Hai lát săng-Uých kẹp tí rau tí thịt. Một trái táo xanh, vàng hoặc đỏ, mùa nào mầu nấy tùy theo giá sale ở chợ. Một lon coke để từ sáng tới trưa gần hết lạnh. Thịnh bất chợt nhớ tới bức thư của cô em ở Việt Nam vừa nhận được hôm quạ Mấy ông bên đó về ngồi trong nhà hàng có lon bia hoặc lon coca-cola trên bàn mặt cứ vênh lên. Chó má thật! Có vài chục cents mà cũng bầy đặt làm le với những người bần cùng đói khổ. Anh mở lon nước, tiếng cách khô khan chán chường vang lên. Đầu óc anh vẫn còn âm vang tiếng máy. Xập xình bụp. Xập xình bụp. Một ngày tám tiếng, một tuần năm ngày. Xập xình bụp. Một năm trôi qua chậm rãi nhẩn nhạ Vậy mà đã mười năm ngồi ôm cái máy chán ngơ chán ngắt. Thịnh cứ ngỡ mình như một bộ phận trong cái máy. Xập xình bụp. Tay quăng ra một miếng thép hình thù méo mó kỳ dị. Đã có hàng triệu cái xập xình bụp trong đầu. Đã có hàng triệu miếng thép quăng ra. Vậy mà anh chẳng biết người ta dùng làm cái quái quỷ gì những miếng thép đã chôn vùi đời anh. Cuộc sống bây giờ lạ thật! Cứ từng phút, từng giờ, từng ngày qua đi mà chẳng hiểu mình đang làm cái thứ gì. Ngồi như một đống thịt có cái đầu bằng đất và đôi tay bằng thép. Chẳng cần nghĩ ngợi. Ngu ngơ như một nhánh cây.
Thịnh bày bữa ăn giản dị trên mặt bàn lỗ chỗ những vết nứt nẻ. Anh chống một tay lên bàn làm chiểc bàn chao nghiêng kẽo kẹt. Chiếc bàn có lẽ cũng cùng tuổi với anh chủ già khú đế hà tiện kinh niên. Chẳng bao giờ anh ta chịu chi ra một đồng sắm sửa phương tiện cho công nhân thoải mái. Anh coi người làm như những tên nô lệ mẫn cán. Có làm mới có tiền, nghỉ làm thì nghỉ chi, thôi luôn càng tốt. Mướn người khác lươngng thấp hơn là xong. Nhưng máy hư thì anh cuống cuồng như gà mắc đẻ, chạy ra chạy vô mặt khó đăm đăm như khỉ đớp phảii miếng gừng già có hột. Thịnh dừng ngay những ý nghĩ vụn vặt về máy và người lại. Chẳng nên hành hạ quá đáng cái đầu vốn chẳng còn nhiều nhặn sự bén nhạy tinh anh. Thịnh cắn một miếng bánh ngước mắt nhìn qua vuông cửa kính cao vút gần trần nhà có cái màn rách tơi tả mang cái màu mà anh vẫn gọi đùa là màu... thời gian. Đừng tưởng bở đó là cái màu thanh thanh của mấy ông thi sĩ nhiều tưởng tượng thường hay vẽ vời cho cuộc đời thêm hương thêm sắc. Đó là cái màu chẳng biết nguyên thủy nó ra sao nhưng nay thời gian đã làm nó bệ rạc như một cái khăn lau chén bát của mấy bà bàn cháo lòng ở quê nhà. Tuyết bay lất phất ngoài trời, như những cánh sao nho nhỏ đang chơi trò đuổi bắt. Mấy cành cây khô khẳng khiu giang tay ra chịu tội. Buồn thấm vào tận da.
Thịnh thấy nhớ nhà quá đỗi. Giờ này là giờ thiêng liêng nhất của một năm. Mọi người chắc đang quây quần đầy đủ bên bàn thờ nhang đèn lung linh trang trọng. Cha anh chắc vừa đốt xong chiếc bánh pháo toàn hồng đón chào năm mới. Từ bao nhiêu năm nay, ông có bao giờ quên phong pháo đầu năm này đâu. Cái tuổi thất thập có lẽ chưa đủ ngăn cản ông làm cái thủ tục trịnh trọng này. Anh giơ tay coi đồng hồ. Mười hai giờ mười phút. Chắc phong phào vừa hoàn tất cuộc hiến mình ồn ào mang lại niềm vui cho mọi người. Lũ cháu anh hẳn đang thích thú chạy loanh quanh trên thềm nhà hồng lên xác pháo để kiếm những chiếc pháo hiếm hoi còn sống sót sau cuộc hủy hoại trầm hùng đầu xuân. Chỉ một lát nữa thôi mẹ anh sẽ tươi cười phân phát những bao lì xì đỏ chót cho lũ cháu mỗi ngày mỗi đông hơn. Chỉ thiếu mấy đứa con thằng Thịnh. Năm nào bà cũng nhắc như vậy. Đã bao năm rồi mà mẹ vẫn chưa quên được cái cảnh vắng mấy cháu. Hình như mẹ luôn luôn nghĩ là sự xa cách không có thật. Nỗi đau xót rạt rào lúc nào cũng như tinh khôi. Đứa em gáí đã viết qua như vậy. Mỗi năm mỗi giọt nước mắt long lanh trên rèm mi thưa. Thịnh như nhìn thấy giọt nước mắt nhớ thương đó của mẹ già. Anh ngồi bất động tái tê. - Ê ông bạn đang làm thơ hay sao vậy? Thịnh chợt tỉnh cơn mơ quay qua cười với Claudẹ Claude nhe hàm răng trắng phô ra hết cỡ cười đáp lễ. Nhưng mắt Claude bỗng khựng lại soi mói: - Mày khóc hay sao vậy? Thịnh vụng về quệt tay ngang mắt chống đỡ yếu ớt: - Đâu có! Anh cầm lon nước lên uống một hớp. Nước lạnh như cuốn trôi những hình ảnh vừa lan man chập chờn trong đầu anh. Anh nhìn vào khuôn mặt đen bóng của Claude khẽ nói: - Hôm nay là ngày đầu năm Việt Nam. Tiếng Việt gọi là tết. Tiếng chuông reng báo hiệu giờ ăn trưa ít phút trước đây chính là lúc khởi đầu của năm mới bên nước tao. - Happy New Year!
Claude giơ bàn tay thô tháp ra nắm lấy tay Thịnh lắc lia lắc lịa. Nụ cười chưa kịp tàn đã lại rộn rã nở bung ra với ánh mắt long lanh và hàm răng bóng loáng của anh chà và Hynos. Thịnh nhớ lại cái quảng cáo thuốc đánh răng lớn khổ trên nóc chợ Bến Thành nhộn nhịp phiên chợ xuân. Cái ồn ào hỗn độn chen chúc nhiều khi làm Thịnh bực mình hồi đó bây giờ sao thấy thương nhớ miên man. Thịnh thèm cái không khí bụi bậm nóng bỏng với những vệt mồ hôi nhớp nhúa dính kìn kịt làm chua những chiếc áo mới thay, những tiếng rao hàng bằng loa phóng thanh đua nhau vặn hết cỡ chói chang nhức nhối, những chèo kéo của mấy anh chị bán hàng ồn ào thô lỗ, những màu sắc rực rỡ của bánh mứt nằm tràn lan trên những quầy hàng đỏm đáng bắt mắt. Tiếng Claude thân mật hỏi han: - Chắc mày nhớ nhà lắm. Mỗi lần năm mới đến tao cũng nẫu cả người nhưng nước tao cũng theo Dương lịch như bên đây nên thấy thiên hạ nhộn nhịp cũng bớt lẻ loi. Mày có một cái... Cái gì hè? Hồi nãy mày nói chữ gì? Đầu óc tao thật tệ mạt quá. - Tết.
- À, tết. Tao phải cho cái chữ này vào cái computer khập khiễng trong đầu tao mới được! Mày có một cái tết... lẻ loi không giống ai nên chắc mày phải buồn hơn tao. Sống xa nhà. mỗi lần lễ lạc là phiền cho cái trái phập phồng nằm trong lồng ngực phía bên trái lắm đó. Claude có lối nói chuyện nhiều thông minh và không hiếm khôi hài. Đã từng gõ đầu trẻ, đã có lúc có job ngon làm cho phái bộ Liên Hiệp Quốc tiền bạc rủng rỉnh nhưng hắn đành phải ngậm ngùi giã biệt Haiti qua tỵ nạn ở Montreal. Tại vì cha con thằng Duvalier cả! Tụi độc tài thì đứa nào cũng như nhau. Nghi ngờ chống đối lại chế độ là a-lê-hấp vô tù. Bắt lầm còn hơn bắt sót. Anh chàng Claude trốn thoát một cuộc bắt giam là khăn gói quả mướp ra đi liền. Tao thấy hoàn cảnh tao cũng giống như mày? Thịnh gật đầu liền. Khuôn mặt quê mùa đần độn nhưng luôn luôn lên gân dạy dỗ của thằng quản giáo non choẹt trong trại học tập cải tạo, khuôn mặt bủng như chì thâm độc tàn ác của thằng công an khu vực, cái miệng nói như vẹt câu nào câu nấy đều nặng nề vẻ đe doạ, căm hờn của con mẹ phường trưởng về từ một xó xỉnh rừng rú nào đó. Những cái mặt đã đẩy anh ra biển làm một cuộc hải hành hãi hùng phần chết nặng hơn phần sống. Hai con người chê độc tài gặp nhau trong cái nhà máy tối tăm này. Tên da vàng mang nỗi phiền muộn như tên da đen. Cả hai giúp nhau đốt thời gian nhàm chán bằng những câu khôi hài ý nhị và bằng những bàn luận trên trời dưới biển, chính trị chính em, văn nghệ văn gừng, triết lý vẩn vơ.
Bụng Claude hìền lành như củ khoai tròn trịa nhẵn thín. Mỗi tuần lễ lãnh check đổi tiền xong là nhét vào cái ngăn nhỏ xíu trong bóp tiền một tờ hai chục. Tìền dâng cúng nhà thờ. Hắn theo đạo Cơ Đốc và Chủ Nhật nào cũng chịu khó tới vấn an Chúa. Mày là con ngoan của Chúa chắc chỉ nay mai Chủa sẽ cho gọi mày về ngồi b6n cạnh cho cuộc đời đỡ vất vả. Thịnh đã có lần nói rỡn như vậy. Claude dẫy nẩy lắc đầu cuồ cuội. Không có đâu. Còn sớm quá. Tao còn mấy đứa nhỏ phải nuôi chắc Chúa cũng hoãn cho tao ít chục năm nữa chứ! Nhìn cái vẻ hiền lành chân chất của Claude, Thịnh không ngạc nhiên khi thấy dân Haiti vừa được bầu cử tự do liền bầu ngay ông thầy tu Aristide làm Tổng Thống. Và Thịnh cũng chẳng ngạc nhiên khi cái ông Tổng Thống nhu mì này ngồi chưa ấm chỗ đã bị mấy anh quân phiệt lật đổ chạy tất tưởi ra ngoại quốc. Bữa xảy ra đảo chánh ở Haiti, Claude buồn rã rợi. Thịnh nói về những hình ảnh nóng hổi trên đài truyền hình. Anh xúc động khi nhìn thấy cảnh sống nghèo nàn của người dân xứ này. Claude gật đầu. Dân nước tao nghèo lắm. Bao nhiêu tiền chui vào túi của những thằng cầm quyền tất cả. Bất công! Ánh mắt Claude đỏ lên nỗi giận dữ. Thịnh nhớ tới những cuộc tranh luận khá gay gắt giữa anh và Claudẹ Claude cho chỉ có chế độ cộng sản mới tiêu diệt được những áp bức to lớn trên trái đất này và mang lại một cuộc sống công bằng và bình đẳng cho con người. Thịnh đã hăng hái nêu ra những dữ kiện, kể lại những kinh nghiệm bản thân dưới chế độ hà khắc của cộng sản nơi quê nhà nhưng anh vẫn không thuyết phục được Claudẹ Cái bánh vẽ nhiều màu sắc của một chủ thuyết hấp dẫn trong sách vở làm cho cặp mắt Claude
choáng ngợp u mệ Kịp cho tới khi chế độ cộng sản thi nhau sụp đổ Claude mới thoát ra khỏi cơn mê muội. Hắn vỗ vai Thịnh thú nhận đã lầm lẫn. Có làm ngơ tới mấy thì mắt bây giờ cũng phải mở ra. Cái vết sâu quảng của chủ nghĩa cộng sản bị mở tung ra dưới ánh sáng mặt trời, mùi xú uế xông lên khắp mặt đất. Mũi nào còn chịu nổi? Nhất là cái mũi chè bè trống hốc trống hác của Claude. Đôi mắt của Clande lém lỉnh như đôi mắt của một con sóc tinh ranh. Nó ánh lên vẻ ranh mãnh cời cợt nhiều khi làm Thịnh bất ngờ thích thú. Như có lần đọc báo thấy người ta làm cuộc thăm dò về cái trinh của con gái xứ này Claude hô hoán lên. Hỏng hết! Hỏng hết! Trăm đứa không có tới chục đứa đàng hoàng. Tụi này mà ở bên nước tao thì phải biết! Mặt Claude căng lên phẫn kích. Bên tao mà đứa nào léng phéng trước khi về nhà chồng thì sau đêm tân hôn, bên nhà trai sẽ gởi về bên nhà gái một cái bánh. Thịnh dương mắt dò hỏi. Cái bánh này có hình thù như hai bàn tay khum khum úp vào nhau ở giữa có một khe hở. Thế là rồi đời cái danh tiếng của cả họ! Thịnh phá lên cười. Sao nước mày cách nước tao cả vạn dặm mà cũng nghiệt ngã như nhau vậy? Bên nước tao coi chữ trinh của con gái đáng giá... Thịnh muốn nói tới chữ ngàn vàng mà không biết nói làm sao. Các cụ dậy bảo con cháu vắn tắt toàn bằng vần điệu nên nhiều khi làm khó con cháu quá. Ngàn vàng thì nói sao cho anh tây đen này hiểu. Thịnh cương như kép hát quên tuồng tích. Đáng giá một ngàn... lạng vàng. Một lạng vàng ở nước tao nặng hơn một ounce vàng ở bên này, theo thời giá chắc cũng phải năm trăm đôn. Mày cứ nhân lên một ngàn lần năm trăm đôn khắc biếc. Một núi tiền chứ ít ỏi gì. Thế cho nên về nhà chồng mà mất cái ngàn vàng thì chỉ đáng giá cái... tai heo. Nhà trai sẽ gửi cho nhà gái một đầu heo barbecue bị cắt tai. Tới lượt Claude cười hô hố. Bên mày rắc rối quá! Tao không hiểu cái bánh có đường rãnh ở nước tao và cái tai heo của nước mày cái nào có lý hơn. Claude thích thú ra mặt. Đôi mắt như hai con ốc nhồi đầy gân máu đỏ của hắn đảo qua đảo lại. Thịnh nhớ tới đôi mắt của những con lân rực rỡ uốn éo quay cuồng trong những ngày xuân. Tiếng trống lân nhịp nhàng dồn dập làm rộn rã lòng người. Như trở lại trong anh cái náo nức của những buổi sáng ngày Tết lái chiếc xe Vespa lóc nhóc bày con nhỏ xíu chạy đi săn lân khắp các đường phố Chợ Lớn. Nhưng ánh mắt non dại sáng lên trước những khuôn mặt ông địa cười hoài không bao giờ dứt đang lăng xăng múa quạt đùa cợt với lân. Bước chân lân vững chắc rỡn với những tràng pháo nổ tung toé bốc lên từng đám khói mù mịt thơm mùi tết nhất. Khuôn mặt ngây thơ hồi hộp theo dõi đầu lân đang leo lên cây cột cao vút cố với tới cây rau xà lách lòng thòng một dây tiền hấp dẫn. Ngày nay bày con của anh đã có nhiều đứa có chiều dài gấp đôi những đứa trẻ của ngày tết xa xa đó và những đôi mắt đã quen thích thú với những trò chơi trên tuyết chẳng hiểu có còn vương vấn chút nào hình ảnh con lân lộng lẫy của những ngày thơ ấu không?