Bữa Ăn
Tác giả: Trần Doãn Nho
Chiếc đồng hồ bên nhà ông Bá phát ra điệu nhạc thường lệ  chuẩn bị điểm giờ. Ông Tám Toàn lắng nghe. Một, hai, ba...mười một. Mới  mười một giờ, ông nghĩ. Ông ngoái nhìn ra phía cửa, lấy tay che ánh sáng  ngọn đèn. Không có tiếng động. Chưa đứa nào về giờ này cả. Ông quay đầu  lại lẩm bẩm:
- Có đứa về thì chắc chó xóm ngoài đã sủa. Mình rõ lẩm cẩm.
Ông  vặn ngọn đèn lu lại. Trong góc phía đầu kia của căn nhà, bà Tám Toàn  ngồi bất động, trông như một cái bóng mờ. Bà vẫn ngồi như thế hàng đêm,  im lặng trong góc tối. Bà ưa bóng tối. Riêng ông, ông thích ánh sáng.  Càng sáng càng tốt, để ông nhìn quanh, nhìn hoài nhìn mãi những vật quen  thuộc trong căn nhà, dường như để có chất liệu mà nghĩ quanh nghĩ quẩn.  Ông thích suy nghĩ. Thường chỉ nghĩ vẩn vơ, chẳng đâu vào đâu. Suy nghĩ  làm người ta đỡ buồn. Một cách tập thể dục nội tâm, như một tờ tạp chí  nào đó có đề cập. Vả lại, ông đâu có việc gì làm ngoài chuyện ngồi một  chỗ và suy nghĩ. Ban ngày, ông ngồi phía bên kia, nhìn ra con hẻm nhỏ  trước nhà, nơi diễn ra đủ thứ sinh hoạt hàng ngày. Ban đêm, ông đổi  hướng, ngồi phía bên này, nhìn ra sau nhà , nơi tiếp giáp với chiếc hồ  sen khá rộng. Khung cảnh hoang vu. Quanh hồ, các lùm tre, cây dại, lau  sậy rủ xuống. Toàn cây và cây. Những đêm sáng trăng, khung cảnh sau nhà  hiện ra mơ mơ hồ hồ, ma quái như trong chuyện liêu trai. Ông ngất ngây  nhìn ngắm, tưởng tượng. Ông yêu thích cái hoang vắng, cô liêu, tịch mịch  này. Không có người. Không có ai. Ông nhìn chúng, tự do, thoải mái,  không băn khoăn, thắc mắc.
Ðêm nay, trời không trăng. Cả  vùng hồ đen thẩm hẳn. Mặt hồ chao động, lấp loáng phản chiếu những mảng  sáng nhờ nhờ từ bầu trời sao. Ông Tám Toàn vẫn ngồi nhìn ra. Như mọi  đêm. Luôn luôn như vậy. Bao năm, bao tháng đã trôi qua, ông cũng chẳng  cần để ý. Y như công việc của ông là phải ngồi như thế. Chiếc bàn vuông,  thấp, dựa vào tường, kế cửa sổ. Một bóng điện. Chiếc đèn dầu nhỏ. Một  chồng sách cũ nhầu nát gồm có bộ Ðông Châu Liệt Quốc, vài tập Tiếu Ngạo  Giang Hồ, một cuốn Nhập Môn Triết Học , vài ba tờ báo Tuổi Trẻ, Công An  Nhân Dân cũ. Hầu hết sách đều do Loan, đứa con gái đầu tìm mua đâu trong  các chợ sách cũ ở Sài Gòn. Ông đọc đi, đọc lại, nghiền ngẫm và tự  thưởng thức một mình. Thỉnh thoảng, ông đem vài mẫu chuyện ra kể cho cả  nhà nghe như một đóng góp nghĩa vụ nhỏ nhoi cho gia đình, lấp đi một  khoảng trống vắng vô tích sự mà một người cha như ông để lại. Có ai hiểu  ông nói gì không, không cần thiết. Khi ông nói, bà Tám Toàn nhìn ông,  chỉ nghe những chữ mà không nghe nghĩa, hoặc cũng chẳng buồn hiểu nghĩa  để làm gì. Trong mấy đứa con, chỉ có Loan chia xẻ với ông một đôi điều.  Ba đứa kia lơ đãng lắng nghe, đợi ông dứt câu để bàn tiếp câu chuyện của  chúng. 
Chó sủa xóm ngoài. Tất phải có một đứa về. Ông vặn  ngọn đèn sáng lên một chút, đứng dậy, đi ra phía cửa lớn. Vài con khác  sủa phụ họa. Tiếng động lớn dần. Ông nghe tiếng xe đạp lẻng kẻng. Cả xóm  tối om. Mọi người ngủ kỹ. Một người đạp xe đi vào. Ði xe đạp thì không  phải là con ông. Qua chút ánh sáng dọi từ nhà ra, ông nhận ra đó là một  thanh niên. Lại là khách. Thấy ông, anh ta lên tiếng, giọng cụt ngủn:
- Nhà Loan ?
Ông Tám Toàn dè dặt:
- Vâng. Chú hỏi có chuyện gì?
- Ờ, thì ...hỏi cô Loan. Mà cô Loan có nhà không ?
- Tôi nói rồi: không. Chú quen ?
Giọng khách ngập ngừng:
- Không. Một người quen chỉ đến. Thế còn Lài, Dục ?
- Ði vắng hết. Nếu cần thì mai trở lại.
Trong  bóng tối, không nhìn rõ khuôn mặt, nhưng ông cũng đoán được anh ta thất  vọng như thế nào. Anh ta chần chừ một lát rồi quay xe, đạp đi. Ông trở  vào. Tụi nó về sớm hơn thì có thêm một mối, ông nghĩ. Ông đụng bà Tám  ngay cửa khi bước vào. Bà hỏi, giọng khẽ như hơi thở:
- Khách ?
- Có lẽ.
- Biết đâu, ai khác ?
Giọng ông gắt một cách hờ hững:
- Ai khác thì sao nào ?
- Tôi ngại...
- Ừ, thì ngại...
Cuộc  đối thoại chấm dứt lặng lẽ. Bà Tám bước như cái bóng về lại góc nhà,  ngồi xuống. Ông đóng cửa, gài chốt cẩn thận rồi cũng trở lại chỗ của  ông, tiếp tục nhìn mông lung ra phía sau nhà. Lần này, đột nhiên trong  trí tưởng ông bỗng hiện ra vô số những khuôn mặt người lạ xuất hiện  trong căn nhà này. Tất cả đều lạ, hay nói cho đúng, ông đều cố tình cho  là lạ, cho dù đôi khi , ông thấy có ai đó trông quen quen. Thỉnh thoảng  đụng phải nhau, khách cũng như ông đều cố tình làm lơ. Chào hỏi nhau  thôi đã thấy không tiện, phương chi lại phải nói chuyện với nhau. Khách  đủ hạng đủ loại. Người đi xe đạp, người honda, người xe con Liên Xô,  người đi bộ. Tuổi bằng ông hay có khi già hơn ông. Trẻ hơn con ông cũng  không thiếu. Thỉnh thoảng có cả "tây", "tây" Liên Xô, "tây" Ba Lan,  "tây" Tiệp. Rộn ràng vào đầu hôm, hoặc ngày cuối tuần. Có kẻ đến lúc  tảng sáng. Cũng có kẻ gõ cửa vào giữa khuya, như anh chàng vừa rồi.  Khách đông. Con ít. Ðôi khi, ông tự nhủ: "Biết thế này, đẻ thêm chục đứa  nữa để đáp ứng nhu cầu". Ông đem ý nghĩ này nói với bà Tám. Bà chua  chát: "Ừ, cỡ chục đứa con gái nữa" . Ông cười phá lên: "Mẹ kiếp ! Nếu có  thêm chục đứa nữa thì chắc bà và tôi sẽ có nhà lầu, chứ không đến nỗi ở  nhà gỗ như thế này".
Chó lại sủa. Lần này, ông ngồi yên một chỗ, chờ đợi.
Vụ  về. Bà Tám Toàn mở cửa, hắn lướt nhẹ vào như gió, vứt cái xách đâu đó  rồi đi tắm. Tắm xong, trở ra, hắn bưng đèn đến góc nhà soạn đồ đạc. Bà  Tám ngồi yên nhìn. Ðủ thứ đồ lỉnh kỉnh: vải, đồng hồ, bút, thuốc, tiền  lẻ...Hắn đưa một xấp vải bông cho bà Tám:
- Mẹ may áo.
Hắn mang tới cho ông cái hộp quẹt:
- Ba thích cái này không ? Bộ đội thích lắm.
Ông cầm cái hộp quẹt ga vuông, bật thử. Tiếng ga kêu xè xè. Ngọn lửa xanh phựt lên:
- Hộp quẹt Zippo. Ðồ này trước thiếu gì. Vứt lăn vứt lóc.
Ông đậy hộp quẹt lại, đọc giòng chữ khắc, sơn đỏ ngay giữa: "Tổng thống VNCH Nguyễn Văn Thiệu thân tặng".
- Bộ đội khoái hàng chữ đó, Vụ nói.
- Ừ, tao cũng khoái. Tao lấy cái này.
Ông lấy thuốc lá , bật quẹt, châm lửa hút, rồi cầm hộp quẹt xoay qua xoay lại, ngắm nghía. 
Ðồng hồ nhà bên điểm mười hai tiếng.
Sau  Vụ, lần lượt ba cô con gái về. Trước hết là Dục, cô giữa, về lúc gần  một giờ. Kế đến là Loan, chừng nửa giờ sau. Và cuối cùng là Lài, hơn hai  giờ một chút. Không kể những dịch vụ qua đêm, đêm nay thế là mọi người  về có hơi trễ. Thường thì khoảng sau một giờ là cả nhà sum họp. Trong ba  cô thì Dục có Honda riêng, chiếc "cúp" đời 81, loại xe bãi do một tay  thủy thủ đi tàu viễn dương Hải Phòng bán rẻ lại, sau một xuất bao đêm.  Hai cô kia có người rước. Riêng Vụ, hắn chuyên đi bộ. Lý do: đi bộ thì  có được nhiều cơ hội hơn, và gặp chuyện gì dễ xoay sở.
Bà  Tám xuống bếp lo sửa soạn bữa ăn, trong lúc mấy cô con gái, kẻ trước  người sau lần lượt tắm gội, rửa ráy. Mỗi người lo phần việc của mình,  chẳng ai nói gì với ai. Ðêm khuya, xóm vắng, nhà nhà đều ngủ kỹ. Dù căn  nhà nằm ngang cuối xóm, tách riêng hẳn khỏi khu xóm, nhưng như thói  quen, chẳng ai trong nhà muốn ồn ào. Mọi người yêu thích sự yên lặng.  Mọi trò chuyện cần thiết thường để dành vào bữa ăn. 
Tiếng  nước dội, tiếng thay áo quần sột soạt khiến ông Tám Toàn liên tưởng đến  những nhọc nhằn mà mấy cô con gái của ông đang tìm cách rủ bỏ. Nhọc nhằn  ! Ừ, thì tất là phải nhọc nhằn. Cuộc mưu sinh nào chẳng đổi lấy bằng  những nhọc nhằn, cách này hay cách khác. Ðôi khi, ông vẫn có cảm giác  chúng nó trở về từ những nhà máy hay hãng xưởng nào đó. Ca hai, ca ba  chẳng hạn. Hoặc ông quên, cố quên. Những cắn đắn, đau khổ lúc đầu, chịu  riết rồi cũng nguôi ngoai. Mọi cái trước mắt, chung quanh, ông đã quen  mắt. Từ chuyện ăn, chuyện uống, chuyện căn nhà, chuyện hàng xóm, cả xóm  trước lẫn xóm sau. Ông quan sát mọi sự như coi một vở kịch hay coi một  buổi trình diễn đại nhạc hội. Phù du. Chúng không có thật. Không hề có  thật. Tất cả chỉ là một hoạt cảnh, một màn hóa trang. Vợ ông đó, ngày  hai buổi đi vô đi ra, đi lên đi xuống. Thỉnh thoảng, bà ngồi nơi chiếc  máy may, đạp lịch kịch. Bà không đi đâu xa, kể cả đi chợ. Bà rất ngại  phải đi ngang qua một cái xóm dài với một rừng mắt vây quanh. Người ta  nhìn, ngắm, chỉ trỏ. Họ không hề chán. Ðồ ăn thì mấy đứa con bà mua về  từ những chợ xa. Bà ít nói, hay không muốn nói. Thường thì bà chỉ gật  đầu, lắc đầu, thở dài rất nhẹ. Bà ẩn nhẫn , nhịn nhục. Vụ, thằng con  trai, tảng sáng là thức dậy đi. Với đôi dép nhựa cáu bẩn, đứt quai, bộ  đồ lính bạc màu, chiếc mũ lưỡi trai, hắn lang thang đâu đó suốt ngày  trên các chợ, bến xe, con đường, khi thì giả què, khi thì giả bệnh để  xin xỏ, và tìm mọi sơ hở của người ta để chụp giựt, chôm chỉa. Ba cô con  gái thì suốt ngày chỉ lo chuyện phấn son, lụa là. Các cô tỉa lông mày,  nhổ lông nách, hoặc chăm chút hết bộ áo quần này này sang bộ khác. Khi  áo dài, khi áo đầm, khi đồ bộ. Ðủ dạng, đủ loại. Khách vào, khách ra.  Những ỏng ẹo, gạ gẫm, trả giá, vỗ mông, sờ ngực, cười cợt. Từ chiếc bàn  của ông, ông yên lặng lắng nghe, quan sát. Sáng thì trà, trưa thì nước  chanh, tối thì xị rượu. Người cựu giáo viên ấp tân sinh cứ thế, nhìn mọi  sự diễn ra trong nhà mình hàng ngày như xem những màn biểu diễn trên  sân khấu. Tất cả chỉ là tuồng ảo hóa, chỉ là những hóa trang, theo như  triết lý sống của ông bây giờ . 
Với ông, từ lâu rồi, cái có  thật nằm trong quá khứ. Hồi đó, từ một anh nông dân, ông trở thành ông  giáo làng, nhà trí thức duy nhất trong làng. Vợ ông lại đẻ cho ông được  ba cô con gái sắc nước hương trời. Trong cái làng nhỏ heo hút cận chân  đồi, gia đình ông trở thành một thứ danh gia vọng tộc. Vợ hiền (bà Tám  Toàn hiền nhất xóm), con càng lớn càng xinh. Ông sung sướng, hạnh phúc.  Mọi sự chỉ trở thành bi kịch (hay hài kịch) khi gia đình ông dời lên  thành phố. Thằng con trai bỏ học vì theo hắn, "đi học mệt hơn đi chơi".  Còn ba cô con gái thì không chịu lấy chồng vì chúng đều cho rằng "mình  đẹp như thế này , tội gì chỉ cho một đứa hưởng". Các cô thích có nhiều  người yêu để phân chia cái đẹp cho nhiều người hưởng. Và cứ thế, kịch  bản viết tiếp, hết cảnh này đến cảnh khác. Từ chỗ có một người yêu, rồi  hai, rồi ba, rồi bốn, đến chỗ ai cũng có thể là người yêu cả. Ði chơi  với người yêu trở thành đi khách. Hết cô chị đầu, đến cô kế. Một thời  gian sau, cô thứ ba cũng nối gót. Ðược một cái là, cả bốn đứa con đều có  hiếu với cha mẹ. Chúng nuôi ông như nuôi chim cu. Chúng xây nhà dựng  cửa, sắm sửa đồ đạc không thiếu thứ gì. Ông thường đùa với bà : "Cũng là  phúc nhà đấy chứ, phải không bà ?". " Ừ, thì phúc, quá phúc. Phúc hay  nghiệp ?", bà thường lẩm bẩm.
Bà Tám dọn cơm tươm tất lên cái bàn, gọi mọi người ra ăn. Loan bỏ ra một bịch trứng lộn còn nóng, hỏi:
- Ba còn xị rượu nào không ?
- Còn.
Ông  Tám Toàn sờ soạng dưới chân bàn, lôi lên một chai rượu. Loan rót hai  cốc, cốc đầy đưa bố, còn cốc ít cô nhắp một hớp, rồi để xuống:
- Chắc phải lấy chồng quá !
Dục bĩu môi:
- Lại kể chuyện đời xưa rồi.
Loan lảng sang chuyện khác:
- Ðịnh nói thằng xe thồ ghé quán mua bịch gà bóp mà thấy khuya quá nên thôi. Gà bóp mà nhậu rượu thì đã lắm, phải không ba ?
Lài đưa cho bố một điếu thuốc đót, lầm bầm:
- Cái thằng cha kiết gì mà kiết hết chê ! Hỏi thuốc, hắn rút ra một điếu rồi bỏ lại vào túi.
Ông Tám bĩu môi:
-  Xì ! cái thứ đó mà thèm lấy làm gì cho nó khinh. Ba hút thuốc nặng quen  rồi. Loại thuốc đót này hút cứ như hỏng hỏng trong cổ, chẳng có cảm  giác gì. Không đã chút nào.
Loan nói:
- Hút thuốc đót ít hại, nó lọc khói bớt chất độc.
Ông Tám vui. Mấy cô con gái, trong hoàn cảnh nào cũng quan tâm tới ông. Ông gọi:
- Mẹ nó đâu ? Thằng Vụ đâu ? Vào bữa cho rồi.
Ðồng hồ hàng xóm điểm ba tiếng. Bà Tám bưng cây đèn lớn đặt giữa bàn. Cả nhà quây quần trong bữa ăn khuya. Bà Tám chép miệng:
- Bữa nay ăn trễ quá.
Dục cười:
- Ăn sớm quá, chứ mẹ. Mới ba giờ sáng đã ăn.
Như  mọi ngày, cuộc sum họp gia đình diễn ra vào giữa lúc vạn vật đang trong  cơn say ngủ. Xóm nghèo im lìm mê mệt. Cả những tiếng chó sủa cũng ngu  ngơ ngái ngủ. Chỉ có gia đình ông Tám Toàn thức. Căn nhà dựng ngay bên  mé hồ, cách xa hẳn khu xóm. Bốn bề không gian trống. Căn nhà như một hòn  đảo . Không ai muốn liên hệ với xóm. Người trong xóm cũng chẳng muốn  liên hệ với gia đình này. Thỉnh thoảng có vài ba đứa bé tò mò vớ vẩn, cố  tìm cách tiếp cận ngôi nhà để xem thử bên trong có cái gì khác lạ,  nhưng cha mẹ, anh chị chúng canh phòng rất kỹ, nên hễ thấy chúng lảng  vảng ở đâu đó là lên tiếng kêu về. Còn người lớn thì tuyệt nhiên không  hề bén mảng. Từ ngày căn nhà nằm chận ngay lối di quen thuộc xuống hồ,  họ mở một lối đi khác, tránh phải đi ngang.
Thực ra, chẳng  có gì lạ bên trong. Một bà già làm nội trợ. Một ông già lỡ thời, chẳng  biết làm việc gì ngoài chuyện ngồi trầm ngâm thế sự thăng trầm. Và bốn  người con lao động kiếm sống. Ừ, thì việc gì cũng là lao động, ông Tám  Toàn nghĩ vậy, dù rất miễn cưỡng. Cứ thế, hàng ngày, ông chờ đợi bữa ăn.  Ban ngày, mỗi đứa một ngả. Vụ lang thang ngoài đường, chẳng mấy khi về.  Còn mấy cô con gái, đứa ngủ, đứa bận tiếp khách. Ngày nào cũng như ngày  nào, chúng thấp thỏm đợi chờ. Chúng chưng diện, trang điểm, vô ra, đứng  ngồi, đi về. Lúc đó, ông nhìn chúng như nhìn những người khách lạ. Dù  vậy, không có khách thì thôi, hễ có khách mang đi một cô, lòng ông lại  nhói lên một chút. Ông cảm thấy đau tê tê ở một nơi nào đó trong người:  khi ở bụng, khi ở ngực, khi ở trong đầu. 
Chỉ còn đêm khuya là lúc gia đình tụ hội.
Dục hỏi Vụ:
- Hôm nay, sao chú mày bần thần vậy ?
Vụ vẫn chăm chú gắp đồ ăn, đáp:
- Bị công an rượt ở khách sạn Chuyên gia.
- Sao ?
- Gỡ đèn xe cúp.
Lài chặc lưỡi:
- Cái nghề mày thấy ớn quá. Không khỏi có lúc đi trại cải tạo.
- Càng tốt. Vụ nói cụt ngủn.
Bà Tám nhìn lướt hết mọi người, giọng lo lắng:
- Sáng nay, Thị, công an khu vực có đến.
- Lại đến tháng đóng hụi chết. Loan chép miệng.
Bà Tám tiếp:
- Cậu ta bảo tỉnh sắp sửa phát động phong trào bài trừ văn hóa đồi trụy, và mê tín dị đoan.
Nghe nhắc đến mê tín dị đoan, Loan nhìn bàn thờ ông địa đặt dưới đất, sát cửa ra vào:
- Mẹ mua gì cúng thần tài với ông địa chưa ? Bữa nay con quên mất.
Ông  Tám Toàn chợt nghĩ tới lời chúc mua may bán đắt dành cho những người đi  buôn. Thì con ông cũng buôn vậy, buôn phấn bán hương, như người ta  thường nói.
Lài mỉa:
- Thần tài mà cứ giúp tận tình thì cái thân em bẹp dí, có ngày.
Dục nói:
-  Hôm nay tao chịu đựng hai thằng nhóc. Mệt muốn bở hơi tai. Xong rồi như  thoát ngục. Ðược cái, chúng chẳng tiếc tiền. Ðúng là dân buôn trầm  trúng mánh, chơi như giặc. À, mà chẳng biết cái bóp tiền đâu rồi.
Dục  hớt hải chạy đi tìm. Lát sau , cô trở lại bàn , cầm cái bóp mở ra, đếm  tiền. Ông Tám tránh nhìn. Ông có cảm giác ngột ngạt khi thấy mấy cô con  gái đếm tiền mỗi lần đi khách về. Nó thường đẩy trí tưởng ông đi xa, quá  xa. Nó gợi cho ông tưởng tượng đến những căn phòng, giường chiếu, cái  khăn, chậu nước và những số phận tồi tàn mà ông thường lui tới khi còn  trai trẻ. Và những tờ giấy bạc ông đưa. Giờ này, đến phiên con ông nhận  những tờ giấy bạc.
Dục vẫn kiên nhẫn đếm tiền. Nhiều tiền. Khác với  mọi lần, lần này, trông bộ cô ta đếm khá cẩn thận. Cô rút từng tờ, vuốt  cho thẳng. Ngay cả những nếp gấp nhỏ nơi mép tờ bạc, cô cũng lấy móng  tay gảy ra, bẻ ngược lại . Ông nhìn và chợt hiểu. Hôm nay, cô quý những  đồng tiền có lẽ vì để có được chúng, cô phải trải qua vô số nhọc nhằn .  Ông chẳng lạ gì cái cảnh đám đực rựa, trước khi vung những đồng tiền ra,  họ phải làm đủ thứ trò trên thân thể người đàn bà. Ông rùng mình khi  chợt liên tưởng đến những thằng bạn lính của ông ngày xưa. Mỗi lần hành  quân xong, được về thành phố, bọn họ bao luôn một, hai em. Họ sáng tạo  đủ cách chơi, từ những cái có trong sách vở cho đến những cái không hề  được ghi ở đâu, để hành hạ mấy em cho xứng đồng tiền bát gạo. Họ làm như  thế, ngoài việc để thỏa mãn nhu cầu tính dục bình thường, dường như bao  gồm cả việc muốn trút những giận hờn, tức tối và trả thù cho những điều  bất ưng trong cuộc đời. Họ như muốn banh cả thân xác người đàn bà ra để  lục lọi, tìm tòi một cái gì đó không bao giờ tìm thấy. Ông không quên  hình ảnh một cô gái đã lạy lục cúc bái họ, cho cô được trả hết tiền lui  và ra về , vì không còn có thể chịu đựng nỗi trò hành hạ của nhiều người  như thế.
Ông nhắp một hơi rượu, rùng mình. Ông nhìn quanh.  Ôi, những rượu, những trà, những đồ ăn, thức uống, những cột kèo, cửa  sổ, cửa lớn, bàn ghế, áo quần, và chính cả thân xác ông, tâm hồn ông bây  giờ đều xuất phát từ thân xác mấy đứa con gái ông. Ông cảm thấy lợm  giọng, buồn mửa. Hai mắt mờ đi. Trong thoáng chốc, ông bỗng nhìn thấy đồ  đạc trong nhà, hết thảy đều uốn éo, quằn quại, lăn lộn. Bộ xa lông biến  thành con Loan, cái tủ lạnh biến thành con Dục, tủ áo quần biến thành  con Lài. Chúng trần truồng, hoang hóa, chịu đựng và thảm thương vô cùng  tận. Chúng giương mắt nhìn ông ngơ ngác, bất lực.
Dục đếm xong tiền, nhìn ông, ngạc nhiên:
- Này, ba, ba nhìn cái gì vậy ? Xem mặt ba kìa. Trông như lên cơn đồng bóng vậy. Ba, ba.
Ông Tám Toàn sực tỉnh, nhìn Dục cười: 
-  Không có gì. Ba đang nhớ một đoạn truyện Tàu, chuyện thằng Phạm Chuy,  tể tướng nước Tần, bỗng không đem dâng ngôi tể tướng cho một thằng lang  thang đầu đường xó chợ chỉ vì hắn ta nói trúng cái mà ông ta đang lo  lắng. Chuyện thế này, thằng Thái Trạch...
Ông kể một mạch xong, dừng lại, uống tiếp một cốc rượu, lòng dịu đi. Thấy ông chấm dứt, Dục quay sang Loan hỏi: 
- Còn chị, hôm nay thế nào mà trông bộ lơ lửng thế ?
Loan  thở dài, cúi xuống gắp thức ăn. Bà Tám nhìn cô gái đầu, phân vân.  Thường cô rất liếng thoắng, lúc nào cũng kể chuyện để mua vui trong bữa  ăn, đồng thời cũng để tìm cách hãm đà kể chuyện đi khách của hai cô em.  Cô lúc nào cũng muốn bữa ăn diễn ra bình thường như những gia đình bình  thường. Ðêm nay, cô trầm ngâm bất thường. Và sạch xong chén cơm, đặt  xuống bàn, Loan nói dửng dưng:
- Chắc phải lấy chồng.
Hai chữ lấy chồng như có một sức mạnh đẩy bật bà Tám đứng dậy:
- Lấy chồng ? Ai lấy ? Lấy ai?
Loan đứng dậy, rủ áo:
- Con!
Dục nhìn Lài cười khẩy. Lài nói:
- Cũng tốt. Tui cũng mong có thằng anh rể để thỉnh thoảng sai hắn chở đi.
Ông  Tám vẫn khề khà nhắp rượu. Bà Tám nhìn theo Loan đi xuống nhà dưới, mặt  mày bần thần. Hai chữ lấy chồng Loan thốt ra đánh thức trong bà bao  nhiêu thứ ao ước dồn nén, bao nhiêu giấc mơ khốn khổ. Ngày xưa, trong  chiếc lều tranh, nhìn ba cô con gái kháu khỉnh, bà nuôi ý tưởng gã chúng  cho kỹ sư, bác sĩ. Nhưng rồi mọi sự tàn theo mây khói. Bây giờ, bà mong  được thấy chúng có chồng, kiểu gì cũng được. Ðui, què, sức, mẻ hay gì  gì đó cũng được, miễn chúng có chồng.
Loan trở lên. Cô lầm bầm:
- Cái thằng cha già mắc dịch. Ông ta theo riết, đòi phải lấy về làm vợ.
Bà Tám làm như không quan tâm lắm, hỏi lơ lửng:
- Người ta ra sao ?
- Dân tập kết. Vợ hy sinh trong chiến tranh. Trưởng phòng Thương nghiệp Huyện.
- Thì cũng được. Bà lẩm bẩm.
Dục hỏi:
- Chị gật đầu chưa ?
Loan nói:
- Ðâu dễ thế !
Lài mím môi:
-  Thì gật đại đi. Em cũng trông có tay nào đó, già trẻ chi cũng được, hỏi  lấy em, em ừ cú một. Ở đó mà ỏng với ẹo. Cái thứ chị em mình...
Dục tát nhẹ miệng em:
- Vả cái miệng một cái. Miệng khi nào cũng leo lẻo. Khôn hồn thì bớt nói đi.
- Tui chẳng khéo che như mấy bà. Ði khách thì cứ bảo đi khách, còn làm bộ con gái nhà lành để mồi chài, em chẳng sính.
Dục nói:
- Tao nghe ông bà nói, tao chừ a một phương tao lấy chồng. Ðược không ?
Loan dọa:
- Này, ồn ào chỉ tổ cho xóm người ta dòm ngó. Khuya rồi ! Còn hai đứa bây, ai có thân nấy lo.
Dục kéo Loan xuống:
- Trông cũng được đấy. Chị trước cho em theo sau. Ðầu lọt thì đuôi cơ may mới lọt.
Loan hỏi:
- Mi cũng muốn lấy chồng ?
Dục cười:
- Mắc chi mà cũng muốn. Nói thế, chứ em chưa có cảm giác.
Loan nói:
- Còn tao, tao vẫn muốn tự do.
Bà Tám thở dài, lo dọn dẹp đồ ăn.
Chó lại sủa xóm ngoài. Nhiều con khác phụ họa. Tiếng sủa truyền lần vào.
- Lại khách ! Ông Tám bỏ cốc rượu xuống, lẩm bẩm. Và ông vặn đèn lu lại.
Ðúng là khách. Loan mở cửa, la lên:
- Trời ! lại ông. Ông dám lại đây à ? Ai chỉ ông lại ?
Người đàn ông dậm dự ở ngưỡng cửa muốn bước vào. Loan đứng chặn lại:
- Chưa chịu về sao còn quanh quẩn ở đây, ông Trưởng phòng ?
Người đàn ông vòng tay ôm eo Loan, muốn kéo cô lại phía mình. Loan tránh ra:
- Nhà đông người.
Giọng người đàn ông nghe nhừa nhựa:
-  Bày chuyện nữa. Nhớ em quá ! Sao, trả lời dứt khoát với anh đi. Anh đợi  một tiếng thôi là lo hết mọi chuyện. Em muốn có nhà ở ngay Sài Gòn này,  anh cũng lo được. Em gật đầu thì anh đi, còn không thì anh cứ ở lì đây.
Thấy  cứ đứng ở ngoài bất tiện, Loan đành để cho ông khách bước vào. Cô nhìn  quanh phía ngoài, rồi vào khép cửa lại. Chó vẫn sủa rân. Thấy ông Tám  ngồi ở bàn, người đàn ông chào:
- Dạ thưa bác ...à...à...
- Ba tôi. Loan nói vắn tắt.
Người  đàn ông bỗng dưng đâm ngượng, vì chợt nhận ra người mà Loan gọi bằng  ba, suýt soát bằng tuổi mình. Ông Tám cũng lúng túng. Người đàn ông hỏi  nhỏ Loan:
- Nhà còn thức ?
- Mới ăn cơm xong. Sửa soạn đi ngủ.
Người đàn ông nói nhỏ:
-  Bậy quá ! Nhưng đến giờ phải trở về lại huyện rồi. Tài xế đang đợi.  Thôi, anh về. Nhớ tranh thủ trả lời gấp. Chuyến sau anh lên là phải dứt  khoát. Không thì, không thì coi chừng...
Ông ta đưa bàn tay dí dí lên trán Loan, quay lại nhìn ông Tám:
- Tôi...tôi...xin lỗi bác...tuởng nhà không ...có ai...
Ông  Tám mĩm cười, không nói gì, rót tiếp cốc rượu khác, nhìn theo người đàn  ông đi nhanh ra cửa. Loan đóng cửa, gài then, im lặng. Bà Tám bước nhẹ  từ dưới bếp lên, hỏi nhỏ:
- Về rồi à ?
Loan lẳng lặng đi, không nói gì. Ông Tám Toàn uống cạn cốc rượu, ngâm khe khẽ:
Hí trường tiểu thiên địa
Thiên địa đại hí trường.