Mẹ Tôi
Tác giả: Mai Trắng
Công cha như núi Thái Sơn 
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra ! 
( Ca dao )
Tiếng  chuông điện thoại trên bàn làm việc của tôi kêu reng reng từng hồi giật  giọng . Nhấc ống nghe lên ,vừa kịp a lô một câu, thì tôi đã nghe thấy  từ đầu dây bên kia giọng một ai đó nói trong hơi thở gấp gáp "Chào chị,…  Tôi là…là… người nhà của chị Lan , làm ơn, …. báo hộ mẹ chị đã…. mất  lúc 15 giờ 10 phút .... " . Tôi chỉ nghe được có thế . Chiếc tai nghe đã  tuột khỏi tay tôi, mắt tôi nổ đom đóm như hàng vạn ánh lân tinh .Trước  mắt tôi bỗng tối sầm lại , tai tôi ù đi . Nền nhà dưới chân tôi sụp  xuống .Tôi bất tỉnh nhân sự không còn biết trời đất gì nữa ..... 
Trên  chiếc xe máy đời 81 cũ kỹ , chồng tôi chở tôi và đưa con trai lên 3  tuổi mải miết lao đi trong màn mưa dày đặc xối xả, vượt qua quãng đường  dài trên 120 km của trời đêm . Dọc đường , lòng tôi như muối xát, tôi  khóc như mưa , nước mắt và nước mưa hoà lẫn một vị mặn chát chẳng còn  phân biệt đâu là nuớc mưa đâu là nước mắt . 
Khoảng hơn 22 giờ đêm . 
Tôi  về đến đầu ngõ . Đã thấy đèn nến sáng trưng cả năm gian nhà , nhiều  người ra vào lặng lẽ xen lẫn trong những tiếng than khóc nức nở .Tôi  bước xuống xe , không còn biết ai lạ ai quen, kể cả bố tôi. Tôi lao vào  trong buồng , nơi mẹ tôi đang nằm. Trên chiếc giường gỗ , cánh màn trắng  buông xuống, xung quanh được thắp sáng bởi những ngọn nến trắng . Tôi  sững lại một giây , trân trân nhìn thân thể mẹ tôi đang nằm thẳng trên  giường trong bộ quần áo trắng toát , hai tay bắt chước bụng ,gương mặt  hốc hác,đôi mắt nhắm nghiền . Rồi tôi oà lên nấc nghẹn , xô tới quỳ sụp  xuống bên giường mẹ ôm lấy thân thể mẹ tôi đã lạnh cứng mà lay mà gọi,  mà đau đớn .Những giọt nước mắt của tôi tuôn chảy chứa chan lăn trên cơ  thể lạnh toát của mẹ .Lúc bấy giờ tôi không thể nhớ mình đã khóc như thế  nào, đã gọi mẹ ra sao ! Chỉ biết rằng đó là tiếng khóc như xé ruột,  những tiếng gọi mẹ cuối cùng trong cuộc đời của một con người . Nó trái  ngược với tiếng gọi mẹ thủơ mới chập chững biết đi .Nó là tiếng kêu vĩnh  biệt trước cuộc chia ly vĩnh viễn , trước nhũng gì quý giá nhất thiêng  liêng nhất của đời mình đã mãi mãi lìa xa. 
Không  biết tôi ngất đi bao lâu, khi tỉnh lại tôi thấy mình đang nằm trên  giường ngoài nhà, trên mình tôi phủ một chiếc chăn mỏng, thím tôi đang  ngồi bên cạnh trông chừng tôi. Tôi bật dậy, thím tôi vội ôm lấy tôi. Tôi  gào lên gọi mẹ , cho đến khi lả người vào vai thím .
- Con...con... xin thím - Tôi nghẹn nghào, đứt quãng .- Thím cho con...con vào với mẹ con ! 
-  ừ . Thím tôi đau đớn . Là người từng trải, đã ở bên kía cái dốc cuộc  đời, thím tôi không nỡ chối từ cái uớc vọng chính đáng cuối cùng của tôi  đối với mẹ. Rồi thím tôi bước xuống giường lọang choạng dìu tôi vào  trong buồng chỗ mẹ tôi đang nằm . Đỡ tôi ngồi xuống đất cạnh giừờng mẹ  tôi, thím tôi cứ mặc cho tôi khóc , giọng tôi đã khàn đục , cổ họng tôi  tắc nghẹn. Tôi kêu lên thảm thiết . Nhưng không thành tiếng , chỉ còn  nghe thấy tiếng xào xạc như một thứ kèn lá . Tôi bám lấy vai giường, cầm  lấy bàn tay mẹ đã khô héo cứng đờ . Tôi gục mặt vào bàn tay mẹ để tìm  sự âu yếm như từng được mẹ xoa đầu giống như hồi tôi còn tấm bé . 
Lòng  đau đớn vô hạn, tôi nhìn đăm đăm vào gương mặt thân thuộc của mẹ tôi  .Mắt tôi nhoà đi .Bỗng chốc tôi như nhìn thấy hình ảnh mẹ như hồi còn  con gái. Cái vẻ con gái của mẹ bâygiờ đã nhập vào tôi . Tôi biết , qua  những người cùng thời với mẹ , thời con gái , mẹ tôi là một cô thôn nữ  đẹp nhất nhì trong làng . Với chiều cao vừa phải, vóc dáng thon thả, mái  tóc dài đen mượt , mềm như mây thơm mùi bồ kết.Thời con gái của mẹ bề  ngoài cứ êm đềm trôi đi bên những cánh đồng lúa vàng rực , bên những bờ  tre, những hàng cau xanh mướt, những hương bưởi hương chanh, trong cái  yên ả của làng quê vùng ven biển Bắc bộ một năm có hai vụ lúa chiêm mùa,  với tiếng trống chèo rộn rã, những đêm hội làng truyền thống từ lâu đời  . Nhưng bên trong, chất chứa một tâm hồn trẻ trung tràn đầy những ước  mơ, những khát vọng vươn tới tương lai . Bấy giờ, chiến tranh ở xa , ít  bom rơi đạn nổ . Tuy không nằm trong vùng mưa bom bão đạn như tiền  tuyến, nhưng cái làng quê trù phú nơi mẹ tôi sinh sống đã trở thành một  hậu phương lớn.Mẹ đã từng nuôi giấu cán bộ kháng chiến , rồi cùng với  những người dân trong làng đóng góp sức người sức của cho cuộc kháng  chiến thần thánh của dân tộc . Mẹ đã làm cánh mạng như thế đó . 
Trong  cái gừng cay muối mặn của tình làng nghĩa xóm đậm đà và hết sức mộc mạc  ấy, mẹ tôi đã gặp bố tôi kết nên duyên cầm sắt. Bố tôi là người cộn g  sả n tham gia phong trào kiến quốc ở quê nhà . Bố mẹ tôi sống thật hạnh  phúc, trong bầu không khí thương yêu đùm bọc lẫn nhau . Đó là điều tôi  cảm nhận được , bởi trong suốt những năm chung sống vợ chồng, thật hiếm  khi tôi thấy bố mẹ tôi xung đột bất hoà . Sự hòa thuận của bố mẹ tôi đã  cho tôi sự tin tưởng vững chắc vào một cuộc sống tốt đẹp xung quanh mình  và những gì đang chờ đón tôi ở phía trước.
Rồi 6  anh em tôi lần lượt chào đời . Bốn trai hai gái cả thảy. Tôi là gái út  của mẹ . Hồi sinh tôi sau cùng mẹ tôi bảo " giàu con út, khó con út " .  Mẹ tôi cưng chiều tôi nhất vì phải cơm thừa canh cặn của các anh các chị  ".Biết được mẹ chiều chuộng, tôi hay làm nũng mẹ tôi lắm, nhất là lúc  còn thơ bé ở bên mẹ . Nhưng thời buổi khó khăn, đói kém xảy ra ơ nhiều  nơi. Nhà đông miệng ăn, mẹ tôi phải lăn lưng ra để làm lụng đầu tắt mặt  tối với ruộng với vườn, với chợ búa để nuôi chồng nuôi con , cùng chồng  dựng nhà dựng cửa. TôI hãy còn nhớ như in một ngày của mẹ . Đó là một  ngày làm việc được sắp đặt trước hết sức chặt chẽ . Từ lúc mờ đất mẹ tôi  đã trở dậy, lo cơm lo nước cho sớm sủa , để còn ra đồng kẻo nắng. Đến  lúc trời nắng như đổ lửa , mẹ tôi lại trở về lo giặt giũ,chợ búa chuẩn  bị bữa trưa. Từ chiều cho đến lúc tối nhọ mặt người , mẹ tôi làm các  công việc trong nhà, bèo cám lợn gà , ngoài vườn trồng rau, nhổ cỏ .  Buổi tối dưới ánh đèn dầu đỏ quạch , mẹ tôi lúc thì khâu vá, lúc thì xay  lúa, giã gạo, lúc thì sàng sảy tới khuya. Ngày hạ cũng như ngày đông,  ngày dưng cũng như ngày mùa , ngày nắng , ngày mưa, trừ những ngày ốm  không ra khỏi giường còn thì chẳng ngày nào tôi không thấy mẹ tôi tất tả  ngược xuôi với việc nhà việc cửa việc đồng áng.Nhưng mặc dù bận rộn  nhưng lúc nào mẹ tôi cũng chăm sóc từng ly từng tí đến anh em chúng tôi .  Từ cái ăn, cái mặc, từ việc vui chơi đến việc học hành . Từ cái nóng  cái lạnh lúc khỏe mạnh đến lúc đau ốm mỗi khi trái gió trở giời của các  con . Sợ con mình đói , nhà có miếng ăn ngon mẹ cũng dành cho chúng tôi .  Sợ con mình rét , nhà có manh áo lành mẹ cũng nhường cho chúng tôi mặc.  Đêm hè thì mẹ đều tay quạt . Đêm đông thì năm lần bảy lượt , mẹ trở dậy  đắp lại chăn cho chúng tôi . Rồi mẹ thường vỗ về cho chúng tôi ngủ .  Sáu anh em tôi, lúc còn nhỏ tuổi đều được mẹ tôi ru ngủ bằng những câu  ca dao da diết : 
" ầu ơ, con ngủ cho ngoan, 
Để mẹ đi cấy đồng sâu chưa về .... 
Rồi : 
Gió mùa thu, mẹ ru con ngủ, 
Năm canh chày thức đủ năm canh .
Bằng  những câu Kiều của Nguyễn Du, bằng cái chân quê của Nguyễn Bính,. Hồi  đó ,tôi chưa hiểu gì hoặc mới chỉ hiểu lõm bõm về ý nghĩa của những câu  thơ đó , nhưng từ sâu thẳm con tim mình, tôi mơ hồ linh cảm được cái trữ  tình sâu nặng qua lối nói tha thiết , có vần điệu nhịp nhàng êm ái dễ  đi vào lòng người của một thứ ngôn ngữ đặc biệt mà về sau khi lớn lên  tôi mới biết rằng đó chính là những tinh hoa văn hoá vô cùng quý giá của  người Việt đã phải hun đúc kết tinh từ ngàn đời. 
Mẹ  không những là người sinh ra tôi bằng xương bằng thịt , mà còn là tấm  gương cho tôi về sư cần cù chịu khó . Mẹ dạy chúng tôi phải biết yêu lao  động , phải biết quý trọng thành quả lao động của con người làm ra : 
Ai ơi bưng bát cơm đầy, 
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần ! 
Mẹ  là người sinh ra và nuôi dưỡng tâm hồn tôi. Cho tôi cái khả năng cảm  nhận được cuộc sống xung quanh mình , để có cái tình với núi sông với  vạn vật và với con người . 
Trời đất vốn đã sắp đặt cho người phụ nữ  nhiều thiên chức trong gia đình và xã hội. Đối với gia đình tựu trung  lại trách nhiệm của mẹ là làm dâu, làm vợ, làm mẹ, làm kinh tế . Đối với  xã hội phải là một công dân, phải là một người lao động .Tất cả những  thứ đó dồn góp thành một gánh nặng trên vai người con gái suốt quãng  đường dài đằng đẵng mấy mươi năm. Gỗ đá, sắt thép cũng còn phải mỏi ,  phải mòn huống hồ là con người .Cái nhan sắc mặn mà thời con gái của mẹ  tôi cứ ngày một mai một và tỷ lệ nghịch với sự trưởng thành của những  đứa con. Nhưng mẹ tôi lấy làm vui lắm và rất hãnh diện vì thấy những đứa  con của mình khoẻ mạnh , ngoan ngoãn, xinh tươi như hoa như gấm giữa  đời . 
Niềm vui của mẹ tôi thật trọn vẹn nếu như  không có chuyện đau lòng liên tiếp xảy đến với gia đình tôi chỉ trong  vòng 4 năm. Đầu tiên là người anh cả hy sinh trong chiến dịch mùa xuân  năm 1975 tiến vào Sài Gòn. Bốn năm sau , khi nỗi đau về người con cả  chưa kịp vợi đi, thì người anh thứ hai lại ngã xuống trong chiến dịch  biên giới chống giặc phương Bắc năm 1979. Thôi thì chồng chất những mất  mát ! Mẹ tôi suy sụp hẳn. Vì là người mang nặng đẻ đau .Có những nỗi đau  chỉ có người làm mẹ mới biết . Suốt hàng chục năm sau ngày các anh tôi  mất,mẹ tôi thương nhớ hai ngừời anh trai đến độ héo mòn . Mẹ tôi vẫn  sống cùng với chồng và bốn con , nhưng không còn vui như trước nữa .Nỗi  buồn của mất mát đã hằn sâu trong đôi mắt mẹ thêm nhiều những nếp nhăn.  Mẹ trở nên trầm mặc hơn, trong đôi mắt sâu thăm thẳm ẩn chứa một nét  buồn u uất.Trong cả phần đời còn lại , thảng hoặc vẫn hay có những giấc  mơ hãi hùng chập chờn đến với mẹ . Giấc ngủ của mẹ không yên . Có nhiều  đêm mẹ tỉnh giấc vì những giấc mơ chợt đến, rồi thức trắng cho đến sáng.  Lại có hôm tôi chợt tỉnh giấc vì một cơn mê . Trong đêm khuya yên tĩnh  đến mức có thể nghe thấy cả tiếng đập cánh của những con muỗi, tôi liền  bắt gặp mẹ tôi trở mình trằn trọc . Sợ con mình thức giấc, mẹ chỉ khe  khẽ thở dài, rồi lẳng lặng kéo vạt áo lên lau nước mắt . 
...... 
Ngoài  trời đen thẳm mịt mùng . Mưa càng lúc càng nặng hạt . Gió rít từng cơn  ào ào qua mái nhà .Cơn áp thấp nhiệt đới đang đổ bộ vào đất liền.. ở  vùng duyên hải, là nơi đầu sóng ngọn gió , mảnh đất thường xuyên phải  đương đầu với những trận cuồng phong dữ dội hàng năm .Nhưng cơn bão táp  của tự nhiên không thể nào sánh bằng cơn bão táp trong lòng tôi !Tôi tựa  người vào thành giường mẹ nằm, lòng chua xót, tóc tai thân thể rã rượi,  đôi mắt mọng nước, răng tôi cắn vào môi đến bật máu . Thế là hết , mẹ  ơi ! Cuộc đời con từ nay mất mẹ ! Còn nỗi đâu nào hơn thế , mẹ ơi ! 
 
Trời  đang sáng dần. Thím tôi đã rời tôi nhưng vẫn để mắt canh chừng mọi hành  động của tôi . Thím tôi sợ tôi liều thân. Mà tôi cũng muốn liều thân  thật ." Mẹ ơi ! Con muốn cùng đi với mẹ cho có mẹ có con ! "Bằng lời nói  ,có nhiều lúc tôi đã gào lên như thế ! Nếu như thím tôi không ghé vào  tai tôi mà nhủ rằng : "Bình tĩnh lại đi con !Con còn phải sống để nuôi  con con chứ " thì tôi cũng không còn thiết sống nữa . Câu nói của thím  tôi ít nhiều làm tôi do dự . Tôi khựng lại , chợt nhận ra rằng, lúc mẹ  tôi còn sống, tất thảy đều chỉ vì các con đó sao ! Nhưng nếu sống thì  không đành. 
"-Đau quá, ai đánh tôi đau thế này , trời ơi ! "Tôi lại gào lên lạc giọng .Tim tôI như vỡ ra hàng trăm mảnh. 
Mặc  cho tôi gào thét khóc lóc kể lể, người ta vẫn cứ ai vào việc nấy . Từ  sáng sớm, họ mạc , hàng xóm láng giềng đã kéo tới đông nghịt . Họ cắt cử  nhau mỗi người một việc . Người ta dựng một cái rạp dã chiến bằng cách  chôn mấy cái cột bằng luồng ngoài vườn , sau đó trải lên trên tấm bạt  che suốt cả chiều dài của cái sân năm gian nhà tranh . Rồi họ thu dọn  hết đồ đạc trong nhà thành một khoảng rộng , để đưa quan tài vào giữa  nhà và đặt linh sàng . Người ta chuẩn bị một tang lễ theo đúng tập tục  của làng quê . Có phúng viếng , truy điệu và an táng . Tôi nghe lõm bõm  người ta bảo đến sáng mai sẽ cử hành lễ an táng đưa mẹ tôi về nơi an  nghỉ cuối cùng .Họ sẽ làm gì làm gì tôi không còn biết đến . Tôi chỉ  biết là tôi sẽ không bao giờ còn có hy vọng nhìn thấy mẹ mình bằng xương  bằng thịt đựơc nữa . Nỗi đau lớn làm tôi lú lẫn . Tôi kiệt sức sau hơn  một đêm kêu gào thảm thiết , gục xuống nằm dài trên nền đất , cạnh quan  tài mẹ tôi . Có ai đó đã mặc vào cho tôi bộ đồ bằng vải xô trắng và chụp  cái khăn trắng dài lên đầu . 
Tôi ngẫm nghĩ trong cay đắng . Nước  mắt tôi đã cạn. Đôi mắt sưng húp . Tôi thở hắt ra . Cuộc sống lúc này  đối với tôi thật vô nghĩa.Tôi thương mẹ tôi vô cùng. Tôi chợt nhận ra  cái chân lý rất đỗi đơn sơ chẳng phải cao siêu gì mà tôi vẫn chưa hề hay  biết đến. Đó chính là cái bất biến của gia đình trong cái vạn biến của  xã hội. Có ai thương yêu và chăm lo cho mình như người sinh ra mình .  Không ai hết ! Nghĩ đến đó , lòng tôi lại trào lên mãnh liệt rằng tôi  yêu mẹ biết bao ! Mẹ không những là người sinh ra và nuôi dưỡng tôi, mà  mẹ còn là thần tượng của đời tôi . Phải đến khi mất mẹ tôi mơi nhận thức  được điều đó . Trong đời người, những lúc thường tình người ta không  cảm nhận được hạnh phúc . Chỉ khi nào hạnh phúc mất đi ta mới biết rằng  hạnh phúc đã từng hiển hiện ở quanh ta mà ta đã thờ ơ lạnh nhạt đến mức  xem nhẹ . Giờ nuối tiếc thì đã muộn ! 
Tôi chưa làm được gì báo hiếu  mẹ , để đền ơn sinh thành , dưỡng dục, thì mẹ đã vĩnh biệt cõi đời , ra  đi ngậm cười chín suối . Tháng trước được tin mẹ ốm, tôi về thăm mẹ ,  mua cho mẹ được ít thuốc bổ, bây giờ nằm lăn lóc trên bàn . Góc này một  bộ quần áo bằng vải lanh mới may nhưng mẹ chưa kịp mặc . Góc kia , cơi  đựng trầu cùng với mấy miếng trầu đã têm của mẹ nằm chỏng chơ, rũ mấy  cọng lá đã khô héo. Tôi đưa mắt nhìn bao quát những đồ dùng của mẹ vẫn  dùng mọi ngày bây giờ vắng chủ .Tôi nấc lên , cổ họng nghẽn lại ! Tôi  lại tức tưởi khóc. 
Ngày tôi vào Đại học, - cái việc mà đối với đời  cũng là một chuyện bình thường không có gì đặc biệt nhưng đối với gia  đình tôi thật là một sự kiện đáng ghi nhớ . Gia đình tôi rất vui, nhất  là mẹ tôi. Mẹ tôi mừng rơi nước mắt . Mừng vì tôi đã làm rạng rỡ cho gia  đình , bõ công cha mẹ bao ngày khó nhọc một nắng hai sương .Mẹ mừng vì  tôi đã tiếp bước được ước mơ thầm lặng cả một đời con gái của mẹ mà mẹ  chưa làm được. Mẹ mừng cho tôi sau này không phải nắng mưa như cuộc đời  của mẹ . Nhưng mẹ có nỗi buồn sâu kín , không nói với ai, ấy là mẹ sẽ  phải xa tôi nhiều hơn trước. Còn tôi thì vô tư , không hay biết gì cả,  chỉ biết mải vui với chúng bạn ở cái tuổi mới lớn , chập chững hăm hở  vào đời ,ham tìm kiếm những thứ trong cái vạn biến đang ở phía  trước.Trong những năm theo học Đại học , tôi về thăm mẹ được nhiều hơn.  Nhưng từ khi đi làm và nhất là khi đã có gia đình riêng, phần vì bận rộn  công việc muốn có một chỗ đứng trong nghề nghiệp , phần vì chồng vì  con, tôi càng ngày càng ít về thăm nhà .Đã thế những dòng thư cho mẹ  cũng thật hiếm hoi ! Lối sống mới , hầu như chẳng ai còn viết thư bằng  mực tay như ngày xa xưa của mẹ nữa ! Người ta viết cho nhau bằng thư  điện tử -một thứ xa lạ đối với thế hệ của mẹ .Cô con gái cưng của mẹ  cũng không phải ngoại lệ ! Tôi giận mình lắm ! Ngày xưa tôi thấy mẹ tôi  thuờng cất giữ cẩn thận những lá thư tư chiến trường của hai anh tôi ,  thỉnh thoảng giở ra đọc lại. Tuy giấy đã cũ, nhàu nát, mực nhoè nhoẹt ,  chữ được chữ mất , nhưng mẹ tôi bảo : Cứ xem thư là như thấy anh con  đang ở trước mặt mẹ vây " . Thế mà tôi thì không ! Tôi chẳng mấy khi thư  từ gì cho mẹ . Còn những chuyến viếng thăm nhà,một năm vài bận , ở với  mẹ vài ba ngày chưa vơi được nỗi nhớ con của mẹ thì tôi lại đi . Với  những lo toan về đời sống thường nhật của riêng mình , lắm lúc con người  ta thành ra vô tình mà không hay biết.
Làm con gái,  mẹ chỉ bảo cho tôi nhiều thứ luân lý theo thiên chức riêng có của người  phụ nữ trong đời sống xã hội . Là con gái , sao cho đẹp người đẹp nết “  Cái nết đánh chết cái đẹp “ Mẹ dạy tôi cần phải coi trọng cái nết .Từ  cái phải ăn mặc kín đáo như thế nào, đến cái đi dáng đứng ra sao cho nhẹ  nhàng thanh thoát. Từ việc xưng hô , với kẻ trên người dưới, sao cho  phải phép đến từng cách thức làm các công việc trong nhà . Từ chuyện nấu  nướng bếp núc sao cho chu đáo đến việc ra ngoài đời làm sao để giữ gìn  tấm thân con gái của mình cho trong sạch ….. Bây giờ tôi mới hiểu, cái  tri thức khoa học trong con người tôi thì nhờ có trường lớp mà thành,  còn cái nhân cách của con ngưòi tôi phần lớn do sự giáo dục của gia đình  mà tạo nên cả . 
Khi lấy chồng, mẹ tôi dặn dò tôi thật kỹ lưỡng . Từ  những chuyện của phụ nữ trong đời sống vợ chồng theo kinh nghiệm của  người xưa để lại, đến cách làm dâu ăn ở với gia đình bên chồng . Dù tôi  không phải "Lỡ bước sang ngang " nhưng ngày lên xe hoa, tôi thương mẹ vô  cùng .Tôi khóc như trẻ con phải đòn oan ! Mẹ đã lau nước mắt cho tôi .  Ôm lấy tôi mẹ dỗ dành : " Nín đi con , làm con gái , cũng như mẹ , ai  chẳng phải lấy chồng , có ở vậy mãi được đâu. Rồi đâu sẽ vào đấy cả  thôi, con ạ " Tôi nín khóc. Tôi tin tưởng những điều mẹ tôi nói và tôi  muốn làm yên lòng mẹ , như không muốn chất chồng thêm những ưu phiền lên  những nỗi đau tinh thần của mẹ . Nhưng tôi thương mẹ lại nhớ tôi nhiều .  Vắng con rồi, có nhiều đêm mẹ lại khóc một mình. 
Từ khi cô gái út  của mẹ đã yên bề gia thất , trong nhà chỉ còn lại bố mẹ tôi cùng với mấy  đứa cháu con ông anh cả . Con cái lớn bé của mẹ đi xa cả, đứa trời Nam,  đứa biển Bắc, đứa miền ngược đứa miền xuôi, vì mưu sinh cũng có mà vì  duyên nợ cũng có , thậm chí dun dủi chỉ vì những lý do không đâu cũng  thành ra trôi dạt quê người . Nên ở vào cái tuổi ngoài sáu mươi lăm , mẹ  tôi chỉ còn có bố tôi thường xuyên ở bên cạnh như thuở còn son trẻ ,  mới ra ở riêng. 
Cảnh già trong hiu quạnh, lòng thương nhớ các con các cháu dằng dặc không nguôi. 
Ba  năm sau ngày tôi lấy chồng , đứa con trai đầu lòng của tôi ra đời . Tôi  sinh cháu ở quê . Ngày tôi sinh con, mẹ tôi vui sướng lắm . " Thằng bé  mới bụ bẫm làm sao !" Mẹ tôi cười hể hả. Rồi mẹ tôi bồng bế cháu mà nựng  mà ru không biết mệt. Thế rồi sau khi sinh con được tròn 3 tháng, vì  phải đi làm sớm nên tôi đưa con ra Hà Nội . Mẹ tôi vì con vì cháu lại  lặn lội ra Hà nội một chuyến mặc dù tuổi của mẹ đã ở vào tuổi bảy mươi. 
Tôi cũng không thể ngờ được rằng đó chính là chuyến đi xa cuối cùng trong cuộc đời của mẹ – chuyến đi dối già . 
“Tre  già măng mọc . “ Mẹ tôi bảo và mẹ tôi lại chăm chút cho cháu vẫn cẩn  thận như đối với tôi ngaỳ xưa. Tuy mắt đã mờ chân đã chậm, nhưng những  bài hát ru của mẹ ngàn năm không cũ, vẫn tha thiết, vẫn sâu nặng lắm ,  vẫn rất hợp với thời đại , với lòng người nhất là đối với tôi. 
Thật  may mắn cho tôi được ở gần mẹ trong những ngày cuối cùng trong cuộc đời  của mẹ , đó là những ngày mẹ tôi lên Hà Nội . Tôi như được sống lại cái  khung trời tuổi thơ ở bên mẹ dù tôi đã lớn, đã bước đầu thành đạt, theo  chí nguyện của mẹ không dừng lại ở bậc đại học . Nhưng trước mẹ tôi vẫn  là cái con bé con như thuở nào hay làm nũng mẹ, hay vòi quà mỗi khi mẹ  đi chợ về !Trong những ngày tháng đáng ghi nhớ ấy, mẹ tôi đã kể lại cho  tôi nghe nhiêù chuyện mà tôi còn chưa biết về gia đình, về mẹ , về tôi ,  và về những người thân , về những suy nghĩ, nhưng trăn trở , những nụ  cười và những giọt nước mắt, về hạnh phúc và những nỗi đau trong cuộc  đời mà mẹ đã đi qua. Mẹ không nói , nhưng tôi thấu hiểu , mẹ muốn gửi  gắm vào con vào cháu nhiêù ước muốn mà trong đời mẹ chưa làm được, hy  vọng con cháu mai ngày bằng nghị lực và trí tuệ , chắp nối cho ước mơ  của mẹ thành sự thực, vì một ngày mai tươi sáng hơn ....... 
Sinh  thời mẹ đã làm tất cả những gì có thể cho xã hội, cho gia đình và con  cháu .Tôi không biết phải viết làm sao, nói làm sao cho hết tấm lòng cao  quý của mẹ . Càng lặn ngụp bao nhiêu trong tình yêu của mẹ , tôi lại  càng như lạc trong biển cả không cùng. Chỉ biết rằng , mẹ là tất cả đối  với cuộc đời tôi- quá khứ, hiện tại và tương lai. 
Tôi  choàng tỉnh vì có ai đó xốc mạnh tôi lên . Tôi mở mắt và ngay lập tức  hình dung được quang cảnh xung quanh tôi. Người ta đang chuẩn bị đưa mẹ  tôi về nơi an nghỉ cuối cùng . Chỉ ít phút nữa thôi, tôi sẽ không bao  giờ còn thấy gương mặt người mẹ thân yêu của mình. 
– Không ! Mẹ ơi!  …. Mẹ ơi ! Mẹ đừng đi . Con không cho… mẹ đi …… Mẹ đi thì con biết gọi  ai… là mẹ !…… Mẹ ơi !………Hãy để mẹ tôi ở lại với tôi.! 
Tôi oà lên  thống thiết . Như có một sức mạnh đột khởi chưa từng có, tôi vùng ra  thoát khỏi vòng tay bị giữ chặt , lao đến ôm chặt lấy quan tài của mẹ  tôi mà người ta đang khiêng đi vì không muốn tuột mất những gì còn sót  lại cuối cùng . 
-Mẹ ơi ! Hu…. hu ....Sao …mẹ bỏ con …mà đi ! Mẹ ơi...ời .....hu hu...