Sư phụ Sanh từng dạy tôi nhiều bài học, nhưng có lẽ đây là bài học đầu tiên sư phụ thực tế nhất làm tôi thấm thía. Chiếc xe nhà binh trưóc khi trực chỉ lên Thành, đảo qua một vòng bùng binh ngã sáu nhà thờ. Gặp vào giờ tan học, đám nữ sinh Thánh Tâm,Đăng Khoa, Nữ Trung Học, Lê Qúi Đôn túa ra trắng đường. Nhiều tên đứng trên xe vẫy tay reo hò, đám nữ sinh không quen cũng rối rít đưa tay vẫy lại. Không khí náo nhiệt y như là đang tiễn nhau đi picnic. Bỗng dưng tôi buồn vô cớ. Mãi cho đến lúc đó, tôi mới giật mình phát giác ra rằng mình đang thiếu một nàng thơ thứ thiệt, mà ở lứa tuổi tôi cần phải có để vẫy tay tiển nhau. Buổi sáng, gió từ biển gờn gợn gãi lên da khiến Nha Trang man mác trong lòng kẻ sắp phải đi xạ Tôi vẫn biết dẫu có chúng tôi hay không có chúng tôi Nha Trang vẫn thế, vẫn bình lặng. Nhưng biết để gọi là biết vậy thôi. Không hiểu sao, khi tôi không còn có dịp trở lại, bỗng dưng trong lòng dâng dâng muộn màng buồn nhớ đến hình ảnh nào. Tôi đâm hối hận vì trong khoảng thời gian ngắn ngủi vừa qua mãi lo cắm đầu cắm cổ xâm nhập một mục tiêu duy nhất là Lành, không chịu chấm vài ba mục tiêu xê cua, để khi thất bại vì Lành, tôi không còn ai để dùng đưa tiễn lúc ra đi. Khi chiếc xe GMC chạy qua khỏi Mã Vòng, xa dần những tà áo trắng còn lay lắt trên đường tan học, tôi buồn thúi ruột. Lúc đó tôi tự hứa mai này nếu còn sống sót trở về tôi phải trở lại Nha Trang, phải làm quen một cô nào dân Nha Trang thứ thiệt, để kể lại cho cô ta nghe cảm giác của sự thất bại này. Nữ sinh cũng được, thợ may cũng không sao, buôn bán hàng xén cũng được luôn, miễn là dân Nha Trang. Bỡi phải là dân Nha Trang mới xác nhận được địa danh và những tuôn trào từ cảm xúc này là những tuôn trào ngàn năm một thuở là dấu đánh mốc của không gian thời gian vào thời khắc duy nhất trong đời: giờ khắc phải từ giã kiếp thư sinh dù có muốn hay là không muốn.
Lời tự hứa của tôi như cá trê chui ống, sau ngày ra trường lội rừng liên miên, Nha Trang trở thành chốn bồng lai tiên cảnh trong những giấc chiêm bao trên đèo cao núi thẳm, mà Từ Thức một lần lỡ dại bỏ đi không còn thấy lối về. Hơn 30 năm sau lây lất xứ người, nàng tiên tên Lành của tôi thướt tha yểu điệu ngày nào chắc đã trở thành bà ngoại. Dẫu chị Bích Khuê có bắc lại thành công nhịp cầu nối liền nước Mỹ với Nha Trang thì phỏng có ích gì khi mà trong giấc mơ thấy tôi đôi lúc ngồi tò hó ở một góc trời thả hồn ngóng về một phương trời chỉ còn trong truyện cổ tích. Sống trong cổ tích chẳng phải êm ái thơ mộng hơn là phải sống thực với ngoài đời sao? Sau năm 75 đi tù tại Trại Ạ30 tôi có hỏi thăm về sư phụ Sanh, nhưng chẳng ai biết tông tích hắn ở đâu trong những năm chiến tranh ác liệt. Có thể chết mất xác trong một cánh rừng dọc biên giới nào đó, hoặc lanh tay lẹ chân chạy theo đoàn người di tản qua Mỹ đâu từ năm 1975. Lành thì đã có chồng, còn tôi thì buồn bã làm thơ cho nàng :

Sao em nỡ lẹ làng xa chạy cao bay
Khi anh chưa kịp nói lời dối trá
Em đâu biết anh thấy lòng như thê?
Vừa bị ai lụi một nhát ngang hông
Ngày em tươi cười cất bước sang sông
Chiếc xe chở anh trên đường ra trận
Ngang giáo đường thấy em đội vòng vương miện
Anh ước gì đó là vòng hoa tang
Chồng của em đẹp trai gì cho cam
Đứng cạnh em càng tăng thêm phần xấu xí
Em lấy hắn thật là vô lý
Nhưng có lý nào em lại lấy anh
Giữa khi chiến trường giặc mở cuộc tiến công
Sinh mạng anh như mành treo sợi chi?
Em đâu dại để sớm thành goá phu.
Anh hiểu ra (nếu không hiểu cũng huề)
Anh thất tình đời lính thêm nhiêu khê
Chiều nghe con chim rừng hót lời lẻ bạn
Trong chinh chiến có trăm ngàn viên đạn
Mong có viên nào bay lạc trúng anh chơi
Mạng anh to, số lớn cứ sống khơi khơi
Trong khi bạn bè anh mỗi ngày mỗi rụng
Ôi, những người bạn chia anh sự sống
Để anh thấm vô cùng thế nào là cô đơn
Vốn đã buồn anh lại càng buồn thêm
Còn em? Có khi nào nhớ anh không nho?
Ví dụ như khi em ghi nhật ký
Có con bướm bay về đậu trên nét chữ lặng thinh
Chiến tranh tàn.
Anh bị bắt làm tù binh
Chiếc xe bít bùng chở anh vào trại
Ngang chốn cũ thấy em dưới phố
Qua lỗ thông hơi không thể vẫy tay chào
Chồng của em kể ra cũng mát tay
Hắn nuôi em đẹp não nùng hơn trước
Trước khi chiếc xe tù mấp mé bờ địa ngục
Anh quay cổ ngoái nhìn nuốt hai giọt thiên thu

Hôm qua trong lúc bà xã tôi dọn dẹp nhà cửa, tình cờ trong đống giấy vụn có một bức tranh mà tôi nghệch ngoạc vẽ một chiếc ghe tự khi nào tôi không đưọc nhớ. Bà xã tôi hỏi:
-Ủa anh vẽ hồi nào vậy ?
-Anh không nhớ nữa.
Vẽ vốn là một bộ môn nghệ thuật rắc rối đầy công phu, đòi hỏi người thưởng thức phải có một trình độ thưởng thức siêu việt. Tôi chẳng biết một tí ti gì về bộ môn này ngoài vài nét nghệch ngoạc có tính cách giải trí hơn là phục vụ nghệ thuật. Bức tranh chiếc ghe đứng trơ trọi cô đơn . Bà xã lại thắc mắc:
-Sao anh không cho thêm bão tố vào bức tranh để nói lên sự hào hùng của một dân tộc dám đem sinh mạng của mình để đánh đổi lấy hai chữ tự dỏ"
Khả năng tôi đâu có thể vẽ được bảo tố bởi vì bản chất tôi vốn hiền lương. Bão tố là do tham vọng của con người tạo nên. Tôi lại càng không đủ tư cách để nói lên sự hào hùng, bởi vì trách nhiệm tổ quốc giao phó bảo vệ non sông mà ngày nào tôi quì dưới sân vũ đình trường, tôi đã không chu toàn. Tôi đã để đất nước tôi lọt vào tay giặc.
Đây không phải là chiếc ghe bốn lốc mà là chiếc thuyền Bát Nhã.
Bà xã tôi theo đạo công giáo nên không hiểu gì mấy về đạo Phật:
-Thuyền bát nhã là thuyền gì?
-Bát Nhã nghĩa là phương tiện di chuyển trên sông hồ rạch biển, dịch từ chữ Phạn có nghĩa là trí tuệ thanh lịch. Con người sống trong trần thế bị chi phối bởi sự sống chết, chìm đắm trong ba nẻo: dục, sắc và vô sắc. Điểm căn bản luận rằng sắc tức thị không, không tức thị sắc -thọ tưởng hành, tức diệc phục như thọ... -Việc thọ nhận tưởng nghĩ, hành động, sự phân biệt đúng sai cũng đều không, các giác quan tiếp xúc cảnh sắc bên ngoài.. cũng đều không có hình tướng.
Nhìn đôi môi há hốc vì thán phục của bà xã, tôi nổi hứng đem cây bút chì ra, chỉ cần 30 giây, cái bút chì trên tay tôi đã nghệch ngoạc vẽ thêm một người đứng trước mũi ghe:
-Ai vậy? Anh hả ?
-Ông Tam Tạng.
-Ổng đứng đó làm gì?
-Ổng đứng đó để chờ đưa chúng sinh vượt qua bể khổ.
-Có gia đình mình trong số đó không?
-Có đấy, đã là chúng sinh thì không thể nào thoát ra khỏi được vòng khổ lụy. Em đừng thấy bao nhiêu người có income cao nhà to cửa lớn rồi tưởng rằng họ là không khổ lụy. Mỗi một con người được sinh ra đời đều có một cõi buồn riêng dấu kín trong tâm tư.
-À như vậy là anh còn nhiều điều giấu em lắm nè?
Sợ bể mánh tôi đánh trống lãng:
- Em chỉ giỏi chận đầu, chận đuôi.
New Orleans tháng 5/2001
Quan Dương
Hết