộC Cất giọng run run đáp lại:
- Bẩm mẹ, thực con không tuân theo y mẹ được, dẫu mẹ giết con cũng cam chịu, vì người ta đã có chửa với con.
Bà án giận uất lên, ngôi im ngẫm nghĩ. Nhưng bà nghe giọng quà quyết Của Lộc thì biết rằng khó lòng mà đem oai quyên ra thi thô với con được. Bà liền xoay ngay Chiên lược:
là gieo sự ngờ vực vào lòng đa nghĩ của con.
- Con nói cũng phái. Nhưng đã chắc đâu rằng nó có chửa với con?
Lộc cười:
- Bẩm mẹ, con không biết thì còn ai biết?
Bà An nghe con nói, cười ngặt nghẽo:
- Rồi con sẽ rõ. Con phái hiếu mẹ còn lạ gì. Dễ thường con tưởng mẹ không biết gì hệt đấy hắn? Giậu Sao được mẹ. Mẹ còn biết nhiều chuyện bí mật thê nữa kia. Chẳng hạn, trong khi con đi làm thì ở nhà con, ở cái nhà mà con cho là một tổ uyên ương, đã xay ra những chuyện gì....Vì thế, mẹ đã đề mặc con, mẹ chắc thế nào rồi con cũng xét ra được cái lòng bất trắc của con ớ.... Ai ngờ.... con ngốc đến thê Nhưng thôi rồi con sẽ rõ..... Lộc cúi đầu ngẫm nghĩ, lo sợ vẫn vơ. Bà án lại nói:
- Nhưng giá lấy nó làm nàng hầu thì cũng được.
Lộc vẫn suy nghĩ. Cái tính đa nghi của Lộc mà bà án muốn lợi dụng ngờ đâu lại có hại cho mưu cơ của bà. Lộc đoán chắc rằng mẹ dùng kê ly gián đôi Với mình, liền thưa:
- Bẩm mẹ, nếu lấy nàng làm hầu được, thì lấy làm vợ cũng được. Hay là thế này thì Con không dám trái lệnh mẹ nữa:
Mẹ cho phép con chỉ lấy nàng hầu chớ không phải lấy Vợ.
Bà An quát mắng:
- Thế mày bào tao nói lại làm Sao với bên quan tuần, hở thằng kia?
- Bẩm mẹ, mẹ cứ nói con không bằng lòng.
- Mày nói dễ nhỉ? Chỗ người lớn với nhau mà mày bào lật lọng lời hứa. Mày phái biết, ngày Xưa hai người thông gia với nhau ngay từ khi Có mang mà về sau cũng còn phái giữ lời ước hẹn nữa là?.... Thôi mỗi cái thê này, nêu anh muôn lấy Con bé ấy làm lẽ thì tôi cũng cho phép anh, làm giai lấy năm, lấy bay mặc y, nhưng phái nghe lời tôi đến tháng tám này tôi Cưới Con quan tuần Cho anh đấy....

Tùy anh nghĩ sao thì nghĩ. Muôn tử tê thì được tử tê.
Lộc chiều y mẹ, xin vâng lời, rồi cáo từ ra về, trong bụng mừng thầm rằng mẹ đã nhượng bộ đôi chút. Chàng lẩm bẩm:
- Dần dà rồi cũng xong.
Ba hôm sau vào ngày Chủ nhật, trong khi Lộc và Mai đang ngồi nói chuyện ở sân, một thằng bé con thập thò ngoài cổng như muôn hỏi ai mà không dám vào.
Lộc thoáng trông thấy, Cho thăng Xe ra Xem ai hỏi gì thằng bé lang đi nơi khác.
Một lúc sau, nói lại đền ghé mắt nhòm vào trong nhà, Lộc lấy làm bực, chạy Vội ra nắm tay hỏi.
- Mày định đền đây ăn Cắp à?
Thăng bé Con luông cuộng, giấu vội một bức thư vào túi áo.
- Bẩm không.
Lộc giật lấy thư xem thì đó là một cái phong bì màu xanh có đề hai chữ "Cô Mai" .
Lộc mặt tái mét, tay run run, ấp úng:
- Thứ này... đưa cho... gởi cho... cô Mai?
Thằng bé sợ hãi:
- Bẩm không.... con không biết.
- Nhưng gởi đền nhà này phải không?
Thằng bé không trà lời. Lộc lại nói:
- Ai bào mày....? Thư Của ai?
- Bẩm con không biết.
Lộc toan giơ tay tát, Song lại ngừng lại ngay, ôn tồn, dịu dàng nói:
- Thôi được ? Em cứ về. Về nói rằng đã đưa tận tay Cô ây rồi nhé ?
Lộc chờ thằng bé đi xa, cầm bức thư soi lên, ghé vào mũi ngửi thấy SựC nức mùi nước hoa. Chàng toan xé ra xem, lại thôi, vì chàng nhiễm chút phong tục lịch sự âu Tây không muốn coi trộm thư của kẻ khác. Nhưng tính tò mò và lòng ghen tuông vẫn đắc thắng nhất là trong những lúc tức giận. Lộc liền quà quyết bóc thư ra. Chàng giật mình kinh hoang. Chiếc phong bì đựng một cái giấy bạc hai chục và một bức thư, trong có gọn gàng mấy dòng chữ:
Em Mai trêu quy, Giữ lời hứa, anh gởi tặng em số tiền ấy Và Chiều mai đúng giờ như lần trước, anh chờ em ở Bách Thú.
Lộc đứng đờ người, tức uất không thở được nữa.
Bỗng nghe có tiếng giầy đi ra, chàng liền vội vàng bỏ bức thư vào túi quan lại làm ra mặt vui vẻ, tươi cười. Nhưng giấu sao nỗi mắt người trêu. Mai ngơ ngác hỏi:
- Mình làm sao vậy.
LộC đáp:
- Không, anh có làm sao.
- Sao mặt mình tái mét đi thê?
- Anh hơi đau bụng nhưng không hề gì.
- Em đi lấy dâu đê Xoa anh nhé.
- Thôi?.... Anh khỏi rồi.
Hai người lại vào chỗ cũ, vơ vẫn ngắm hô. Mai đột nhiên hỏi:
- Mình nghĩ gì vậy?
LộC thong thà quan lại, Song không trà lời câu hỏi, se sẽ bào Mai:
- Chắc mình cần tiền lắm phái không?
Mai cười:
- Em thiếu thứ gì anh sắm cho thứ ấy, tiền học của em Huy thì anh đã già cho rồi. Em còn cần tiền làmgì?
Mai cười khanh khách, cô làm cho Lộc vui lòng:
- Hoặc chăng dăm tháng nữa em mới cần đến tiền. Lộc ngửng phắc đầu hỏi:
- Em cần tiền?... Em cần tiền làm gì?
Mai bẽn lẽn nói sẽ:
- Để sắm sửa cho con.
Lộc sợ hãi, nghĩ thầm:
~hay nó có chửa với thằng kia, với thằng Ng.Y nào đó, nên xin sẵn tiền để dành. Biết đâu?.... Chắc nó không muôn dùng tiền của ta vào việc đó - Mình làm sao vậy?
LộC giạt mình cười gằn:
- Không.
- Em chắc mình đương lo nghĩ điều gì.
Lộc không trà lời, cúi xuống cầm viên gạch vạch đi vạch lại xuống đất hai chữ Ng.Y. Mai tò mò nhìn theo, rồi cười, Lộc ngửng lên hỏi:
- Sao em lại cười?
- Vì em biệt anh trêu em.
- Sao em biệt?
- Anh đương viết tắt chữ Người Yêu xuống đất chứ gì?
- Ng. Y. là người trêu?
- Anh lại Còn vờ. Ng. Y. không là người trêu thì là người gì?

Lộc lại ngôi trên lặng.... Chàng cố tìm ra hai chữ tên bắt đầu bằng Ng. và Y. rối lẩm bẩm:
- Nguyễn... nguyễn...
Mai nói tiệp:
- Nguyên Yên à?
Lộc sửng sốt hỏi:
- Em quen Nguyên Yên?
- Nào em biết Nguyễn Yên là ai? Em thấy anh chắp thì em cũng chắp hộ.
Lộc càng nghi ngờ, nghĩ thầm:
chẳng lẽ nó tinh quái, dối trá đến thế được?....
Nhưng còn sô tiền? Ta không ngờ sao được? ~ Chàng đăm đăm nhìn vào mắt Mai, hỏi:
- Em có quen người nào tên là thê không?
Mai ngơ ngác :
- Tên là thê nào?
- Tên có chữ Ng. và Y.
Mai ngẫm nghĩ:
- Không. Họa chăng có ông ly Nghi ở làng. Nhưng chắc không phải. Sao anh lại hỏi em thê?
- Không? Thôi, được?
Mai lấy làm lo ngại, đoán chắc xay ra sự gì.
Lúc bấy giờ HŨR đi Chơi Vê tươi Cười lại bặt tay LộC:
- Ở Vườn hoa Bách Thú hôm nay Có nhiều Chuyện hay quá.
LộC giật mình nghĩ tới sự gặp gỡ hẹn hò trong thư. Chàng lạnh lùng mỉm cười hỏi:
- Chắc lại chuyện trai gái chứ gì?
Lộc đưa mắt nhìn Mai, không thấy nàng đổi sắc mặt, lại hỏi luôn:
- Hay mai chúng ta đi chơi Bách Thú?
Mai vui mừng vỗ tay:
- Phái đây.
LộC hỏi:
- Em chưa xem Bách Thú lần nào à?
- Chưa.
- Rõ em quê mùa quá. Ở Hà Nội hơn một năm trời mà không biết vườn Bách Thú.... Hay Vì trước mắt ta luôn luôn có anh hồ rồi, nên ta không thích một canh nào khác nữa.
Lộc đăm đăm nhìn Mai đề dò y tứ Song vẫn không thấy diện mạo nàng lộ ra vẻ gì gọi được là khà nghi.
- Vậy Chiêu mai, năm giờ nhé. Anh xin về sớm một chút, cho kịp.
Mai cười:
- Thì anh cứ đề hết giờ làm việc về cũng được. Cần gì phái năm giờ?
Lộc vội hỏi; - Em sợ cái giờ ấy lăm sao?
- Rõ anh hỏi lẩn thẩn. Sao em lại sợ cái giờ ấy.
HŨR Cười:
- Thôi, Chuyện phiếm mãi. Ta đi ăn cơm thôi.
Chiều hôm sau, Mai và Huy y phục Chỉnh tề ngôi chờ Lộc ở sở về đề đi chơi vườn Bách Thào. Chốc chốc Mai lại chạy ra cổng nhìn hai bên đường, trong lòng thắc thỏm vì quá năm giờ rưỡi vẫn chưa thất LộC Về.
HŨR Cười bào Chị:
- Chị làm gì mà mong mỏi như chờ đợi một người bạn xa thê?
Mai không trà lời, thở dài. Huy nhìn chị lo lắng:
- Chị sao vậy?
Mai cười gượng:
- Không, chị có sao đâu?
Hai chị em lại lẳng lặng ngôi nhìn ra sân. Huy Chẳng biết làm gì, đánh diêm hút thuốc lá, rồi nhìn khói cặp mắt mơ mộng. Mai hơi cau mày.
- Em hút thuốc lá ư?
- Vâng ?
- Không nên? Em không nên tập hút thuốc lá. ít lâu nay Chị thường thây húng hăng ho.
HŨR Cười:
- Hút Cho đỡ buôn chị ạ? Có thiệt đi mất mấy năm sông cũng chẳng sao.
Mai đau đớn nhìn em:
- Độ rày em làm sao ấy. Chị thây em không vui như xưa nữa.
- Có lẽ vì trời nóng quá đấy, Chị ạ.
- Không phải ?
Có người gọi cổng. Mai vội chạy ra. Người chạy giây tờ ở Sở đưa cho Mai một bức thư của Lộc nói Lộc có chút việc không thể cùng đi chơi vườn Bách Thào được, và dặn Mai với Huy Cứ đi, đừng Chờ nữa. Mai vừa đọc và vừa bước vào trong nhà, Huy hỏi:
- Thư thê nào, chị?
- Thư của anh, anh nói bận việc không đi chơi được.
Huy trà lời bằng một hơi thở khói thuốc lá.
Mai lại hỏi:
- Vậy em có đi không?
- Tùy Chị.
- Hay thôi, em ạ? ở nhà quách, chị đi làm món kem cà phê đá chốc nữa hai anh em tráng miệng.
- Cũng được.
- Đi thì đi cà, không thì thôi chứ, em nhỉ?
- Phái đấy, nhất là đối Với anh Lộc có tính hay ghen.
Mai chau mày:
- Em chỉ hỗn.
Huy Cười, nói tiệp:
- Hay ghen mà lại cục.
Mai cười mát:
- Em không tột, nói xấu người ta trong khi vắng mặt.
Mai tuy Cự HŨR, nhưng lời nói của em đã làm cho nàng phái nghĩ đến cử chỉ, cùng ngôn ngữ của Lộc trong hai hôm nay, Cái tính nết khó Chịu ấy, Cái bộ mặt cau có ấy, Cái giọng nói gióng một xưa nay thực LộC không từng có.
Nêu giờ ấy, Mai gặp Lộc ở vướng Bách Thú thì nàng lại càng cho lời bình phẩm của em là đúng.
Vì tuy LộC đưa tin về nói thác là bận việc, ky thực, Chàng lên thẳng vườn Bách Thào chờ sẵn.

Cây Cỏ Xanh tươi, nước hô trong vắt, gió chiều dịu dàng lướt qua làm rung động mấy nõn sen mới mọc cuộc tròn như cái tổ sâu. Canh có đẹp, trời có mát, nhưng lòng chàng vẫn như nung như nấu bởi sự ghen tuông.
Thực vậy. Từ lúc nhạn được bức thư nặc danh đến giờ, Lộc khổ sở, lo lắng.
Hai tay Chặp Sau lưng, chàng lững thững cúi xuống nhìn đường, có vẻ tư lự, trầm mặc.
Qua một cái chuông khỉ nghe có tiếng cười trong trẻo, chàng ngửng đầu ngơ ngác nhìn, tưởng là Mai. Nhưng đó chỉ là một cô gái quê đứng ném lạc đùa với một con bú dù nhỏ.
Chàng lẩm bẩm nói một mình:
- Giá như nó quê mùa hẳn như thê cũng xong! Cái y kiên ngộ nghĩnh ấy khiên chàng cười thầm, tự lấy làm thẹn cho lòng ích ky Của mình.
Khi gần đến chân cái gò mà các nhà thi sĩ xưa kêu là núi Nùng, một chàng nhớn nhác vừa đi vừa nhìn những người qua lại, vô y đâu Sâm vào Lộc. Chàng ta xin lỗi rồi đáp lại hấp tấp đi liền. Lộc ngờ vực, rão bước theo sau. Người kia đi đến ngồi nghỉ chân ở một cái ghê dài gần chỗ dựng cột đu. Lộc cũng ngồi xuống lân la gợi chuyện:
- Chừng ông tìm người quen?
- Vâng, tôi hẹn đợi ở đây.
LộC Cười, hỏi đùa:
- Thôi lại gái chứ gì?
Người kia ngượng nghịu nói sẵng:
- Có thê ?
Lộc thấy nóng mặt. Chàng nghĩ mưu kế đề cố tìm ra sự bí mật của người lạ.
Một lúc, chàng quay lại hỏi:
- Thưa ông, tôi ngôi gần ông chắc làm phiền cho ông lắm.
- Việc gì mà phiền. Trong khi chờ đợi mà có người ngồi nói chuyện thì càng đỡ sốt ruột chứ sao.
- Có thê Vậy ta nói chuyện cho đỡ sốt ruột, vì tôi cũng như ông, cũng đương đợi một người.
Rồi Lộc vờ như nói một mình:
- Quái, cô Mai làm gì giờ chưa đến.
Người kia quay lại hỏi:
- Tên tình nhân ông là Mai?
Lộc sửng sốt đáp:
- Phái, chắc ông cũng quen Mai?
- Không? Tôi không quen.
Câu trà lời lạnh lùng khiến Lộc càng nghi lắm. Người kia thất LộC hỏi lôi thôi liên đứng dậy đi nơi khác. Lộc thở dài. Rồi chàng lại tự lấy làm xấu hổ về cái tính đa nghi của chàng, cũng đứng lên thủng thẳng ra về.

Tới nhà, trời đã nhá nhem tôi. Chàng vào các buồng, không thấy Mai và Huy, toan gọi thăng Xe ra hỏi, thì có tiếng cười khanh khách ở bếp đưa lên. Chàng rón rén xuồng xem, thấy hai người đang lúi húi bên cạnh một cái ớ a tây. Liên hỏi:
- Hai chị em cặm cụi làm gì thê?
Mai cười đáp :
- Làm kem cà phê. Đấy mình coi, có khéo không?
- Sao không đi Bách Thú?
- Mình không đi thì em đi làm gì?
- Thôi, đi ăn cơm.
Khi Lộc đã lên nhà, Huy Sẽ bào Mai:
- Đấy Chị Coi. Tính nết có khó chịu không?
- Ừ, không biết có chuyện gì mà từ hôm qua tới nay anh cầu nhầu như thế?
Huy ngẫm nghĩ, thở dài:
- ấy may mà chị không đi chơi vườn Bách Thú đấy.
Bữa cơm chiều hôm ấy thật là buôn tẻ. Lộc chẳng nói chẳng rằng, ăn vội ăn vàng như làm cho xong một việc bắt buộc. Mỗi lần Mai gợi chuyện, chàng chỉ trà lời cộc lốc hoặc chỉ khẽ gật đầu.
Cơm xong vừa buông đũa bát, Lộc đã lấy mũ đội, ra đi.
Mai, nét mặt rầu rầu, thì thầm hỏi:
- Mình đi đâu đấy?
- Tôi lên thăm mẹ.
- Có việc gì cần không?
- Không.
- Thê thì thong thà, ăn kem đã.
- Thôi.
Mai có giọng kêu van:
- Anh ăn một tí cho em bằng lòng. Kem tay em làm ra.
- Tôi hơi đau bụng.... Mình với cậu Huy ăn hộ.
Nói dứt lời chàng vùn vụt ra đi. Huy nhìn Mai, Mai cúi đầu không nói.
Ra đến ngoài, Lộc thấy khoan khoái dễ thở.
Chàng lâm bẩm:
- Thà rằng biết hẳn nó có....
Chàng không dám đọc đến, không dám nghĩ tới chữ mà chàng kinh sợ:
chữ tình nhân Phải thà biết chắc có hay không, còn hơn cứ phân vân ngờ vực.
Một người kéo xe chào chàng. Chàng mãi suy nghĩ không nghe tiếng. Anh xe lẽo đẽo theo sau tán:
- Có món khá lắm, ~dô-lĩ lắm, chỉ độ mười tám mà thôi. Có chông cẩn thận.
Lộc quan lại nhìn anh xe, lộ vẽ ghê tởm, quát mắng:
- Cút ngay đô khôn nạn! Rồi chàng cắm đầu rào bước. Một cái xe khác hạ càng mời chàng. Chàng như không lưu y tới, lăng lạng lên xe. Nửa giờ sau, luồng gió mát làm chàng tỉnh ra, thấy đương ô bờ Sông mới nhớ rằng định về nhà thăm mẹ, liền bào xe kéo đến phô Đến nơi thấy Cửa ngoài cón khép, vì con sen vừa ra phô có việc, cháng rón rén lẻn vào, đi thẳng tới nhà trong. Bỗng thấy mấy mẫu câu chuyện ở buồng bên cạnh, chàng liền nép mình vào cánh cửa đứng nghe.
Tiếng bà án:
~Mày trông cậu có buôn lắm không? ~ Tiếng tên người nhà:
bẩm cậu con buồn lắm. Chiều nay đi Chơi đâu mà lúc hơn bay giờ Chưa về~ Tiếng bà án được rồi?.... cũng là một sự bất đắc dĩ ?
Lúc bấy giờ Con Sen ở ngoài chạy Vào trông thất LộC, liền kêu:
- à, cậu Tham?
Bên buông câu chuyện im. Lộc cất tiếng vờ hỏi:
- Cụ có nhà không sen?
- Bẩm cậu có. Cụ Ở buồng bên cạnh.
- Thê à?
Lộc mở cửa bước vào. Bà án mừng rỡ:
- Chiều nay mẹ mong con mãi.
Lộc nét mặt than nhiên, tươi cười trà lời:
- Bẩm mẹ, chiều nay nhiều Việc Con phải ở lại buông giấy mãi tới bẩy giờ.
Bà An hỏi săn sóc:
- Thế con dễ chưa ăn cơm.
Bà An nhìn con có vẻ ái ngại:
- Con độ này gầy lắm. Phái uống thuốc mới được.
Lộc vâng dạ cho qua quít, Chỉ định lang xuống nhà hỏi dò anh bếp, người đứng nói chuyện với bà An vừa rồi, vì chàng biết mẹ kín đáo lắm khó lòng mà biết được sự bí mật. Nhưng bà An giữ chàng ngôi nói chuyện lâu lắm, hỏi thăm lan man hệt việc nọ đến việc kia. Mãi gần mười một giờ mới trông lên đồng hồ, bào con:
- Thôi, khuya rồi con về nghĩ kẻo mệt.
Thế là mấy mẩu chuyện vừa thoáng nghe trộm, chàng vẫn chưa thề dò được ra manh mối. Nhưng về phần bà An thì bà biết rõ rệt hai điều:
Một là sự ngờ vực đang nung nấu lòng con, hai là con đã thoáng nghe được câu chuyện bà bàn bạc với anh bếp, bà nghĩ thầm:
Phái làm cho mau mới mong có kết quà. Kể thì cũng hơi ác. Nhưng vì lòng thương con, biết sao ? ~ Lòng thương con của các bà mẹ Việt Nam, cho dẫu con đã lớn tuổi, không thể đem sự gì ra so sánh được. Họa chăng có thể ví với sự chăn dắt đàn con của con gà mái. Nêu ai có ngắm qua cái dáng điệu, cái lòng can đam của con gà mái khi nó xòe hai cánh, quà quyêt đưa ngược cái mỏ trêu ớt lên để chông với con quạ hay Con diều hâu bay là xuống định bắt con nó, thì sẽ thấu hiểu lòng thương con của bà mẹ Việt Nam.
Tính bà án đối với con cũng vậy. Bà trên trí bằng Mai sắp sửa làm hại đến đời con bà như con diều hâu định ăn thịt con gà con. Vậy thì Cái mưu kê của bà sắp dùng dẫu kẻ khác có cho là tàn ác đến đâu bà cũng không ngại. Làm một việc để cứu vớt một linh hôn đương bị đắm đuối ở chỗ dơ bẩn, thì còn mưu kế gì là vô nhân đạo, là tàn ác đôi với lương tâm bà?
Huống chi cái linh hôn đương bị đắm đuối ấy lại là linh hôn con bà, con một rất trêu quy Của bà. Bà nghĩ thê thì bà mỉm cười nói một cách quà quyêt:
- Ngày mai ?

Hội Kiến Vào khoang chín giờ sáng, trong khi Lộc ở sở và Huy đi học. Mai lúi húi xới mấy gộc hông ở vườn trước cửa. Mai vôn là một cô gái quê, hay làm, không mấy khi Chịu ngồi rỗi, nên thường phái bày ra công việc nọ việc kia cho bận bịu đỡ buồn. Nhất mấy hôm nay, khi ở một mình, lúc nào Mai cũng không trên chân trên tay được tuy nàng có nghén đã năm, sáu tháng, và thân thể nàng mệt nhọc trêu đuôi Là Vì hễ nàng ngôi một mình không làm gì thì trí nghĩ nàng lại đề cà vào mọi việc đã xay ra trong mấy hôm, và tâm linh nàng lại báo cho nàng biết trước rằng sắp sửa còn xay ra nhiều sự chẳng lành cho nàng. Rồi tưởng tượng ra những canh ghê gớm, những canh lìa rẽ, bơ vơ đau ôm, không cửa, không nhà, không người thân thích.
Có tiếng ai gọi cổng. Mai vội vàng chạy ra. Một bà trạc ngoài năm mươi tuổi, nhưng da dẻ hồng hào mà mái tóc hơi đôm bạc, ở trên xe cao xu nhà bước xuồng, mỉm cười hỏi:
- Tôi thăm hỏi cô, đây Có phải là nhà CậU Tham Lộc không?
Mai, mặt tái mét, vì tuy nàng không nhận ra ai, nhưng nàng đoán chắc là bà An.
Nàng ấp úng:
- Bẩm cụ vâng.... nhưng ông Tham cháu đi làm vắng.
Bà kia vẫn mỉm cười khẽ gật:
- Tôi cũng biết thế, mà vì tôi biết thế nên mới đến đây. À ! Tôi hỏi :
Cp phải cô là cô Mai không ?
Mai cúi đầu run run đáp:
- vâng ạ?
- Tôi là mẹ cậu Tham Lộc, tôi đến xem chỗ cậu ấy ở Có được rộng rãi, mắt mẻ không?
Mai vờ giật mình:
- Bẩm bà lớn tha lỗi cho con, con không biết?
- Có lỗi gì mà phải tha. Vậy tôi nói muốn nói chuyện với cô, cô có sẵn lòng tiệp chuyện tôi không?
Mai gượng cười:
- Xin rước bà lớn vào chơi.
Mai mời bà án vào ngôi ở phòng khách rồi vội vào trong buông mặc áo thâm.
Khi nàng ra vẫn thấy bà án đứng tò mò ngắm hết các thức bày trong phòng. Bà mỉm cươl noi:
- Ở đây mát nhỉ. Mà nhà cửa có ngăn nắp lắm.
Mai nghe câu khen trong bụng đã hơi mừng, khúm núm mời:
- Xin rước bà lớn vào chơi.
à An gật đầu:
- Được? Mặc tôi.
Rồi bà ngôi xuống ghế bào Mai:
- Mời cô ngồi.
Mai lễ phép:
- Bẩm bà lớn, con không dám.
Bà án đăm đăm ngắm nghía Mai từ đầu đến chân, khiến Mai lo sợ, hai tay nắm chặt lấy lưng tựa ghế. Bà An gật gù thong thà nói:
- Tôi nghe nói cô cũng biết chữ nghĩa, cũng học đạo thánh hiền thì phải?
Mai biết bà án bắt đầu khai chiến, quà quyết ngửng đầu lên đáp lại:
- Bẩm bà lớn có thế. Thưở nhỏ con có được học chữ nho và khi thầy Con ngôi dạy học ở nhà quan huyện Đông Anh, con cũng có theo học với các cô con quan huyện.
Bà án vẫn nhớ rành rọt cái thời ky ở huyện. Bà cũng không quên được nét mặt và dáng điệu Mai. nhưng bà không muôn nhớ tới, nên nghe Mai nhắc lại chuyện cũ, bà tìm cách nói lãng ngay:
- Năm nay Cô bao nhiêu tuổi?
- Bẩm bà lớn, con hai mươi.
- Cha mẹ cô làm gì?
Nghe bà án lục vấn như bắt một người có tội cung khai một điều. Mai cũng nén lòng tức mà trà lời cho xong xuôi:
- Bẩm cha con đậu tú tài và đã mất rồi:
Mẹ con cũng qua đời.
Bà An cười:
- Thào nào ?
Hai chữ thảo nào đi liền sau một tiếng cười khinh bỉ làm cho Mai ứa nước mắt. Nhưng bà án sợ Mai không hiểu, lại nói tiếp luôn.
- Con có cha như nhà có nóc. Cô là gái mà mồ côi cha me. thì tránh sao cho khỏi được sư. lầm lở.
Mai tái mặt, cất tiếng run run đáp lại:
- Bẩm cha con cũng mới mất, con vừa đoạn tang. Yù chứng bà lớn cho con là một đứa vô giáo dục?
Bà An không trà lời, đăm đăm nhìn Mai, khiến nàng sợ hãi cúi mặt. Bà hỏi:
- Vậy Cô Có được Cha cô thương trêu không?
- Bẩm bà lớn, cha con thương con lắm.
- Vậy Chắc Cô hiệu tình Cha con thê nào thì tình mẹ con cũng thê, có lẽ tình mẹ con còn khăng khít âu yêm, thân mật hơn nhiều.
Mai biết là bà án nói năng gang thép và chỉ bầy mưu cốt đưa mình vào tròng, nên trên lặng cúi đầu không dám trà lời hấp tấp. Thấy Mai đứng im, bà An lại nói:
- Đem chuyện mẹ con tôi mà nói với cô, tôi thực lấy làm ái ngại. Vì một là cô không muốn hiểu, hai là không đáng nghe. Thằng Lộc nó muốn nói tốt cô đến đâu với tôi, song tôi nhất định cho rằng ở ngoài vòng lễ nghi, vượt hẳn quyên thúc bá thì dầu soa người con gái cũng không thể là một người con gái có đức hạnh được.

Bởi vậy, đã mấy lân tôi định đến đây nói rõ mọi lẽ cho cô hiểu, mà tôi vẫn ngần ngại không muôn đến.
Mai đưa vạt áo lên lau nước mắt, bà An mỉm cười:
- Cô đừng vội giận. Thà rằng mất lòng trước thì rồi sẽ được lòng sau, cô ạ. Và tôi đến hôm nay mục đích chỉ cột cùng cô nói hệt các lẽ phải trái, hệt mọi điều gần xa. Vậy Cô nên ôn tồn, tĩnh tâm mà nghe tôi thì hơn. Cô khóc có ích gì?
Mai lau ráo nước mắt. Lòng phẫn uất của nàng đã lên đến cực điềm. Linh hôn lãng mạn của nàng đã bắt đầu bồng bột.